Στην Κύπρο, ο δρόμος προς τον πολιτισμό της ειρήνης έχει από καιρό αμαυρωθεί από τη διάσπαση, τη δυσπιστία και τα ιστορικά παράπονα. Για δεκαετίες, οι διαιρέσεις των ανθρώπων τροφοδοτούνται από αφηγήσεις αποκλεισμού και νοοτροπίες μηδενικού αθροίσματος, όπου το κέρδος μιας κοινότητας γίνεται αντιληπτό ως απώλεια της άλλης.

Ωστόσο, καθώς το νησί παλεύει με αυτές τις προκλήσεις εντός και εκτός των συνόρων του, μια νέα και ισχυρή προσέγγιση κερδίζει έδαφος, μια προσέγγιση που επικεντρώνεται στη διαφορετικότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη γνωστή με το ακρώνυμο DEI (Diversity, Equity, and Inclusion). Οι πρωτοβουλίες DEI αμφισβητούν τους όποιους αποκλεισμούς και γεμίζουν το χάσμα του μηδενικού αθροίσματος, προωθώντας την ιδέα ότι η διαφορετικότητα μπορεί να είναι δύναμη και όχι πηγή συγκρούσεων.

Κατανόηση του DEI: Κάτι περισσότερο από εταιρική πολιτική και ερευνητική τάση

Οι αρχές DEI, οι οποίες συχνά συνδέονται με την εταιρική κουλτούρα και τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, αποδεικνύονται εξίσου ουσιώδεις στο πλαίσιο της οικοδόμησης μιας βιώσιμης ειρήνης ως μιας ευρύτερης έννοιας, πέραν της πολιτικής. Στην πρώτη γραμμή αυτής της προσέγγισης βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Λεμεσού, προωθώντας τις αρχές DEI ως ακρογωνιαίο λίθο του πολιτισμού της ειρήνης.

Η διαφορετικότητα περιλαμβάνει την αναγνώριση και την εκτίμηση των διαφορών εντός και μεταξύ των κοινοτήτων, είτε αυτές οι διαφορές βασίζονται στην εθνικότητα, τη θρησκεία, τη γλώσσα ή την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Η ισότητα διασφαλίζει ότι όλα τα άτομα και οι ομάδες έχουν δίκαιη πρόσβαση σε ευκαιρίες και πόρους, λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά σημεία εκκίνησης και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι διάφορες κοινότητες. Η συμπερίληψη αφορά τη δημιουργία περιβαλλόντων όπου όλοι αισθάνονται πολύτιμοι, σεβαστοί και ικανοί να συνεισφέρουν πλήρως, ανεξάρτητα από το υπόβαθρό τους. Πρωτοβουλίες που πηγάζουν από τις αρχές DEI αντιπροσωπεύουν ένα ισχυρό εργαλείο για την προώθηση της κατανόησης, του σεβασμού και της συνεργασίας.

Πανεπιστήμιο Λεμεσού: Κόμβος για το DEI και τον πολιτισμό της ειρήνης

Αναγνωρίζοντας το μετασχηματιστικό δυναμικό του DEI, το Πανεπιστήμιο Λεμεσού ως φάρος ελπίδας, προχώρησε στην ίδρυση του Κέντρου για την Ισότητα, τη Διαφορετικότητα και τη Συμπερίληψη το 2020 (UoL Center for DEI), ξεκίνησα  μια σειρά από προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, και τροχοδρομεί πρωτοβουλίες που αποσκοπούν τόσο στη συγκέντρωση φοιτητών, ακαδημαϊκών και ηγετών από διαφορετικές κοινότητες, όσο και στη διαμόρφωση μιας ευρύτερης κουλτούρας αποδοχής.

Ένα από τα εμβληματικά προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης του UoL Center for DEI επικεντρώνεται στην ανάπτυξη δεξιοτήτων οι οποίες σχετίζονται με την πολιτισμική μας ευφυία. Η πολιτισμική νοημοσύνη γνωστή ως CQ (Cultural Intelligence) είναι σαν μια υπερδύναμη για τους ειρηνοποιούς εαυτούς μας. Είναι η ικανότητα κατανόησης, εκτίμησης και προσαρμογής σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια. Είναι κάτι περισσότερο από το να γνωρίζεις απλώς ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί. Πρόκειται για μια βαθιά καταδυτική προσπάθεια κατανόησης σε αυτό που κάνει αυτές τις διαφορές να ενεργοποιηθούν. Το CQ βοηθά τους ειρηνοποιούς εαυτούς μας να αποφεύγουν συνήθεις παγίδες, όπως η υπόθεση ότι αυτό που λειτουργεί σε έναν πολιτισμό θα λειτουργήσει και σε έναν άλλο. Αντ’ αυτού, τους εφοδιάζει με τα εργαλεία που χρειάζονται για να πλοηγούνται στα περίπλοκα, συχνά ύπουλα, νερά των πολιτισμικών αποχρώσεων. Η πρωτοβουλία αυτή εστιάζει στα βαθύτερα χαρακτηριστικά συμμετοχικής ειρήνης λαμβάνοντας υπόψη τα πιθανά αίτια συγκρούσεων είτε στο εργασιακό είτε στο ευρύτερο περιβάλλον συναναστροφής μας και προσδιορίζει στρατηγικές για την αντιμετώπισή τους μέσα από το πρίσμα του DEI.

