Δεν έχουν παρατηρηθεί επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική σταθερότητα, μέχρι τώρα από τις κυρώσεις των ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου εκτός από το θέμα της αξιοπιστίας της χώρας, δήλωσε την Τετάρτη ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας (ΚΤΚ), Κωνσταντίνος Ηροδότου. 

Ο κ. Ηροδότου μιλούσε κατά τη διάρκεια συνεδρίας της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, η οποία συζήτησε το θέμα της θεσμικής διαχείρισης των επιπτώσεων από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις αρμόδιες αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και του Ηνωμένου Βασιλείου σε φυσικά και νομικά πρόσωπα τα οποία έχουν έδρα την Κύπρο, μετά από εισήγηση των Βουλευτών Δημήτρη Δημητρίου (ΔΗΣΥ) και Ειρήνης Χαραλαμπίδου (ΑΚΕΛ).

Μεταξύ άλλων, ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι ναι μεν δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για υποχρεωτική συμμόρφωση με τις κυρώσεις από ΗΠΑ, αλλά μη συμμόρφωση θα σήμαινε πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία.

Οι Βουλευτές ενημερώθηκαν επίσης ότι από το Υπουργείο Οικονομικών ότι ετοιμάζει απάντηση σχετικά με τις δηλώσεις του Ευρωπαίου Επιτρόπου Δικαιοσύνης, Ντιντιέρ Ρέιντερς, για πάγωμα χαμηλού ποσού περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με τις κυρώσεις. 

Ο κ. Ηροδότου εξήγησε στους Βουλευτές ότι, δεν υπάρχει νομική βάση για συμμόρφωση με τις αμερικανικές κυρώσεις, σε αντίθεση με αυτές από ΕΕ και ΟΗΕ, αλλά αν κάποια τράπεζα δεν παγώσει τους λογαριασμούς ατόμων που περιλαμβάνονται σε κυρώσεις τότε η τράπεζα η ίδια μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβίασε τις κυρώσεις και να μπει ολόκληρο το τραπεζικό ίδρυμα ως «καθορισμένη οντότητα (designated entity)».

Αν γίνει αυτό, είπε, θα είναι καταστροφικό όχι μόνο για την τράπεζα αλλά και για την χώρα επειδή πλέον «στιγματιζόμαστε» σε επίπεδο που μπορεί να φύγουν επενδυτές, και με πολλά επακόλουθα. Το να μπει ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα σε αμερικανικές κυρώσεις, είπε, χάνει πρόσβαση στο δολάριο, κάτι που μπορεί να αποτρέψει νέες επενδύσεις στην χώρα και να φύγουν υφιστάμενοι επενδυτές.

Ο κ. Ηροδότου είπε ότι υπάρχουν στην αμερικανική νομοθεσία οι δευτερογενείς κυρώσεις, και αυτό επιτρέπει στις ΗΠΑ να διώκουν και αυτούς που υποβοηθούν όσους είναι σε λίστα πρωτογενών κυρώσεων. Σημείωσε ακόμη, ότι μέσα στους γενικούς όρους, όταν ανοίγουν λογαριασμούς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αναφέρεται ξεκάθαρα ότι θα συμμορφώνονται όχι μόνο με τους όρους της ΕΕ και του ΟΗΕ αλλά και με άλλων χωρών.

Για το θέμα παγοποιήσεων λογαριασμών και συγγενών ατόμων που είναι στη λίστα, ο κ. Ηροδότου είπε ότι κάλεσαν τις τράπεζες να επισπεύσουν όσο μπορούν τη διαδικασία δέουσας επιμέλειας για να απελευθερωθούν εκείνα που μπορούν, χωρίς όμως να μπαίνει σε ρίσκο το τραπεζικό ίδρυμα.

Απαντώντας σε ερωτήσεις των Βουλευτών ο κ. Ηροδότου ανέφερε ακόμη ότι υπάρχει δυνατότητα εξαιρέσεων για να μπορούν να γίνουν κάποιες πληρωμές, μισθών κλπ από οντότητες που είναι στη λίστα κυρώσεων, αλλά πρέπει να γίνει μέσω του αρμόδιου φορέα στην Αμερική με αίτημα από την επηρεαζόμενη εταιρεία και όχι από την τράπεζα.

Για το αν υποδείχθησαν αδυναμίες από Αμερικανούς και τι ενέργειες ακολουθήθηκαν ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι υπεδείχθησαν αρκετά θέματα, και ότι από πλευράς ΚΤΚ ανταποκρίνονται σε υποδείξεις και έχουν έτσι χτίσει εμπιστοσύνη.

Για το αν το νομοθετικό πλαίσιο είναι επαρκές, είπε ότι το θέμα είναι η εφαρμογή της νομοθεσίας και οι ποινές, για να νιώσει ο εποπτευόμενος ότι ελέγχεται.

