Ένα δικοινοτικό φωτοβολταϊκό πάρκο στη νεκρή ζώνη θα αυξήσει την συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και θα οικοδομήσει εμπιστοσύνη μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, δήλωσε σε συνέντευξή του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) ο Μάριο Νάβα, Γενικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Υποστήριξη Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (DG REFORM), ο οποίος, όπως είχε ανακοινωθεί από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετατίθεται στη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης (DG EMPL). Στο χαρτοφυλάκιο του κ. Νάβα περιλαμβάνονταν τα μέτρα στήριξης προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Κληθείς να σχολιάσει σε ποιο στάδιο βρίσκεται η πρόταση για την κατασκευή ενός δικοινοτικού φωτοβολταϊκού πάρκου στη νεκρή ζώνη, ο κ. Νάβα δήλωσε ότι «είμαι ικανοποιημένος που το πρώτο βήμα, μια χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) μελέτη αξιολόγησης για το έργο αυτό, έχει ολοκληρωθεί», προσθέτοντας ότι παρουσίασε τα πορίσματα της μελέτης στους διαπραγματευτές των δύο κοινοτήτων στα τέλη Φεβρουαρίου.

Εξήγησε ότι το επόμενο βήμα τώρα είναι οι δύο κοινότητες να συμφωνήσουν για την τοποθεσία, τις προτεινόμενες τεχνολογικές και τεχνικές λύσεις και να αποφασίσουν για το επίπεδο της επένδυσης από κάθε κοινότητα, την ιδιοκτησία και την αναλογία επιμερισμού της ηλεκτρικής ενέργειας. «Περιμένουμε σύντομα νέα από τους διαπραγματευτές. Εάν υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και ανησυχίες, η Επιτροπή είναι έτοιμη να βοηθήσει στην εξεύρεση λύσεων», πρόσθεσε.

Μιλώντας στο ΚΥΠΕ για τα οφέλη της δημιουργίας του πάρκου για τις δύο κοινότητες, ο κ. Νάβα είπε ότι ένας δικοινοτικός φωτοβολταϊκός σταθμός «θα ήταν πολύ πολύτιμος». Το πιο σημαντικό, συνέχισε, είναι ότι θα αυξήσει τη συνεργασία στον σημαντικό τομέα της ενέργειας και θα οικοδομήσει εμπιστοσύνη, προσθέτοντας ότι θα βοηθήσει επίσης στο «πρασίνισμα» των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας των δύο κοινοτήτων και θα τις επανενσωματώσει σε κάποιο βαθμό.

«Ελπίζουμε επίσης ότι θα εμπνεύσει περισσότερα έργα ηλιακής ενέργειας, για τα οποία υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες στην Κύπρο λόγω του ηλιόλουστου καιρού. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει στο νησί μονάδα παραγωγής ηλιακής ενέργειας με δυνατότητα αποθήκευσης, η οποία είναι σημαντική για την εξασφάλιση της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες μετά τη δύση του ήλιου. Το έργο ανοίγει νέους δρόμους από αυτή την άποψη», είπε.

Αναφερόμενος στα έργα που υποστηρίζει η ΕΕ μέσω των προγραμμάτων της για τους Τουρκοκύπριους, ο κ. Νάβα είπε ότι το βασικό εργαλείο της ΕΕ για τη στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας είναι το πρόγραμμα βοήθειας. Εξήγησε ότι αυτό συμβάλλει στο να ανοίξει ο δρόμος για την επανένωση της Κύπρου, υποδεικνύοντας ότι όπως έδειξαν ανεξάρτητες αξιολογήσεις του προγράμματος βοήθειας, το εν λόγω πρόγραμμα «διατήρησε ζωντανή» την προοπτική της επανένωσης.

Ο Μάριο Νάβα υπογράμμισε, επίσης, ότι οι Ελληνοκύπριοι επωφελούνται άμεσα από ορισμένες δράσεις, όπως είναι το έργο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, η οποία αναζητά τα οστά Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων.

