Σε περιόδους όπου η ζήτηση ενέργειας είναι χαμηλή ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) αναγκάζεται να προβαίνει σε περικοπές της ηλεκτροπαραγωγής από τις ΑΠΕ οι οποίες δεν ξεπέρασαν το 2-3% το 2022, δήλωσε ο εκτελεστικός Διευθυντής του ΔΣΜΚ Σταύρος Σταυρινός, προσθέτοντας ότι για το 2023 αναμένεται οι περικοπές να ανέλθουν στο 6-8% για μια μερίδα των ΑΠΕ που λέγονται ελεγχόμενα,

Μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής η οποία εξέτασε τον προϋπολογισμό του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου για το 2023, ο οποίος ανέρχεται στα €10,84 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα €5,22 εκ. αφορούν κόστος προσωπικού, ο κ. Σταυρινός είπε ότι «υπάρχουν λόγοι για τους οποίους ο Διαχειριστής χρειάζεται να περικόπτει την ηλεκτροπαραγωγή από τις ΑΠΕ λόγω του ότι το επίπεδο ζήτησης δεν επιτρέπει την απορρόφηση όλης της ενέργειας που παράγεται από τις ΑΠΕ».

Συνεχίζοντας να αυξάνουμε την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ μέρα με την ημέρα, δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ενέργεια τους επειδή κάποιες συμβατικές μονάδες πρέπει να παράγουν ένα σταθερό επίπεδο ενέργειας που είναι 250 Μεγαβάτ, υπογράμμισε.

Είπε ακόμη ότι άλλος λόγος είναι ότι το σύστημα μας δεν επιτρέπει σήμερα ευελιξία η οποία αφορά, όπως εξήγησε, την εισαγωγή συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Με την χρήση τέτοιων συστημάτων μπορούν να μειωθούν αυτές οι περικοπές που συμβαίνουν τις περιόδους Άνοιξης και Φθινοπωρινής προς χειμερινής, πρόσθεσε. Σημείωσε ότι οι περικοπές δεν γίνονται σε περιόδους υψηλής ζήτησης όπως οι καλοκαιρινές περίοδοι.

Ο κ. Σταυρινός είπε ότι στο σύστημα πρέπει να λειτουργούν ανά πάσα στιγμή συγκεκριμένος αριθμός συμβατικός μονάδων παραγωγής για να δημιουργείται σταθερότητα και ασφάλεια στο σύστημα και εξήγησε πως αν η ζήτηση είναι 500 Μεγαβάτ, τα 250 Μεγαβάτ πρέπει να παράγονται από συμβατικές μονάδες και μένει χώρος για ΑΠΕ 250 Μεγαβάτ, ενώ σήμερα έχουμε από φωτοβολταϊκά την παραγωγή ενέργειας 400 Μεγαβάτ και από αιολικά 157 Μεγαβάτ.

Ανέφερε ότι ο Διαχειριστής προέβη σε πρόταση στο Υπουργείο Ενέργειας για αποθήκευση ενέργειας μέσω ενός ευέλικτου συστήματος αποθήκευσης το οποίο θα χρησιμοποιείται για την σταθερότητα του δικτύου.

Επιπλέον σχετικά με τον περιορισμό ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ ο Διαχειριστής διαβεβαίωσε ότι οι εν λόγω περιορισμοί είναι απόλυτα αναγκαίοι, στον βαθμό που εφαρμόζονται, για την ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος. 

Ο Διευθυντής του ΔΣΜΚ είπε ότι η παραλαβή του συστήματος ηλεκτρισμού αναμένεται στις 31 Μαρτίου και αναφέρθηκε στην βελτίωση που υπήρξε κατά την δεύτερη δοκιμαστική λειτουργία του ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρισμού που έτρεξε Οκτώβριο – Δεκέμβριο του 2022, σημειώνοντας ότι η πρώτη δοκιμαστική έδειξε πολύ πιο μεγάλες αδυναμίες και αναδείχθηκαν προβλήματα και έγιναν βελτιώσεις.

«Η δεύτερη δοκιμαστική λειτουργία είχε ως αποτέλεσμα να τρέξει ως αγορά», πρόσθεσε.

Ανέφερε ότι θα τρέξει και τρίτη δοκιμαστική η οποία πρέπει να γίνει μετά την πρόσληψη του νέου προσωπικού ώστε αυτό να αποκτήσει εμπειρία κατά την δοκιμαστική λειτουργία της αγοράς.

Πρόσθεσε ότι δοκιμαστική γίνεται με τους συμμετέχοντες σε καθημερινή βάση πλέον και αφορά μεταξύ άλλων την σύνδεση των συστημάτων των συμμετεχόντων, ενώ ανέφερε ότι διαπιστώνεται πως κάποιοι δεν είναι ακόμη έτοιμοι για συμμετοχή στην αγορά.