Είπε ακόμη ότι, μέχρι τώρα δεν υπήρχαν επιπτώσεις όσον αφορά στην χρηματοπιστωτική σταθερότητα  εκτός από το θέμα αξιοπιστίας της χώρας, αφού με το εύρος των κυρώσεων δεν τίθεται θέμα σταθερότητας, αλλά δεν μπορεί να πει τι θα περιλαμβάνει η επόμενη λίστα.

Ο  Ευάγγελος Σάββα,  εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών που διαχειρίζεται θέματα κυρώσεων είπε, μεταξύ άλλων, ότι το πρόβλημα με τις αμερικανικές κυρώσεις είναι ότι το δίκτυο με το οποίο εργάζονται για να εφαρμόζονται οι δικές τους κυρώσεις από όλο τον κόσμο, είναι πάρα πολύ ισχυρό, και δημιουργεί πολλαπλά ζητήματα και η ΕΕ έχει επανειλημμένα στο παρελθόν μπει σε συζήτηση για την λεγόμενη «εξωεδαφική πτυχή» των αμερικανικών κυρώσεων, επισημαίνοντας ότι τώρα ο στόχος είναι κοινός, να βρεθεί τρόπος να καταπολεμηθεί η ικανότητα της Ρωσίας να χρηματοδοτεί τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Αύριο οι Αμερικανοί μπορεί να επιβάλουν κυρώσεις για άλλο θέμα, για το οποίο δεν υπάρχει σύγκλιση απόψεων, για παράδειγμα στην Κούβα, και εκεί η ΕΕ ανησυχεί γιατί οι ΗΠΑ επιβάλλουν τις δικές τους εθνικές κυρώσεις παγκοσμίως, είπε.

Ο κ. Σάββα ανέφερε ότι μπήκαν στις κυρώσεις αυτές πάρα πολλές χώρες, αναφέροντας ότι η Τουρκία είναι παντού στις κυρώσεις με διάφορους τρόπους.

Σημείωσε ότι όταν έρθουν τέτοιες κυρώσεις  η Κύπρος θέλει να συνεργαστεί με τις αρχές στις ΗΠΑ και του ΗΒ, για να διερευνηθούν. Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει καλή διάθεση από τις ΗΠΑ για ένα σύστημα με σημεία επαφής και αλληλοενημέρωσης για να μην νιώθουν οι τράπεζες ότι υπάρχει  ορατός κίνδυνος να τιμωρηθούν επειδή πληρώθηκαν οι μισθοί κάποιων ανθρώπων σε μια εταιρεία που είναι σε καθεστώς κυρώσεων.

Η Γεωργία Θεμιστοκλέους, εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών και μέλος της ομάδας κυρώσεων είπε ότι στη λίστα των κυρώσεων ΗΠΑ και ΗΒ έχουν μπει νομικά πρόσωπα της Δημοκρατίας στην βάση αξιολόγησης ότι υποβοηθούσαν Ρώσους ολιγάρχες που ήταν και στη λίστα ευρωπαϊκών κυρώσεων και ότι έχουν δοθεί αυτά τα στοιχεία και στον Γενικό Εισαγγελέα, για τον λόγο ότι αυτά τα άτομα μπορεί να παρακάμπτουν και τις κυρώσεις της ΕΕ.

Επιστολή από ΥΠΟΙΚ σε Ρέιντερς για θέμα παγοποιήσεων

Ο κ. Σάββα αναφέρθηκε σε λανθασμένη πληροφόρηση του κ. Ρειντερς για χαμηλό επίπεδο παγοποιήσεων, και ότι τον ενημέρωσαν ότι είναι πολύ πιο μεγάλοι οι αριθμοί.

Ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι όντως οι αριθμοί ήταν λανθασμένοι και ότι το σύνολο των καταθέσεων, όλων των εθνικοτήτων, του τραπεζικού συστήματος της χώρας είναι κοντά στα €50 δισεκ. και όχι €96 δισεκ. σε ρωσικές καταθέσεις που ανέφερε ο κ. Ρέιντερς.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών ανέφερε ότι ετοιμάζουν εμπεριστατωμένη επιστολή για το θέμα αυτό, για τις επενδύσεις πριν και μετά τις κυρώσεις, η οποία θα σταλεί και ως απάντηση.

Σε τοποθετήσεις τους και σχόλια οι Βουλευτές έθεσαν διάφορα ζητήματα.

