Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά παρέμειναν στα αυστηρά επίπεδα που ίσχυαν το προηγούμενο τρίμηνο, κάτι που δείχνει την επιφυλακτικότητα των τραπεζών. Παράλληλα υπήρξε μείωση στη ζήτηση δανείων, η οποία οφείλεται στα υψηλά επιτόκια και τη μειωμένη εμπιστοσύνη των καταναλωτών.

Όπως αναφέρεται στην Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων (ΕΤΧ) της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου (ΚΤΚ) για το β’ τρίμηνο του 2023, η ζήτηση δανείων μειώθηκε για όλες τις κατηγορίες δανείων, κυρίως λόγω υψηλών επιτοκίων και μειωμένης ζήτησης για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων και αγοράς διαρκών καταναλωτικών αγαθών.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την Έρευνα, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023, τα κριτήρια χορήγησης δανείων τόσο προς επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν αμετάβλητα στα αυστηρά επίπεδα που ίσχυαν το προηγούμενο τρίμηνο. Το δεύτερο τρίμηνο του 2023, όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν τα κριτήρια χορήγησης δανείων, σε όλες τις κατηγορίες δανείων, είχαν ουδέτερο αντίκτυπο. Υπό το πρίσμα των υφιστάμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών, οι τράπεζες φαίνεται να παραμένουν επιφυλακτικές και ιδιαίτερα προσεκτικές ως προς τη χορήγηση νέων δανείων, έτσι ώστε να διατηρήσουν χαμηλή την πιθανότητα αύξησης των μη-εξυπηρετούμενων δανείων.

Την ίδια στιγμή, επιδιώκουν βιώσιμες επαναδιαπραγματεύσεις δανείων όπου κρίνεται αναγκαίο. Η διττή προσέγγιση των τραπεζών έχει ως στόχο το μετριασμό των κινδύνων και την διασφάλιση της ποιότητας των δανειακών χαρτοφυλακίων τους.

Το δεύτερο τρίμηνο του 2023, οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης νέων δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις έγιναν αυστηρότεροι κυρίως λόγω αύξησης του περιθωρίου (διαφορά έναντι σχετικού επιτοκίου αναφοράς) των τραπεζών για δάνεια υψηλότερου κινδύνου.

Αντίθετα, το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια μειώθηκε σε καθαρή βάση, υπήρξαν όμως διαφορετικές απόψεις μεταξύ των τραπεζών. Ο αυξημένος ανταγωνισμός από άλλα τραπεζικά ιδρύματα συγκράτησε την αυστηροποίηση στους συνολικούς όρους και προϋποθέσεις χορήγησης νέων επιχειρηματικών δανείων, ενώ οι υπόλοιποι παράγοντες είχαν σε καθαρή βάση ουδέτερο αντίκτυπο, με τις απαντήσεις των τραπεζών να αντισταθμίζονται μεταξύ τους.

Το ίδιο τρίμηνο, αμετάβλητοι παρέμειναν, σε καθαρή βάση, οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης νέων στεγαστικών δανείων, παρά την καθαρή μείωση του περιθωρίου των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια. Για τα νέα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά σημειώθηκε αυστηροποίηση των συνολικών όρων και προϋποθέσεων χορήγησης που αφορούσε το περιθώριο των τραπεζών τόσο για τα συνήθη δάνεια όσο και για τα δάνεια υψηλότερου κινδύνου (αύξηση περιθωρίου) και επηρεάστηκε από την αντίληψη των τραπεζών για αυξημένο κίνδυνο.

Μειωμένη η ζήτηση δανείων

Από πλευράς ζήτησης, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις και νοικοκυριά για στεγαστικά δάνεια και, περισσότερο, για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια συνέχισε να καταγράφει μείωση.

Στη μείωση της καθαρής ζήτησης επιχειρηματικών δανείων το δεύτερο τρίμηνο του 2023 συνέβαλαν, σύμφωνα με την Έρευνα, τα υψηλότερα επιτόκια και η μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων, αν και σε μικρότερο βαθμό από το προηγούμενο τρίμηνο.

Από την άλλη, η ζήτηση για χρηματοδότηση αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης συνέχισε να αυξάνεται και αυτό το τρίμηνο, ενδεχομένως λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας και του υψηλού κόστους των πρώτων υλών/προϊόντων.

Όσον αφορά τα νοικοκυριά, η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια το δεύτερο τρίμηνο του 2023 μειώθηκε, σε μικρότερο όμως βαθμό από τα προηγούμενα πέντε τρίμηνα. Η μείωση στη ζήτηση στεγαστικών δανείων κατά το εν λόγω τρίμηνο αποδίδεται από τις τράπεζες, στα υψηλότερα επιτόκια και στην επιδείνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Αντίστοιχα, η μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια επίσης αποδίδεται, σύμφωνα με την Έρευνα, στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, στο γενικό επίπεδο των επιτοκίων αλλά και στη μείωση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών.

Μειωμένα δάνεια αναμένονται και για το γ’ τρίμηνο

Για το τρίτο τρίμηνο του 2023, οι τράπεζες αναμένουν τα κριτήρια χορήγησης επιχειρηματικών δανείων να παραμείνουν αμετάβλητα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Αντίστοιχα, αναμένονται αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης δανείων για όλες τις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά, γεγονός που υποδηλοί ότι ο μετριασμός στο νέο δανεισμό ενδεχόμενα να συνεχιστεί.

Παράλληλα, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο αναμένεται, σύμφωνα με την Έρευνα, να μειωθεί περαιτέρω, τόσο από επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων από νοικοκυριά.

Η ΚΤΚ σημειώνει ότι τα αποτελέσματα της έρευνας αντικατοπτρίζουν τις αντιλήψεις και προσδοκίες των συμμετεχουσών στην έρευνα τραπεζών και δεν αντικατοπτρίζουν όποιες αντιλήψεις, προσδοκίες ή εκτιμήσεις της ΚΤΚ.