Είπε επίσης ότι ο ΔΣΜΚ ζήτησε συγκεκριμένο τεμάχιο γης για εγκατάσταση γιατί εκεί θα εγκατασταθεί και το εθνικό κέντρο ενέργειας και θα είναι κομβικό σημείο για τις τηλεπικοινωνίες αλλά το αίτημα απορρίφθηκε.

Απαντώντας σε ερώτηση βουλευτών σε σχέση με την ανεξαρτητοποίηση του ΔΣΜΚ από την Αρχή Ηλεκτρισμού και την μεταφορά προσωπικού από την ΑΗΚ στον ΔΣΜΚ, έτσι ώστε ο Διαχειριστής να λειτουργεί ανεξάρτητα, ο κ. Σταυρινός είπε ότι η μεταφορά των δικαιωμάτων των υπαλλήλων από την ΑΗΚ στον ΔΣΜΚ είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, προσθέτοντας ότι εκκρεμούν στην Βουλή σχετικοί κανονισμοί για το προσωπικό και το θέμα που θα συζητηθεί αύριο στην ειδική συνεδρία της Επιτροπής Εμπορίου της Βουλής, ενώ σημείωσε ότι θα γίνει σχετική μελέτη από αναλογιστή για το Ταμείο Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης του προσωπικού.

Ανέφερε ότι το προσωπικό έχει πάρα πολλά ωφελήματα στην ΑΗΚ και είναι δύσκολο ένας μικρός οργανισμός όπως ο Διαχειριστής να τα καλύψει όλα, ενώ πρόσθεσε πως δεν δέχεται και το Τμήμα Προσωπικού του ΥΠΟΙΚ να κάνει ένα νέο οργανισμό με τα ίδια ωφελήματα.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς είπε ότι είναι κρίμα το ότι κρατούμε σε ομηρία πολιτικές και στόχους λόγω της αδυναμίας εξεύρεσης λύσης στην μεταφορά του προσωπικού της ΑΗΚ στον ΔΣΜΚ, ενώ ο κ. Σταυρινός είπε ότι 50 θέσεις θα προέλθουν από την ΑΗΚ.

Αναφέρθηκε επίσης ότι ο οίκος εκκαθάρισης και φορέας κάλυψης (εγγυητικών) επιλέγει το ΧΑΚ για την αγορά ηλεκτρισμού με ειδική συμφωνία που έγινε το 2021 και σήμερα βρίσκεται στα τελικά στάδια ολοκλήρωσης της πρώτης φάσης του έργου.

Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης εξέφρασε λύπη για την καθυστέρηση που προβλέπεται να προκύψει για το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού (ΑΑΗ) και πρόσθεσε πως το πλήρες άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού που χρονολογείται από το 2014, θα επέλθει περίπου σε 2 χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη το ζήτημα που προκύπτει για τις οργανικές θέσεις που αφορούν τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου.

«Θεωρούμε η πολιτεία όφειλε να είχε τροχιοδρομήσει έγκαιρα όλο το προηγούμενο διάστημα, παράλληλα τις διαδικασίες, δηλαδή την αγορά και λειτουργία των λογισμικών συστημάτων για την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού και τη δημιουργία οργανικών θέσεων για τον ΔΣΜΚ», πρόσθεσε.

Ούτε υιοθετούμε, σύμφωνα με τον κ. Τρυφωνίδη, «τις λογικές να αναφέρονται από επίσημα χείλη πολιτειακών αξιωματούχων να λένε ότι με τα σημερινά δεδομένα περισσότερα ΑΠΕ ισούνται με περισσότερες περικοπές της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από τα ΑΠΕ, μη έγκαιρη αναβάθμιση του δικτύου διανομής και μεταφοράς αλλά και των υφιστάμενων υποσταθμών της ΑΗΚ με στόχο την περαιτέρω αξιοποίηση των συστημάτων από ΑΠΕ.

Είπε ακόμη ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για να υιοθετηθεί η δική μας θέση, όπως είναι και το αίτημα του ΔΣΜΚ για εξαίρεση με βάση το άρθρο 66 «Παρεκκλίσεις» από την Ευρωπαϊκή οδηγία 2019/944/ΕΕ, για κατασκευή και λειτουργία ευέλικτων συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο κ. Τρυφωνίδης προέτρεψε την Κυβέρνηση και τον αρμόδιο Υπουργό Ενέργειας, να πράξει άμεσα όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, με ειδικό σχέδιο για 100% επιχορήγησης των φωτοβολταϊκών για τις ευάλωτες ομάδες και 50% για τον υπόλοιπο πληθυσμό, ως η θέση της ΔΗΠΑ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ που υιοθετήθηκε και περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη.