Ένα βήμα πριν την επιβολή των πρώτων πράσινων φορολογιών βρίσκεται η Κύπρος.

Για τις επιβαρύνσεις, τα χρονικά ορόσημα και τα πιθανά αντίμετρα μίλησε στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση η Νάγια Συμεωνίδου Επικεφαλής της Μονάδας Φορολογικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών. Από πλευράς του ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Μιχάλης Περσιάνης σχολίασε, πως το τέλος της ημέρας ο φόρος άνθρακα στην Κύπρο έχει φοροεισπρακτικό χαρακτήρα.

Η κ. Συμεωνίδου εξήγησε πως η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση έχει να κάνει με την διαχείριση των αποβλήτων, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των υδάτων.

«Η προσπάθεια έχει αρχίσει εδώ και χρόνια, έχουμε λάβει τεχνική βοήθεια από ΕΕ, παραδόθηκε στο ΥΠΟΙΚ και έχουμε λάβει εισηγήσεις».

Από το 2023 έχουν μπει ορόσημα στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για τρία από τέσσερα σημεία: το τέλος νερού, το τέλος για άνθρακα και για υγειονομική ταφή αποβλήτων, ενώ το τουριστικό τέλος δεν περιλαμβάνεται. Όπως σημείωσε η κ. Συμεωνίδου, η κυβέρνηση έχει καταβάλει πολλές προσπάθειες για να μεταφερθεί η φορολογική αυτή μεταρρύθμιση.

Οι τέσσερις πράσινες φορολογίες

Ο αρχικός σχεδιασμός για άνθρακα προέβλεπε επιβολή από το 2023 με 15 σεντ ανά λίτρο και με αύξηση 1 σεντ ανά έτος για 10 χρόνια, όπως εξήγησε η κ. Συμεωνίδου. Ωστόσο μετά από προσπάθειες, προτάθηκε η επιβάρυνση των 6 σεντ ανά λίτρο για το υπόλοιπο του 2025 -από το καλοκαίρι- και 8 σεντ για το 2026.

Σε σχέση με την επιβολή φόρου στον άνθρακα, η κ. Συμεωνίδου είπε «θεωρούμε πως δεν θα αποτελέσει τιμωρία για τον πολίτη, θα είναι ένας τρόπος να βοηθήσουμε στην ομαλή μετάβαση στις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τις  νέες οδηγίες της ΕΕ που θα εφαρμοστούν το 2027».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Παίρνουν παράταση οι πράσινες φορολογίες, από καλοκαίρι ο φόρος άνθρακα στα καύσιμα

Αναφορικά με το φόρο άνθρακα από το 2027,  εξήγησε πως δεν μπορούν να γίνουν ακριβείς εκτιμήσεις για το ύψος του φόρου, καθώς θα προκύψει βάσει των τιμών που θα ισχύουν το 2027.

«Έχουμε καταφέρει να επιβληθεί φόρος άνθρακα μόνο στα καύσιμα κίνησης και όχι στο βιομηχανικό πετρέλαιο, που θα επιβάρυνε τις εταιρίες και θα μετακυλίετο στους πολίτες».

Όσον αφορά στο τέλος για το νερό, ο κανονισμός όπως είπε η κ. Συμεωνίδου έχει δημοσιευτεί και θα αρχίσει η σταδιακή επιβολή του από την 1η Ιουνίου ξεκινώντας από το 0.01 ευρώ/κυβικό μέτρο, με σταδιακή αύξηση.

Το νομοσχέδιο δόθηκε από πέρσι σε δημόσια διαβούλευση, ενώ βρίσκεται για νομοτεχνικό έλεγχο, με την ολοκλήρωση του να είναι πιθανή εντός των επόμενων ημερών.

Σε σχέση με το τέλος για υγειονομική ταφή αποβλήτων, έχει τύχει δημόσιας διαβούλευσης, με το φόρο να καταβάλλεται από τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέρος του οποίου θα μετακυλήσει στους πολίτες.  Στόχος είναι η ταφή να μειωθεί από το 70% στο 10%.

Όσον αφορά στο τέλος για το νερό, ο κανονισμός όπως είπε η κ. Συμεωνίδου έχει δημοσιευτεί και θα αρχίσει η σταδιακή επιβολή του από την 1η Ιουνίου ξεκινώντας από το 0.01 ευρώ, με σταδιακή αύξηση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Με απλά λόγια: Τι είναι η πράσινη φορολογία και τι θα πληρώσουμε;

Την ίδια ώρα σε σχέση με τον τουρισμό, δηλαδή το τέλος διανυκτέρευσης ο κ. Περσιάνης, εξέφρασε την διαφωνία του για την αναστολή του συγκεκριμένου τέλους. «Θα περιμένουμε την κρίση για να βάλουμε αυτό το τέλος του χρόνου (2026)». Δεν θα πρέπει όπως τόνισε να ωφελούνται οι ξενοδοχειακές μονάδες που έχουν χαρακτηριστικά ρυπαίνοντος, αντίθετα θα πρέπει να επιβραβεύονται αυτοί που έχουν λάβει μέτρα.

Αντίμετρα

Το ποσό που θα εισπραχθεί θα δοθεί για αντισταθμιστικά μέτρα, σύμφωνα με την Επικεφαλής της Μονάδας Φορολογικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, έτσι ώστε να ετοιμάσουν τους πολίτες για τα μέτρα που αναμένεται να έρθουν από ΕΕ το 2027. «Να βοηθήσουμε σταδιακά στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα».