Πρόσθεσε ότι ενισχύεται και το έργο της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά, η οποία σύμφωνα με τον κ. Νάβα, έχει μέχρι στιγμής αποκαταστήσει ή προστατεύσει πέραν των 150 πολιτιστικών μνημείων σε όλο το νησί. Έκανε αναφορά και στις διετείς υποτροφίες για Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους μαθητές λυκείου προκειμένου να φοιτήσουν στα United World Colleges. «Όλα αυτά είναι σημαντικά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης», σημείωσε.

Ανέφερε, επίσης, ότι άλλες δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος βοήθειας στοχεύουν ειδικά στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, αλλά πάντα υπό το πρίσμα της διευκόλυνσης της επανένωσης της Κύπρου, η οποία θα ωφελήσει και τις δύο κοινότητες.

Ο κ. Νάβα επεσήμανε ότι η ΕΕ επενδύει στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας για τη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων, φέρνοντας ως παράδειγμα την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα μέσω επιχορηγήσεων και συμβουλών και με ενέργειες για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης.

Επιπλέον, είπε ότι «δίνουμε τη δυνατότητα στους Τουρκοκύπριους φοιτητές να σπουδάσουν σε πανεπιστήμια της ΕΕ για να τους φέρουμε πιο κοντά στην ΕΕ. Παρέχουμε πληροφορίες για την ΕΕ και προωθούμε την ευθυγράμμιση με τη νομοθεσία και τα πρότυπα της».

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το κατά πόσο η τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι έτοιμη για την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σε περίπτωση επανένωσης, ο κ. Νάβα σημείωσε ότι η Επιτροπή έχει καταβάλει προσπάθειες για να υποστηρίξει την τουρκοκυπριακή κοινότητα στην εφαρμογή των προτύπων σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ.

Εξήγησε ότι από το 2006, όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα βοήθειας, «έχουμε κινητοποιήσει περισσότερους από 260 εμπειρογνώμονες της ΕΕ οι οποίοι συνεργάστηκαν με τους τουρκοκυπριακούς τοπικούς φορείς για την εφαρμογή των προτύπων της ΕΕ σε 15 διαφορετικούς τομείς, όπως η γεωργία, η υγεία, το περιβάλλον, η μετρολογία, η στατιστική και η εποπτεία της αγοράς». Αυτοί οι εμπειρογνώμονες, συνέχισε, έχουν επίσης συμβάλει στη σύνταξη πάνω από 240 νομικών κειμένων ευθυγραμμισμένων με το κοινοτικό κεκτημένο.

Ανέφερε ότι πρόσφατα με τη διασφάλιση του χαλλουμιού ως προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) παρατηρήθηκαν αξιοσημείωτες προσπάθειες από την τουρκοκυπριακή κοινότητα για συμμόρφωση με τα πρότυπα της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των ζώων. Σημείωσε ότι αξιοσημείωτα είναι τα αποτελέσματα όσον αφορά τη βελτίωση της υγείας των ζώων και την εξάλειψη των ζωικών ασθενειών.

Ωστόσο, συνέχισε, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί σε συνολική αξιολόγηση για να αποκτήσει πλήρη εικόνα της ευθυγράμμισης με το κοινοτικό κεκτημένο. Όπως δήλωσε, «αυτό μπορεί να συμβεί όταν η Κύπρος θα είναι πιο κοντά στην επανένωση, όπως έγινε κατά τον τελευταίο γύρο των διαπραγματεύσεων το 2015-2017» προσθέτοντας ότι «η επανασύσταση της ad hoc επιτροπής για τις υποθέσεις της ΕΕ θα ήταν ένα από τα βήματα για την αναζωογόνηση αυτής της διαδικασίας».

Το εμπόριο της Πράσινης Γραμμής ανήλθε σε πάνω από 16 εκατομμύρια ευρώ το 2023

Μιλώντας για το εμπόριο μέσω της Πράσινης Γραμμής, ο κ. Νάβα σημείωσε ότι η Πράσινη Γραμμή αυξάνει την εμπιστοσύνη και τη συνεργασία και φέρνει τις δύο κοινότητες πιο κοντά, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την επανένωση της Κύπρου.

