Την άμεση προώθηση των σχεδιασμών για την ένταξη των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στο ηλεκτρικό δίκτυο και την αξιοποίηση της τεχνολογίας υδρογόνου ζήτησε η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας την Τρίτη, κατά τη συζήτηση σχετικά με τις στρατηγικές του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας στους εν λόγω τομείς και τον ρόλο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο.

Στην αρχική του τοποθέτηση κατά την έναρξη της συζήτησης, ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζηγιάννης είπε πως η αποθήκευση θα συμβάλει στην ασφάλεια του συστήματος και τη μείωση τιμών του ρεύματος, προσθέτοντας πως παρά την επιχορήγηση ύψους 80 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Μετάβασης χρειάζονται επιπλέον κεφάλαια.

Προσέθεσε πως κάθε παραγωγός θα πρέπει να αποθηκεύει ένα μέρος της ενέργειας και πως υπάρχουν προτάσεις για αποθήκευση που προσκρούουν στη γραφειοκρατία, σημειώνοντας ότι το κράτος δεν έχει πολιτική αποθήκευσης ενέργειας.

Ο επίσης Βουλευτής του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου είπε ότι η «αντιφατική ενεργειακή πολιτική» της χώρας είναι αποτέλεσμα παλαιότερων σχεδιασμών. Συμπλήρωσε πως η πράσινη μετάβαση δεν είναι ο σταθμός αποϋγροποίησης, ο αγωγός φυσικού αερίου ή το ηλεκτρικό καλώδιο, σημειώνοντας πως η Κύπρος χρειάζεται μια λογική και προσγειωμένη ενεργειακή πολιτική με πράσινη κατεύθυνση.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Κώστας Κώστα είπε ότι το ζήτημα της αποθήκευσης και του υδρογόνου τέθηκε στην επιτροπή πριν από 3 χρόνια και έκτοτε δεν έχει γίνει τιποτα προς αυτή την κατεύθυνση. Είπε επίσης ότι τα έργα ιδιωτών είναι καλοδεχούμενα, ζητώντας παράλληλα να μη σταματήσουν οι σχεδιασμοί της ΑΗΚ.

Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Πανίκος Λεωνίδου είπε ότι η ενεργειακή πολιτική των προηγούμενων χρόνων απέτυχε και εισηγήθηκε τη συζήτηση του θέματος της αποθήκευσης κάθε μήνα στην επιτροπή μέχρι την επίλυσή του. Ζήτησε επίσης να βρεθούν τρόποι αξιοποίησης του αιολικού και ηλιακού δυναμικού της χώρας, καθώς και την ενίσχυση του ρόλου των δημόσιων θεσμών σε συνδυασμό με ταχύτερη εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα.

Επιπλέον, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Σύκας ζήτησε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για τα έργα αποθήκευσης και υδρογόνου, ενώ ο βουλευτής της ΕΔΕΚ Ηλίας Μυριάνθους ζήτησε χρονοδιάγραμμα για την αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου.

Από πλευράς των αρμόδιων φορέων, ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ Ανδρέας Πουλλικκάς ανέφερε ότι η αρχή έχει αναθέσει από το 2022 μελέτη στους διαχειριστές μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού για το ενδεχόμενο εισδοχής της αποθήκευσης στο ενεργειακό σύστημα με σκοπό τη μείωση περικοπών παραγωγής ηλεκτρισμού τη δεκαετία 2021-2030, η οποία μετά από παράταση αναμένεται να κατατεθεί τον Δεκέμβριο του 2024.

Συμπλήρωσε ότι παράλληλα η ΡΑΕΚ ζήτησε το 2020 από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο μελέτη που κατέδειξε τις ανάγκες αποθήκευσης για την περίοδο 2021-2030, καθώς και τη βιωσιμότητα τέτοιων συστημάτων, με τη ΡΑΕΚ να καταθέτει και τις τρεις σχετικές μελέτες στο Υπουργείο Ενέργειας το 2021 προκειμένου το τελευταίο να προχωρήσει με σχέδια στήριξης.