Τα μέτρα αυτά έχουν ήδη ετοιμαστεί σε συνεννόηση με το αρμόδιο υπουργείο και αναμένεται να οδηγηθούν στο Υπουργικό και εφόσον εγκριθούν να τεθούν σε εφαρμογή.

Πρόκειται για επιχορηγήσεις για ευάλωτα νοικοκυριά, με το ποσό να μην έχει αποφασίσει μέχρι στιγμής. Όπως είπε πρόκειται για  άτομα που λαμβάνουν επιδόματα από το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας και κάποιοι χαμηλά αμειβόμενοι.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο Κεραυνός αποκαλύπτει: Τα αντισταθμιστικά μέτρα που σκέφτεται η Κυβέρνηση για την πράσινη φορολογία

Την ίδια ώρα προκρίνεται δωρεάν μεταφορά για χαμηλοσυνταξιούχους, φοιτητές και μαθητές για χρήση δημοσίων μεταφορών, ενώ αναμένεται και αποσύρσεις παλαιών οχημάτων με συγκεκριμένο ποσό ώστε οι πολίτες να μπορούν να αγοράσουν οχήματα με χαμηλούς ρύπου.

Όπως σημείωσε η επιβάρυνση από τους ρύπους δεν είναι τόσο σημαντική σε σχέση με τις διακυμάνσεις που έχουν διάφορα πρατήρια.

Φοροεισπρακτικοί οι φόροι στα καύσιμα;

Ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, μιλώντας στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση Κ. Περσιάνης, εξήγησε ότι οι πράσινες φορολογίες στην θεωρία αποσκοπούν στον επηρεασμό συμπεριφορών.

«Το πρόβλημα στην περίπτωση της Κύπρου είναι ότι οι φόροι στα καύσιμα στο τέλος στη ημέρας είναι αποκλειστικά φοροεισπρακτικοί, σημείωσε ο κ. Περσιάνης, προσθέτοντας πως «δεν είδαμε αποτελεσματική πολιτική αύξησης της ηλεκτρικής κίνησης, ηλεκτρικά ή υβριδικά οχήματα. Η πολιτική που ακολουθείται από τις δύο τελευταίες κυβερνήσεις δεν έχει πραγματικά επηρεάσει τον ρυθμό εισαγωγής».

«Ακόμα και αν φτάσουμε στον στόχο της Εθνικής Στρατηγικής για την Ενέργεια και το Κλίμα, τότε θα έχουμε ακόμη χειρότερη κατάσταση στη διαχείριση ρεύματος, εφόσον και το δίκτυο είναι απαρχαιωμένο και η παραγωγή είναι απαρχαιωμένη. Δεν βλέπουμε τους απαραίτητους εκσυγχρονισμούς. Μια σειρά από προβλήματα θα προκύψουν», πρόσθεσε.

Παράλληλα ο κ. Περσιάνης μίλησε για ξεκάθαρη αποτυχία στις δημόσιες συγκοινωνίες.

«Έχουμε δεσμευτεί για επιβολή των πράσινων φορολογιών, ωστόσο όπως σημείωσε, αυτό που θα μπορούσε να γίνει, εφόσον οι φόροι στα καύσιμά έχουν αυτό το πρόβλημα, είτε θα πάρουμε αυτούς τους φόρους αποκλειστικά για τις δημόσιες συγκοινωνίες, είτε θα πάρουμε άλλους φόρους στην αρχή του ότι ο ρυπαίνων πληρώνει και θα να αντικαταστήσουμε αυτή τη φορολογία με κάποια άλλη πράσινη φορολογία, επίσης του άνθρακα. Και στα αντισταθμιστικά μέτρα θα πρέπει επίσης να τιμωρείται ο ρυπάινων».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πράσινη φορολογία: Αυτές τις αυξήσεις θα επιβάλουν οι Δήμοι σε σκύβαλα και κτηματικό φόρο

Από πλευράς Υπουργείου Οικονομικών, η κ. Συμεωνίδου ανέφερε ότι «σίγουρα η πράσινη φορολογία δεν είναι για αύξηση των εσόδων για να αλλάξει συμπεριφορές», προσθέτοντας πως εδώ και πολλά χρόνια η Κύπρος έχει αδυναμίες στην διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων, για αυτό και έγιναν οι εισηγήσεις βάσει καλών πρακτικών που εφαρμόζουν χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ετεροχρονισμένα θα επηρεάσουν Κύπρο οι δασμοί

Σε σχέση με την παγκόσμια αβεβαιότητα λόγω των δασμών Ντόναλντ Τραμπ, η κ. Συμεωνίδου τόνισε ότι το Υπουργείο είναι πάντα σε ετοιμότητα. Μένουμε πάντοτε ψύχραιμη για να αντιμετωπίσουμε μαζί με την ΕΕ τους δασμούς.

Ο κ. Περσιάνης, εμφανίστηκε σίγουρος πως η Κύπρος δεν θα μείνει ανεπηρέαστή. Το ζήτημα είναι κυρίως ότι οι επιπτώσεις θα έρθουν ετεροχρονισμένα, δεν πρέπει δυνητικά θετική εικόνα τους επόμενους μήνες να οδηγήσει σε εφησυχασμό ή ανακούφιση

Τόνισε παράλληλα ότι χρειάζεται αυτοσυγκράτηση και συγκράτηση ανελαστικών δαπανών αλλά και διατήρηση αποθεμάτων, ώστε να είναι διαθέσιμα όταν θα μας επηρεάσει το διεθνές σκηνικό.