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου, ανέφερε ότι συζητούν για ένα θέμα που δεν έχουν ενώπιον τους στοιχεία, και ότι το ζήτημα είναι εξαιρετικά σοβαρό και αφορά ολόκληρη την οικονομία και η διαχείριση θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτική. Είπε ακόμη ότι το ζήτημα δεν πρέπει να εξαντλείται σε επίπεδο τεχνοκρατικό, αλλά σε επίπεδο του Προέδρου της Δημοκρατίας, σημειώνοντας ότι, αν θα υπάρξει και δεύτερο πακέτο κυρώσεων, κλονίζεται ο τομέας των υπηρεσιών. Ρώτησε τι κάνει η Κυβέρνηση για να αποτραπεί ένα δεύτερο πακέτο, όχι για να γλυτώσουν οι οποιοιδήποτε αλλά για να μην θυματοποιηθεί η οικονομία, οι εργαζόμενοι και η Κύπρος ως κέντρο παροχής υπηρεσιών.

Ο  Γιώργος Κάρουλλας, Βουλευτής ΔΗΣΥ, σημείωσε ότι το θέμα χρήζει πολιτικού χειρισμού και ρώτησε ποιες είναι οι  επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική ικανότητα της χώρας και πως επηρεάζεται η αξιοπιστία της χώρας. Είπε ότι το θέμα χρειάζεται γερή αξιολόγηση γιατί η Κύπρος είναι μια χώρα υπηρεσιών ενώ επηρεάζονται παράλληλα και οι διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Ο Ανδρέας Πασιουρτίδης, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, ρώτησε αν, παρά το γεγονός ότι στις κυρώσεις δεν περιλαμβάνονται τραπεζικά ιδρύματα, αν η ΚΤΚ θα ελέγξει αν έγινε και διευκόλυνση μέσω τραπεζών τέτοιων κεφαλαίων. Ρώτησε ακόμη αν θεωρούν ότι υπάρχουν κενά σε οποιαδήποτε νομοθεσία για το πλαίσιο κυρώσεων.

Ο Παύλος Μυλωνάς, (ΔΗΚΟ) ρώτησε αν εντοπίστηκαν τα κενά από υπηρεσίες στην Κύπρο που υπέδειξαν οι Αμερικανοί.

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, διερωτήθηκε αν λαμβάνει το Κράτος κάποια πρόνοια για τις συμβατικές υποχρεώσεις των οντοτήτων που είναι σε λίστες κυρώσεων και γιατί δεν ζητά η Λευκωσία κυρώσεις για την Τουρκία, λόγω της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής στην Κύπρο.

Η Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, σημείωσε ότι για περισσότερο από ενάμιση χρόνο, καταθέτει συνεχώς ερωτήσεις σε διάφορες αρχές για στοιχεία σε σχέση με τις κυρώσεις της ΕΕ χωρίς να έχει λάβει σχεδόν καμία απάντηση και είπε ότι αν κάποιοι δρούσαν σε κάποιες από αυτές τις ερωτήσεις, «μπορεί σήμερα να είμασταν σε καλύτερη θέση». Ζήτησε να μάθει ποιες εταιρείες που αναφέρονται σε συγκεκριμένα άτομα, άλλαξαν χέρι οι μετοχές τους από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία.

Κατά τη συζήτηση ο κ. Δημητρίου «κάκισε» την στάση του Γενικού Εισαγγελέα, που, όπως είπε, όχι μόνο αρνήθηκε να έρθει αλλά δεν έστειλε ούτε εκπρόσωπο.

Κατά τη συνεδρία εκπρόσωποι της Μονάδας Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ), ο αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, εκπρόσωποι του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου (ΣΕΛΚ) και του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου ανέφεραν στην Επιτροπή τις ενέργειές τους σχετικά με το θέμα των κυρώσεων, και απάντησαν σε ερωτήσεις.

Δηλώσεις Βουλευτών

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου, είπε ότι η Επιτροπή άκουσε τι γίνεται σε τεχνοκρατικό επίπεδο, σημειώνοντας ότι υπάρχουν και τα πολιτικά ζητήματα τα οποία απευθύνουν στην εκτελεστική εξουσία, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κατά πόσο γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες για να μην υπάρξει ενδεχόμενο νέο πακέτο κυρώσεων, «και αυτό είναι το χρησιμότερο γιατί για να μειώσουμε τις επιπτώσεις προς την πατρίδα μας είναι πολύ σημαντικό, να μην υπάρξει νέο πακέτο».

Ερωτηθείς σχετικά ανέφερε ότι το θέμα των κυρώσεων αποτελεί πλήγμα στην αξιοπιστία των θεσμών και ότι χρειάζεται από όλους τους φορείς, από την πολιτική ηγεσία πρωτίστως, και από τους συνδέσμους που κάνουν τους ελέγχους, η απαραίτητη βούληση «για να πείσουμε πως αυτά που λέμε τα εννοούμε και πως όντως θέλουμε να είμαστε σωστή Κυβέρνηση».