Πρόσθεσε ότι προσφέρει επίσης άμεσα και απτά οφέλη και στις δύο κοινότητες, λέγοντας ότι «οι Τουρκοκύπριοι παραγωγοί αποκτούν πρόσβαση σε μια μεγαλύτερη αγορά – υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι τα προϊόντα τους συμμορφώνονται με τα πρότυπα της ΕΕ. Οι Ελληνοκύπριοι έμποροι έχουν πρόσβαση σε ανταγωνιστικές τιμές και μπορούν να προσφέρουν στους καταναλωτές τους μια ευρύτερη ποικιλία ασφαλών, συμβατών με την ΕΕ προϊόντων προς επιλογή». Η αγορά ελληνοκυπριακών προϊόντων και υλικών από Τουρκοκύπριους παραγωγούς έχει επίσης μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης, συμπλήρωσε.

Ο κ. Νάβα ανέφερε ότι φέτος είναι η 20ή επέτειος του κανονισμού της ΕΕ για την Πράσινη Γραμμή και ότι το εμπόριο μέσω της Πράσινης Γραμμής είναι το υψηλότερο που υπήρξε ποτέ, εξηγώντας ότι το 2023 ανήλθε σε πάνω από 16 εκατομμύρια ευρώ. «Όταν ξεκίνησα στη DG REFORM, ήταν περίπου 4 έως 5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, οπότε έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί», ανέφερε.

«Είμαι υπερήφανος που η Επιτροπή συνέβαλε στην αύξηση αυτή. Προωθήσαμε το εμπόριο της Πράσινης Γραμμής μεταξύ των Τουρκοκυπρίων παραγωγών και τους βοηθήσαμε να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ΕΕ, και υποστηρίξαμε την εισαγωγή περισσότερων προϊόντων στο εμπόριο της Πράσινης Γραμμής. Ανοίξαμε επίσης πέρυσι την Υπηρεσία ‘EU One Stop Shop’, η οποία παρέχει στήριξη και συμβουλές σε επιχειρήσεις και από τις δύο κοινότητες που ενδιαφέρονται για το εμπόριο μέσω της Πράσινης Γραμμής», πρόσθεσε.

Υπογράμμισε ότι η αυξητική τάση είναι θετική, ευχόμενος να συνεχιστεί. Εξέφρασε ακόμη την πεποίθηση ότι εάν το εμπόριο της Πράσινης Γραμμής αυξηθεί περαιτέρω, θα μπορούσε να συμβάλει στην οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας, η οποία, όπως σημείωσε, θα οδηγούσε πιο κοντά στην επανένωση.

Μιλώντας για άλλες πρωτοβουλίες της ΕΕ για την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων, ο κ. Νάβα είπε ότι η Επιτροπή επικεντρώνεται επί του παρόντος στο εμπόριο μέσω της Πράσινης Γραμμής και στην εφαρμογή του καθεστώτος ΠΟΠ για το Χαλλούμι/Χελλίμ, προσθέτοντας ότι «θα ήμασταν ευτυχείς να υποστηρίξουμε άλλα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θα συμφωνούσαν οι δύο κοινότητες και τα οποία θα διευκόλυναν την επανένωση της Κύπρου».

Αναφερόμενος στη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε κατά τη διάρκεια των καθηκόντων του στην Κύπρο, ο κ. Νάβα είπε ότι «η μεγαλύτερη πρόκληση είναι συχνά να καταστεί δυνατή η έναρξη του διαλόγου (μεταξύ των δύο κοινοτήτων) για πολλά θέματα, μικρά ή μεγάλα», προσθέτοντας ότι «παρόλα αυτά, καταφέραμε να σημειώσουμε απτή πρόοδο σε διάφορους τομείς, πράγμα που σημαίνει ότι μέσω του διαλόγου, της επιμονής και της επίδειξης αμοιβαίου οφέλους, έχεις την ευκαιρία να την ξεπεράσεις».