Σε μια ακόμη αύξηση των επιτοκίων του ευρώ, την ένατη κατά σειρά μέσα σε ένα χρόνο, προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών.

Η αύξηση που ανακοίνωσε η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ είναι της τάξης των 25 μονάδων βάσης, ανεβάζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο 3,75% και το βασικό επιτόκιο του ευρώ στο 4,25%.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται πάλι να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Επομένως, αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.

Πλέον το ενδιαφέρον στρέφεται στην καθιερωμένη συνέντευξη τύπου, όπου η κυρία Λαγκάρντ αναμένεται να ανοίξει τα χαρτιά τις με τις αγορές να αναζητούν τρόπο να «αποκρυπτογραφήσουν» τις προθέσεις τις από το Σεπτέμβριο και μετά.

Και αυτό, ενώ πριν από λίγες μόνο ώρες, το βράδυ της Τετάρτης, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) προχώρησε σε νέα αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου κατά 25 μονάδες βάσης. Πλέον το επιτόκιο του αμερικανικού νομίσματος κυμαίνεται στο επίπεδο του 5,25-5,50%, που είναι και το υψηλότερο από τον Ιανουάριο του 2001.

Η εν λόγω αύξηση εντείνει έτι περαιτέρω την πίεση προς τους δανειολήπτες, ιδιώτες αλλά και επιχειρήσεις, καθώς η εκτίναξη στο κόστος χρήματος δημιουργεί μείζον πρόβλημα. καθώς το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων τους έχει ανέβει κατακόρυφα.

Και μπορεί στην περίπτωση των στεγαστικών δανείων να έχει επιβληθεί «πάγωμα» και «ταβάνι» σε επιτόκια και δόσεις, αυτό όμως αναμένεται να αρθεί σε λίγους μήνες από σήμερα, φέρνοντας του δανειολήπτες αντιμέτωπους με μια εξαιρετικά ζοφερή πραγματικότητα.

Αντίστοιχα, αναφορικά με τις επιχειρήσεις, αυτές βρίσκονται σε συνεχή πίεση, καθώς καλούνται να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα που έχει φέρει η πρωτοφανής εκτίναξη των επιτοκίων το τελευταίο 12μηνο.

Ενδεικτικό είναι, ότι, μετά το μπαράζ των αυξήσεων, για κάθε εκατομμύριο ευρώ χρέους, οι επιχειρήσεις πρέπει να πληρώνουν 40.000 ευρώ επιπλέον μόνο σε τόκους.

Γεγονός που έχει άμεσο αντίκτυπο στη διαχείριση των οικονομικών τους, καθώς έρχεται να προστεθεί στις υπόλοιπες αυξήσεις των λειτουργικών τους εξόδων.

Η ανακοίνωση της ΕΚΤ

Αναλυτικά, η ανακοίνωση της ΕΚΤ που συνοδεύει την αύξηση των επιτοκίων έχει ως εξής:

Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται πάλι να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Επομένως, αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.

Η σημερινή αύξηση των επιτοκίων αντανακλά την αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Οι εξελίξεις που σημειώθηκαν μετά την τελευταία συνεδρίαση στηρίζουν την προσδοκία ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί περαιτέρω τους υπόλοιπους μήνες του έτους αλλά θα παραμείνει πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Ενώ ορισμένοι δείκτες μέτρησης παρουσιάζουν ενδείξεις υποχώρησης, ο υποκείμενος πληθωρισμός παραμένει συνολικά υψηλός. Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά: οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν γίνει ξανά πιο αυστηρές και επιδρούν ολοένα περισσότερο ανασταλτικά στη ζήτηση, κάτι που αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο.

Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί προκειμένου να επιτευχθεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας του περιορισμού. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του για τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να καθορίσει τον τοκισμό των ελάχιστων αποθεματικών σε 0%. Αυτή η απόφαση θα διαφυλάξει την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής διατηρώντας αφενός τον τρέχοντα βαθμό ελέγχου στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής και διασφαλίζοντας αφετέρου ότι οι αποφάσεις για τα επιτόκια μετακυλίονται πλήρως στις αγορές χρήματος. Ταυτόχρονα, θα βελτιώσει την αποδοτικότητα της νομισματικής πολιτικής μειώνοντας τους συνολικούς τόκους που χρειάζεται να καταβληθούν επί των υποχρεωτικών αποθεματικών για να εφαρμοστεί η ενδεδειγμένη κατεύθυνση.

Οι λεπτομέρειες για την τροποποίηση του τοκισμού των ελάχιστων αποθεματικών παρέχονται σε ξεχωριστό δελτίο Τύπου που θα δημοσιευθεί στις 15:45 ώρα κεντρικής Ευρώπης.

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.

Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 2 Αυγούστου 2023.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)

Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.

Πράξεις αναχρηματοδότησης

Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για τη σταθερότητα των τιμών.