Σε δηλώσεις της η κ. Χαραλαμπίδου, ανέφερε ότι το θέμα που εξέτασε η Επιτροπή είναι «υψίστης σημασίας», καθώς αφορά την εικόνα της Κύπρου διεθνώς. Όλα αυτά τα οποία συμβαίνουν σε επίπεδο κυρώσεων, δεν μπορούν να εξετάζονται αποσπασματικά, είπε, σημειώνοντας ότι στο εξωτερικό υπάρχει μια συγκεκριμένα εικόνα αυτή την στιγμή, «που όσο και να επιχειρούμε για σκοπούς εσωτερικής κατανάλωσης να την απαλύνουμε, οι πραγματικότητες στο εξωτερικό, είναι εντελώς διαφορετικές».

Οι ξένοι, είπε, δεν βλέπουν ξεχωριστά το θέμα των κυρώσεων από τις εκδόσεις διαβατηρίων, από τις προσπάθειες που έγιναν για να βοηθηθούν κάποιοι να συγκαλύψουν δράσεις και δραστηριότητες ολιγαρχών, η ακόμα και να εκδώσουν διαβατήρια τα οποία δεν θα έπρεπε να είχαν εκδοθεί και με τα οποία επίσης βοηθήθηκαν στο να φύγουν κεφάλαια.

Σύμφωνα με την ίδια, υπάρχει μια εικόνα πολύ επιζήμια για την αξιοπιστία της Κύπρου και θα πρέπει οι εποπτικές αρχές να είναι αποτελεσματικές όσον αφορά τον έλεγχο, γιατί προτεραιότητα για όλους θα πρέπει να είναι η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας, είπε. Αναφέρθηκε ακόμη σε περιπτώσεις που επιχειρηματίες από την Κύπρο προσπάθησαν να δραστηριοποιηθούν στο ΗΒ, και τα προβλήματα που αντιμετώπισαν λόγω της καχυποψίας που υπάρχει πλέον κατά της Κύπρου.

Ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου αφορά στην οικονομική σταθερότητα της χώρας, είπε η κ. Χαραλαμπίδου, σημειώνοντας ότι, όταν ασκείται κριτική γιατί κατευθύνθηκαν από τις κυρώσεις είναι γιατί δεν έχουν επιλογή, από το να μην το κάνουν για τον λόγο ότι, αν δεν επιβάλουν οι τράπεζες της Κύπρου κυρώσεις στα άτομα τα οποία καταγράφονται στις λίστες από τις ΗΠΑ και Η.Β. το ίδιο το τραπεζικό ίδρυμα θα βρεθεί έναντι ολέθριων συνεπειών και δεν είναι θέμα ούτε της Κυβέρνησης ούτε της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, είναι κάτι το οποίο θα επιβληθεί είτε το επιτρέπει η Κυβέρνηση είτε όχι. Η κ. Χαραλαμπίδου ανέφερε ακόμη ότι υπάρχουν υπεύθυνοι γιατί έγιναν καταχρήσεις και γιατί πλούτιζαν κάποιοι εκδίδοντας διαβατήρια και ότι και η Νομική Υπηρεσία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της και να αρχίσει να τιμωρεί και να μην σκαλώνουν οι υποθέσεις στα συρτάρια της.

Αυτεπάγγελτο θέμα για συνεργάτες της εκτελεστικής εξουσίας

Εξάλλου, σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου η Επιτροπή έχει εγγράψει το θέμα που προκύπτει με την έλλειψη πλαισίου για τους συνεργάτες της εκτελεστικής εξουσίας αλλά και άλλων θεσμών, για την έλλειψη χρηστής διοίκησης ή και διαφάνειας.

Είπε ότι είναι ένα ζήτημα το οποίο θα τους απασχολήσει σε μια από τις επόμενες συνεδρίες και που οφείλουν να ασκήσουν τον υποχρεωτικό κοινοβουλευτικό έλεγχο ούτως ώστε να δημιουργηθεί αυτό το πλαίσιο που δεν υπάρχει.

Τροπολογία από Χαραλαμπίδου στην ΚΣ ΟΑΣΕ για Τουρκία και κυρώσεις

Η κ. Χαραλαμπίδου αναφέρθηκε στο θέμα της Τουρκίας, η οποία, όπως είπε, έχει δώσει καταφύγιο στους Ρώσους ολιγάρχες και «αποτελεί σκάνδαλο και αποδεικνύει την υποκρισία όλων γιατί δεν μπορεί να φωνάζουν για θέματα Ουκρανίας στα διεθνή φόρα και την ίδια στιγμή να μην κάνει κανείς καμία αναφορά στην συμπεριφορά της Τουρκίας στο θέμα των κυρώσεων».

Ως αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ, είπε, στην Σύνοδο του Βανκούβερ τον Ιούνιο, θα καταθέσει τροπολογία ότι και τα κράτη μέλη στην σφαίρα του ΟΑΣΕ και της ΚΣ θα πρέπει να σέβονται τις κυρώσεις όπως όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.