Άλλη μια πρωτιά για τη χώρα μας καταγράφει το Ινστιτούτο Κύπρου (ΙΚυ), πρωτοπόρος σε θέματα έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, εξασφαλίζοντας χορηγία από το Wellcome Trust για ένα ιδιαίτερα σημαντικό ερευνητικό πρόγραμμα. Μάλιστα, είναι η πρώτη φορά που ερευνητικός οργανισμός στην Κύπρο εξασφαλίζει χρηματοδότηση από το παγκοσμίου φήμης ίδρυμα, του Ηνωμένου Βασίλειου.
Η χορηγία αφορά το ερευνητικό πρόγραμμα «VEClim», το οποίο διευθύνεται από τον ερευνητή, Δρ. Kamil Erguler, του Κέντρου για την Κλιματική και Ατμοσφαιρική Έρευνα (CARE-C) του Ινστιτούτου Κύπρου, και εστιάζει στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην εξάπλωση και πολλαπλασιασμό των κουνουπιών και άλλων εντόμων, φορέων μολυσματικών ασθενειών για τον άνθρωπο.
Το ερευνητικό πρόγραμμα, διάρκειας πέντε ετών, στοχεύει στην ανάπτυξη ενός υπολογιστικού εργαλείου που μπορεί να αξιολογήσει τον κίνδυνο μετάδοσης τέτοιων ασθενειών στο μέλλον, βοηθώντας τη στοχευμένη διαχείριση εντόμων-φορέων και ασθενειών. Η τιμητική αυτή διάκριση συνοδεύεται από το χρηματικό ποσό, μισού εκατομμυρίου ευρώ από το Wellcome Trust.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη αλλάζει τις κατοικήσιμες ζώνες εντόμων που προέρχονται από τροπικές περιοχές και μεταφέρουν μολυσματικές για τον άνθρωπο ασθένειες. Παράδειγμα αποτελεί το κουνούπι Τίγρης, το οποίο εντοπίζεται πλέον και σε χώρες, όπου προηγουμένως οι ψυχρές συνθήκες εμπόδιζαν την εξάπλωσή του. Η εξάπλωση τέτοιων εντόμων έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση κινδύνου μετάδοσης ασθενειών, όπως ο Δάγκειος πυρετός, η Τσικουνγκούνια, και ο πυρετός του Δυτικού Νείλου.
Τα μοντέλα και οι προβλέψεις που θα εκπονήσουν οι ερευνητές του ΙΚυ, θα είναι διαθέσιμα στο κοινό και στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, καθώς και σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Στόχος, η ανάπτυξη μιας εργαλειοθήκης για την εκτίμηση κινδύνων σχετικών με το κλίμα μέσω του Υπερυπολογιστή Υψηλών Επιδόσεων του ΙΚυ, που θα παρέχει μια φιλική προς το χρήστη, διαδραστική, διαδικτυακή πλατφόρμα γεωγραφικών πληροφοριών και υποστήριξης αποφάσεων. Οι προβλέψεις αυτές αναμένεται να ενημερώνουν το κοινό και θα συμβάλουν σε τοπικές αλλά και παγκόσμιες στρατηγικές διαχείρισης για την ανάπτυξη αποτελεσματικών, οικονομικά αποδοτικών, οικολογικών και βιώσιμων μέτρων ελέγχου των εντόμων-φορέων, ώστε να δοθεί τέλος στην εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ινστιτούτο Κύπρου είναι από τα πρώτα ιδρύματα που ανέπτυξαν υπολογιστικά μοντέλα σύνθετων δραστηριοτήτων ζωής που μπορούν να προβλέψουν την καταλληλόλητα των οικοτόπων και τον αριθμό των εντόμων-φορέων ασθενειών, που είναι ευαίσθητοι στους περιβαλλοντικούς παράγοντες και την κλιματική αλλαγή.