Το DEI ως συμμετοχικό σχέδιο ειρηνικής κουλτούρας

Το πανεπιστήμιο φιλοξενεί επίσης, εργαστήρια διαλόγου που φέρνουν σε επαφή ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό, καθώς και φοιτητές από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, δίνοντας τους την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε ανοιχτές, ειλικρινείς συνομιλίες σχετικά με τις εμπειρίες, τις προοπτικές και τις ελπίδες τους για το μέλλον. Τέτοια εργαστήρια περιλαμβάνουν θεματολογίες από τους τομείς της ψυχικής υγείας, του κοινωνικού μάρκετιγκ, της βιώσιμης και κοινωνικής επιχειρηματικότητας και υπευθυνότητας και τις δεξιότητες προσωπικής ζωής και επιτυχίας. Προσφέρονται από τους εκπαιδευτές του UoL Center for DEI και παρέχουν έναν ασφαλή χώρο για στους συμμετέχοντες ώστε να καταρρίψουν στερεότυπα, να οικοδομήσουν εμπιστοσύνη και να ανακαλύψουν το κοινό τους έδαφος.

Επιπλέον, το Πανεπιστήμιο Λεμεσού έχει δημιουργήσει συνεργασίες με κρατικούς θεσμούς, τοπικούς ΜΚΟ και επιχειρήσεις για την προώθηση του DEI σε επίπεδο βάσης. Αυτές οι δημιουργικές συνεργασίες συχνά φτάνουν στο κοινό ως καλλιτεχνικά δρόμενα με στόχο την έμμεση εμπλοκή των πολιτών σε συζητήσεις σχετικά με τη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη, ενθαρρύνοντάς τους να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην εμπέδωση της κουλτούρας της συμμετοχικής ειρήνης.

Καλλιεργώντας συνεπώς, ένα περιβάλλον όπου όλες οι φωνές ακούγονται και εκτιμώνται, το DEI συμβάλλει στην καλλιέργεια εν συναίσθησης και αμοιβαίου σεβασμού. Αυτό, με τη σειρά του, καθιστά δυνατή την αντιμετώπιση των υποκείμενων φόβων και ανησυχιών που διαχρονικά κρατούν τους πολίτες χωριστά.

Μια ελπίδα για το μέλλον

Συμπερασματικά, ο δρόμος προς τον πολιτισμό της ειρήνης δεν είναι εύκολος, αλλά με το DEI ως κατευθυντήρια αρχή και το Πανεπιστήμιο Λεμεσού να καινοτομεί, υπάρχει ελπίδα. Το μέλλον της ειρήνης, το μέλλον μας, εξαρτάται από την ικανότητά μας να κατανοούμε και να σεβόμαστε τα πολιτισμικά πλαίσια που διαμορφώνουν συγκρούσεις, και από την αναγνώριση ότι οι άνθρωποι δεν αγωνίζονται μόνο για τη γη ή την εξουσία αλλά και για την ταυτότητά τους, τις ιστορίες τους, και τον τρόπο ζωής τους.

Έτσι, την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε τον πολιτισμό της ειρήνης, θυμηθείτε ότι δεν πρόκειται μόνο για την υπογραφή συνθηκών ή την ανταλλαγή χειραψιών. Πρόκειται για την οικοδόμηση γεφυρών φτιαγμένων από κατανόηση και σεβασμό. Μόνο τότε μπορούμε πραγματικά να ελπίζουμε ότι θα συνθέσουμε το παζλ της ειρήνης.

Δρ Άντρη Χατζηανδρέου

Διευθύντρια του Κέντρου για τη Διαφορετικότητα, την Ισότητα και τη Συμπερίληψη

του Πανεπιστημίου Λεμεσού (UoL Center for DEI)

Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια CQ