Σε εγρήγορση βρίσκονται οι επηρεαζόμενες επιχειρήσεις στην Κύπρο, αναφορικά με την ανάγκη εναρμόνισης με τις τροποποιητικές πρόνοιες του περί Αποβλήτων Νόμου (Ν. 48/(Ι)2022) , που καθορίζουν τις υποχρεώσεις που έχουν οι εταιρείες, ως προς τη σήμανση και τις προδιαγραφές που θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης, σε μία προσπάθεια μείωσης των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον.

Την ίδια ώρα, συνεχείς και εντεινόμενες είναι οι προσπάθειες εκ μέρους της Ε.Ε. για περιορισμό των αρνητικών συνεπειών των πλαστικών στο περιβάλλον. Μετά από την υιοθέτηση των οδηγιών εκ μέρους των κρατών-μελών, σε ό,τι αφορά στη χρήση και τις προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν οι πλαστικές σακούλες, καθώς και την απαγόρευση χρήσης συγκεκριμένων πλαστικών προϊόντων, οι νέες οδηγίες έρχονται να ενισχύσουν την προσπάθεια που γίνεται.

Μιλώντας στο AlphaNews.Live, η Διευθύντρια του Τμήματος Ενέργειας και Περιβάλλοντος της ΟΕΒ, Άντρη Δημητριάδου, επεσήμανε ότι κάποιες επιχειρήσεις έχουν ήδη προχωρήσει σε κάποιες μετατροπές, προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νομοθεσίας, όπως για παράδειγμα στην ενσωμάτωση μη αποσπώμενων καλυμμάτων ή πωμάτων σε φιάλες νερού και αναψυκτικών. Αυτό, σημείωσε, είναι κάτι που μελετάται εκ των προτέρων, καθώς για να εφαρμοστούν οι απαιτούμενες αλλαγές, θα πρέπει να γίνουν και οι αντίστοιχες επενδύσεις.

Η κ. Δημητριάδου μας παρέπεμψε στον σχετικό Νόμο, όπου καταγράφονται τα τρία ορόσημα που έχουν ενώπιόν του οι επιχειρήσεις, προκειμένου να εναρμονιστούν με τη νομοθεσία.

Προσαρμογές σε πλαστικές φιάλες

Το πρώτο αφορά στην υποχρέωση των επιχειρήσεων να προνοήσουν όπως τα καπάκια και τα καλύμματα πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, παραμένουν προσαρτημένα στους περιέκτες. Η περίοδος προσαρμογής με την απαίτηση αυτή λήγει στις 2 Ιουλίου 2024.

Η οδηγία αφορά σε περιέκτες ποτών με χωρητικότητα έως και 3 λίτρα, δηλαδή δοχεία που χρησιμοποιούνται για υγρά όπως φιάλες ποτών και σύνθετες συσκευασίες ποτών, περιλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους.

Εξαιρούνται οι γυάλινοι ή μεταλλικοί περιέκτες ποτών που φέρουν πλαστικά καπάκια και καλύμματα, καθώς και οι περιέκτες ποτών που προορίζονται και χρησιμοποιούνται για τρόφιμα σε υγρή μορφή, για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς.

Το δεύτερο ορόσημο σχετίζεται με την υποχρέωση εκ μέρους των επιχειρήσεων, όπως οι πλαστικές φιάλες ποτών που διαθέτουν στην αγορά και οι οποίες αναφέρονται πιο πάνω, περιέχουν το αργότερο μέχρι και την 1η Ιανουαρίου 2025, τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό. Πρόκειται για συσκευασίες, οι οποίες κατασκευάζονται από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, ως βασικό υλικό κατασκευής (γνωστές ως «φιάλες PET»).

Το τρίτο ορόσημο συνδέεται άμεσα με το δεύτερο και προνοεί ότι μέχρι και την 1η Ιανουαρίου 2030, η περιεκτικότητα των πιο πάνω συσκευασιών σε ανακυκλωμένο πλαστικό, πρέπει να αυξηθεί στο 30%.

Σήμανση στα προϊόντα

Σε ό,τι αφορά στη σήμανση σε πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης, σύμφωνα με το άρθρο 36Η του περί Αποβλήτων Νόμου (Ν. 48/(Ι)2022), αυτή πρέπει να φέρεται εμφανώς και να είναι ευανάγνωστη και ανεξίτηλη επί της συσκευασίας τους ή επί του ιδίου του προϊόντος.  Τα προϊόντα που εμπίπτουν στην υποχρέωση αυτή είναι τα εξής:

• Σερβιέτες υγιεινής, ταμπόν και εφαρμογείς ταμπόν
• Υγρά μαντηλάκια προσωπικής υγιεινής και οικιακής χρήσης
• Προϊόντα καπνού με φίλτρο και φίλτρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για χρήση σε συνδυασμό με προϊόντα καπνού
• Κυπελάκια

Σημειώνεται ότι στις επιχειρήσεις δόθηκε χρονικό περιθώριο προσαρμογής, στο οποίο επιτρεπόταν η σήμανση με αυτοκόλλητο μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, ενώ από 1η Ιανουαρίου 2023 όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά και τα οποία εμπίπτουν στις πρόνοιες της νομοθεσίας, θα πρέπει να φέρουν τη σήμανση εκτυπωμένη ή εγχάρακτη.

Ποια προϊόντα έχουν απαγορευτεί;

Τώρα, σχετικά με την απαγόρευση διάθεσης συγκεκριμένων πλαστικών ειδών μίας χρήσης, αυτή ισχύει από τις 3 Ιουλίου 2021 και αφορά στα ακόλουθα:

• Μπατονέτες με πλαστικό στέλεχος (με εξαίρεση αυτές που εμπίπτουν στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό)
• Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ράβδοι φαγητού-chopsticks)
• Πιάτα 
• Καλαμάκια (με εξαίρεση αυτά που εμπίπτουν στον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό)
• Αναδευτήρες ποτών
• Ράβδοι που προσαρτώνται και στηρίζουν μπαλόνια, εκτός από μπαλόνια για βιομηχανία ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και δεν διανέμονται στους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων και των μηχανισμών για τέτοιες ράβδους
• Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο. Δοχεία όπως κουτιά με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

1. Προορίζονται για άμεση κατανάλωση, είτε επιτόπου, είτε εκτός του καταστήματος
2. Συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο
3. Είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία π.χ. μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα. Συμπεριλαμβάνονται και οι περιέκτες που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα και πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.

• Περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους
• Κυπελλάκια από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους
• Προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη (είτε είναι μίας χρήσης, είτε όχι)