Είπε επίσης ότι η ΡΑΕΚ έχει δημιουργήσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για τη συμμετοχή των συστημάτων αποθήκευσης στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού και για τη συμμετοχή των συστημάτων στη μεταβατική ρύθμιση, προσθέτοντας ότι η αρχή έχει ήδη αδειοδοτήσει αυτόνομα συστήματα ισχύος 155 MW με αποθηκευτική ικανότητα 634 MWh και υβριδικά συστήματα φωτοβολταϊκών μαζί με αποθήκευση ισχύος 388MW, με αποθηκευτική ικανότητα 630MWh.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Ενέργειας είπε ότι το Υπουργείο έχει εντάξει από το 2021 σχέδια χορηγιών «Εξοικονομώ και αναβαθμίζω» τα συστήματα αποθήκευσης για επιχειρήσεις και κατοικίες, ενώ τον Ιούλιο του 2023 δημοσίευσε το γενικό πλαίσιο πολιτικής για τα συστήματα αποθήκευσης και διεξήγαγε δημόσια διαβούλευση στη βάση της οποίας ετοιμάζεται το σχέδιο για επιδότηση υβριδικών συστημάτων ΑΠΕ – αποθήκευσης.

Προσέθεσε ότι τον Οκτώβριο 2021 υποβλήθηκε στη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης σχέδιο για αυτόνομα συστήματα αποθήκευσης, σχετικά με το οποίο το Υπουργείο βρίσκεται έκτοτε σε διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Από την πλευρά του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου αναφέρθηκε ότι οι πρώτες αιτήσεις για συνδέσεις συστημάτων αποθήκευσης υποβλήθηκαν στα τέλη του 2023, προσθέτοντας πως ο διαχειριστής βρίσκεται στο στάδιο επεξεργασίας των αιτήσεων και ότι έχει συναφθεί συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ για την προετοιμασία των τεχνικών όρων σύνδεσης, ενώ παράλληλα προχωρούν οι προετοιμασίες για τη σύνδεση μόλις παραληφθούν οι μονάδες αποθήκευσης, με το υπάρχον χρονοδιάγραμμα να προβλέπει την ένταξη των μπαταριών στη μεταβατική αγορά ηλεκτρισμού τον προσεχή Οκτώβριο.

Είπε επίσης ότι οι διαχειριστές έχουν ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέκκλιση από τις πρόνοιες της νέας οδηγίας σχετικά με τους κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού με σκοπό τη στοχευμένη εγκατάσταση συστημάτων μπαταριών, συμπληρώνοντας ότι τα εν λόγω συστήματα συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων που θα εγκατασταθούν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με την Κύπρο να έχει ήδη εγκαταστήσει συστήματα ΑΠΕ ισχύος 850 MW.

Προσέθεσε ακόμη πως υπάρχουν άδειες και ενδιαφέρον για την αποθήκευση και ζήτησε να δοθούν τα ίδια κίνητρα σε ιδιώτες και ΑΗΚ και όποιο έργο να ολοκληρώνεται να συνδέεται με το δίκτυο.

Από πλευράς Διαχειριστή Συστήματος Διανομής αναφέρθηκε ότι έχουν ληφθεί 6 αιτήσεις για ισχύ 12 MW και δυνατότητα αποθήκευσης 40MWh η καθεμία, οι οποίες θα συνδεθούν στο δίκτυο διανομής.

Προσέθεσε πως υπάρχουν και αιτήσεις για υβριδικά συστήματα, οι οποίες εγκρίνονται για σημεία όπου το δίκτυο δεν είναι κορεσμένο και συμπλήρωσε πως επιπλέον των έργων ΑΠΕ ισχύος 850MW έχουν εγκριθεί και έργα 420MW χωρίς αναβάθμιση του δικτύου μεταφοράς.

Ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Υδρογόνου Κύπρου είπε ότι το 2024 θα χαθούν 40 εκατ. ευρώ μη αξιοποιημένης ενέργειας από ΑΠΕ, προσθέτοντας πως μέλος του συνδέσμου διαθέτει εγκεκριμένη χρηματοδότηση από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ για κατασκευή σταθμού υδρογόνου, εκκρεμεί ωστόσο η έκδοση πολεοδομικής άδειας εδώ και δύο χρόνια.

Ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού αναφέρθηκε στην εξαίρεση που έλαβε η ΚΔ από την ΕΕ αναφορικά με την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού και ζήτησε ανεξαρτησία και αμεροληψία ως προς τις αποφάσεις για τη λειτουργία των δικτύων.