Το λαθρεμπόριο και οι σημαντικές απώλειες για την οικονομία της Κυπριακής Δημοκρατίας από την αγορά καυσίμων από τα Κατεχόμενα αποτελούν τροχοπέδη στις προσπάθειες που γίνονται για ανάπτυξη του εμπορίου και των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως διαφάνηκε στο ενδιαφέρον πάνελ που διοργανώθηκε σχετικά κατά τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου του Economist, στη Λευκωσία, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ΕΕ, των Ηνωμένων Εθνών και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Στη συζήτηση, που έγινε με κεντρικό θέμα την οικονομική συνεργασία της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας, με τη συμμετοχή του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο, αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της Παγκόσμιας Τράπεζας, καθώς και κυπριακών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις δύο κοινότητες, τονίστηκε η ανάγκη περαιτέρω διεύρυνσης του εμπορίου διαμέσου της πράσινης γραμμής, αλλά και τα προβλήματα που προκύπτουν, καθώς και συγκεκριμένες εισηγήσεις προς επίλυσή τους.

Ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο Κόλιν Στιούαρτ ανέδειξε τη σημασία της διεύρυνσης του εμπορίου μεταξύ των δύο κοινοτήτων, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως για να λυθεί το Κυπριακό, «πρέπει να προετοιμάσουμε το έδαφος και δεν μπορώ να σκεφτώ πιο αποτελεσματικό τρόπο για να το κάνουμε αυτό από το να καταρρίψουμε τους οικονομικούς φραγμούς μεταξύ των δύο πλευρών του νησιού και να ενσωματώσουμε τις δύο οικονομίες».

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης για τις μεταρρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μάριο Νάβα, τόνισε πως το εμπόριο διαμέσου της πράσινης γραμμής «φέρνει τον κόσμο πιο κοντά» και «κτίζει εμπιστοσύνη» μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ενώ ο Γκόραν Τίντζιτς, διευθυντής για θέματα ανατολικής Ευρώπης στην Παγκόσμια Τράπεζα, ανακοίνωσε ότι η Τράπεζα θα διενεργήσει μελέτη για τα εμπόδια που υπάρχουν στην ελεύθερη διακίνηση σε όλο το νησί.

Απώλειες εκατομμυρίων ευρώ για τη Δημοκρατία

Στη σημασία της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Ε/Κ και Τ/Κ αναφέρθηκε και ο κ. Παντελής Σκλιάς, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Νεάπολις και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Πολιτικής Οικονομίας, υπογραμμίζοντας ότι τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα μπορούσαν να  διευκολύνουν το εμπόριο, τονίζοντας όμως παράλληλα και τους παράγοντες που παρεμποδίζουν τη συνεργασία.

Ο κ. Σκλιάς επισήμανε πως η οικοδόμηση εμπιστοσύνης προϋποθέτει, μεταξύ άλλων βασικών παραγόντων, τη δράση σε ένα περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού, κάτι που όμως δεν ισχύει στην περίπτωση της Κύπρου. Όπως ανέφερε, το 2022, βάσει των επίσημων διαθέσιμων στοιχείων, 185 εκατ. ευρώ έχουν δαπανηθεί στα Κατεχόμενα για αγορά καυσίμων, ποσό που αντιστοιχεί στο 15-20% της συνολικής κατανάλωσης, με την απώλεια σε φόρους και ΦΠΑ για την Δημοκρατία να ανέρχεται στα 80 εκατ. ευρώ.

Το ίδιο, πρόσθεσε, ισχύει και για άλλα προϊόντα, όπως για παράδειγμα τα προϊόντα καπνού, όπου μόνο το 2022, το 15,5% των τσιγάρων που καταναλώθηκαν στις ελεύθερες περιοχές ήταν προϊόντα λαθραία, που δεν πλήρωσαν φόρους στην Κυπριακή Δημοκρατία, με την απώλεια εσόδων για το κράτος να υπολογίζεται στα 50 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που το ίδιο ποσοστό το 2020 ήταν μόλις 3,6%.

«Εξαιτίας αυτού και θεωρώντας ότι η αναγκαιότητα της αύξησης των δικοινοτικών σχέσεων και του δικοινοτικού εμπορίου πρέπει να θεωρείται δεδομένη, θεωρώ ότι πρέπει να ληφθούν πρόσθετα θεσμικά μέτρα για να ενισχυθεί το ενδοεμπόριο και να αυξηθεί η εμπιστοσύνη. Η χαμηλού επιπέδου πολιτική συνήθως είναι πολύ χρήσιμη σε αυτές τις περιπτώσεις, μαζί όμως με την επίγνωση για το λαθρεμπόριο και τα ζητήματα που προκύπτουν από αυτό», κατέληξε ο κ. Σκλιάς.