Οι εβδομαδιαίες επιθέσεις των υποστηριζόμενων από το Ιράν μαχητών Χούθι σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν διαταράξει τη ναυσιπλοΐα στη διώρυγα του Σουέζ, την ταχύτερη θαλάσσια οδό μεταξύ Ασίας και Ευρώπης που μεταφέρει το 12% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων.

Για την ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία ήδη αντιμετωπίζει μια ήπια ύφεση, καθώς προσπαθεί να αποτινάξει τον υψηλό πληθωρισμό, η παρατεταμένη διαταραχή θα αποτελούσε νέο κίνδυνο για τις προοπτικές της και θα μπορούσε να εκτροχιάσει τα σχέδια των κεντρικών τραπεζών να αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια φέτος.

Ποιές οι επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή οικονομία σήμερα

Σε μακροοικονομικούς όρους, οι επιπτώσεις είναι μικρές έως αμελητέες. Ενώ το υπουργείο Οικονομίας της Γερμανίας τόνισε ότι παρακολουθεί την κατάσταση, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι ο μόνος αισθητός αντίκτυπος στην παραγωγή μέχρι στιγμής ήταν μερικές περιπτώσεις επιμηκυμένων χρόνων παράδοσης.

Ο επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας Άντριου Μπέιλι συμφώνησε, λέγοντας σε κοινοβουλευτική ακρόαση ότι “στην πραγματικότητα δεν είχε την επίδραση που φοβόμουν ότι θα μπορούσε να έχει”, ενώ αναγνώρισε ότι οι αβεβαιότητες παραμένουν πραγματικές.

Καμία επίπτωση από τις επιθέσεις δεν έχει ακόμη εμφανιστεί στους κύριους οικονομικούς δείκτες της Ευρώπης – συμπεριλαμβανομένων των αριθμών πληθωρισμού του Δεκεμβρίου, οι οποίοι αυξήθηκαν ελαφρώς σε όλη την περιοχή, λόγω ενός συνδυασμού σε μεγάλο βαθμό αναμενόμενων στατιστικών επιπτώσεων, ορισμένων έκτακτων περιστατικών και κάποιας πίεσης στις τιμές των υπηρεσιών.

Που σκοντάφτει η οικονομία;

Ο κύριος λόγος είναι πιθανώς ότι η παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της εξακολουθεί να αποδίδει κάτω από το επίπεδο της, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει αρκετή χαλαρότητα στο σύστημα.

Πάρτε τις τιμές του πετρελαίου, τον πιο προφανή παράγοντα μέσω του οποίου τα προβλήματα στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να πλήξουν τις οικονομίες στην Ευρώπη και όχι μόνο.

Δεν έχουν απογειωθεί ακόμη επειδή, όπως δήλωσε αυτή την εβδομάδα στο Reuters ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας Fatih Birol, οι προμήθειες είναι σταθερές και η αύξηση της ζήτησης επιβραδύνεται. “Δεν περιμένω σημαντική αλλαγή στην τιμή του πετρελαίου, επειδή έχουμε άφθονη ποσότητα πετρελαίου που έρχεται στην αγορά”, δήλωσε.

Ο γερμανικός γίγαντας της εφοδιαστικής DHL δήλωσε ότι εξακολουθεί να έχει διαθέσιμη χωρητικότητα αεροπορικών μεταφορών – οι οποίες δεν αποτελούν επιλογή για όλους – επειδή η παγκόσμια οικονομία “δεν έχει αναθερμανθεί ακόμη πραγματικά”.

Αυτή η υποτονική οικονομική εικόνα καθιστά επίσης πιο δύσκολο για τις εταιρείες να μετακυλήσουν στους καταναλωτές τις όποιες αυξήσεις του κόστους που αντιμετωπίζουν, για παράδειγμα με το να πρέπει να επαναδρομολογήσουν τις μεταφορές τους γύρω από την Αφρική. Πολλές από αυτές έχουν αποκαταστήσει τα περιθώρια του επιθυμητού κέρδους τους  κατά το προηγούμενο έτος και έτσι αποδέχονται ότι ίσως πρέπει απλώς να απορροφήσουν τώρα αυτό το απροσδόκητα νέο κόστος.

“Η καλύτερη πρόβλεψή μας αυτή τη στιγμή είναι ότι είμαστε σε θέση να απορροφήσουμε το πρόσθετο κόστος που εκτιμούμε ότι θα προκύψει και να επιτύχουμε … βελτίωση του μικτού περιθωρίου κέρδους”, δήλωσε στο Reuters ο εκτελεστικός πρόεδρος της Poundland, ιδιοκτήτριας της Pepco Group, Andy Bond.

Η εταιρεία λιανικής πώλησης επίπλων ΙΚΕΑ δήλωσε ακόμη ότι θα επιμείνει στις προγραμματισμένες μειώσεις τιμών και ότι έχει τα αποθέματα για να απορροφήσει τυχόν σοκ στην αλυσίδα εφοδιασμού. Όσο αυτό ισχύει για αρκετές εταιρείες, η διαταραχή δεν θα επηρεάσει τον πληθωρισμό των τιμών καταναλωτή.

Μπορούν οι Ευρωπαίοι να αγνοήσουν τις νέες συνθήκες;

Όχι – διότι όσο περισσότερο διαρκεί η διαταραχή, τόσο πιο πιθανό είναι να επηρεάσει την ευρύτερη οικονομική εικόνα, έστω και σταδιακά. Χρησιμοποιώντας μια εκτίμηση του ΔΝΤ για τις επιπτώσεις των αυξήσεων του κόστους των εμπορευματικών μεταφορών, η Oxford Economics σε σημείωμά της στις 4 Ιανουαρίου εκτιμά ότι τα κέρδη στις τιμές των μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων θα προσθέσουν 0,6 ποσοστιαίες μονάδες στον πληθωρισμό σε ένα χρόνο.Και αυτό ενώ η ΕΚΤ από την πλευρά της αναμένει ότι ο πληθωρισμός της ευρωζώνης θα μειωθεί από 5,4% το 2023 σε 2,7% φέτος.

“Ένα διαρκές κλείσιμο της Ερυθράς Θάλασσας δεν θα εμπόδιζε την πτώση του πληθωρισμού, αλλά θα επιβράδυνε την ταχύτητα με την οποία θα επέστρεφε στο κανονικό επίπεδο”, κατέληξε η Oxford Economics..

Οι επιθέσεις των Χούθι και τα ευρύτερα προβλήματα στη Μέση Ανατολή αποτελούν έναν από τους “γεωπολιτικούς κινδύνους” που αναφέρονται στα πρακτικά των συζητήσεων των κεντρικών τραπεζιτών για τη νομισματική πολιτική. Ο φόβος είναι η κλιμάκωση – και ο ίδιος αυτός ο φόβος μπορεί να τροφοδοτήσει τις αποφάσεις που θα προκύψουν.

Τέλος – αν και μπορεί να απέχουμε ακόμη αρκετά από αυτό – υπάρχει η πιθανότητα η κατάσταση στη Μέση Ανατολή να οδηγήσει τις εταιρείες να επαναφέρουν τα σχέδια που καταρτίστηκαν μετά τη διακοπή του εμπορίου από την πανδημία COVID-19 για εναλλακτικές, πιο προβλέψιμες οδούς εφοδιασμού.

Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει μακρύτερες αλλά πιο ασφαλείς εμπορικές διαδρομές και  “επανατοποθέτηση” της παραγωγής πιο κοντά στις βασικές αγορές. Αλλά όποιες επιλογές και αν εξεταστούν, το πιθανότερο είναι ότι όλες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: υψηλότερο κόστος.