Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών θα συζητήσει τη Δευτέρα την πρόταση νόμου που κατέθεσε ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, για δημιουργία Ταμείου Αλληλεγγύης και Στήριξης Δανειοληπτών, το οποίο θα χρηματοδοτείται, μεταξύ άλλων, με φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των τραπεζών.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης, σκοπός της πρότασης είναι η ίδρυση ταμείου για την αντιμετώπιση των έκτακτων συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα της ανόδου του πληθωρισμού, κατά την τελευταία τριετία, και των συνακόλουθων διαδοχικών αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για αύξηση των επιτοκίων.

Η ίδρυση του ταμείου και η χρηματοδότησή του με πόρους οι οποίοι, μεταξύ άλλων, θα προέρχονται από την επιβολή έκτακτου τέλους επί των απροσδόκητων κερδών των πιστωτικών ιδρυμάτων, «θα οδηγήσει στη δικαιότερη κατανομή των οικονομικών επιπτώσεων εντός της κοινωνίας, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί από την άνοδο του πληθωρισμού και την αύξηση των επιτοκίων από το έτος 2022 και εντεύθεν», αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση.

Σύμφωνα με την πρόταση νόμου, η εκτόξευση του πληθωρισμού κατά τα τελευταία τρία έτη και οι συνεχόμενες αυξήσεις των επιτοκίων, βάσει αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προς αντιμετώπισή του, δημιούργησαν δυσμενείς οικονομικές συνθήκες για τους πολίτες της Δημοκρατίας.

Επιπλέον, προστίθεται, ένεκα των επικρατουσών κατά την τελευταία περίοδο δυσμενών οικονομικών συνθηκών, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις έχουν επωμισθεί υπέρμετρα οικονομικά βάρη, τα οποία επηρέασαν καταλυτικά την ικανότητα αποπληρωμής δανείων, συνεπεία της σημαντικής μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος αυτών.

«Η αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης συνιστά ουσιώδη επιταγή και συστατικό στοιχείο κάθε σύγχρονης κοινωνίας και κάθε δημοκρατικού κράτους», προστίθεται, καθώς και ότι για τη στήριξη επηρεαζόμενων ομάδων του πληθυσμού και συγκεκριμένα των δανειοληπτών και για τη δικαιότερη κατανομή των οικονομικών επιπτώσεων που προέκυψαν από τη σωρευτική επίδραση της ανόδου του πληθωρισμού από το έτος 2022 και μετά, απαιτείται η συνδρομή του κράτους, με τη λήψη μέτρων προς διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Ακόμα, σημειώνεται ότι για την αντιμετώπιση των δυσβάστακτων κοινωνικών επιπτώσεων από την άνοδο του πληθωρισμού, κρίνεται αναγκαία η λήψη μέτρων, όπως η επιβολή έκτακτου τέλους επί των απροσδόκητων κερδών των πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία ως απότοκο της συνεχούς αύξησης των επιτοκίων παρουσιάζουν αυξημένη κερδοφορία και αύξηση εσόδων κατά 97%, σε σύγκριση με το 2022, χωρίς να επηρεάζεται η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Σύμφωνα με την πρόταση νόμου, η επιβολή τέτοιων μέτρων εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, μέσω ενός δικαιότερου επιμερισμού των οικονομικών βαρών εντός της κοινωνίας, κατά τρόπο που να μη διασαλεύεται με οποιοδήποτε τρόπο το δημοσιονομικό ισοζύγιο και να μην πλήττεται η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επίσης, αναφέρεται ότι για τη λήψη μέτρων στήριξης και δικαιότερης κατανομής βαρών απαιτείται η φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των τραπεζικών ιδρυμάτων, δηλαδή η επιβολή έκτακτου τέλους και η δημιουργία ειδικού ταμείου για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης ομάδων του πληθυσμού.

Όπως αναφέρεται, σκοπός του Ταμείου, νοουμένου ότι το αποθεματικό του Ταμείου διατηρείται σε κάθε περίπτωση πλεονασματικό, είναι η επιχορήγηση σχεδίων στήριξης και δράσεων επιμόρφωσης και διαφώτισης για την καταπολέμηση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού και την ανάπτυξη χρηματοοικονομικής παιδείας για τους πολίτες.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο, κατόπιν πρότασης του Υπουργού, δύναται να εγκρίνει τη χρηματοδότηση από πόρους του Ταμείου Σχεδίων Στήριξης υπό μορφή οικονομικών κινήτρων ή χορηγιών, τα οποία, ενδεικτικά, μπορεί να αφορούν την κάλυψη του κόστους δανεισμού για υπό σύναψη νέα και υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια απόκτησης κύριας κατοικίας ή και τη στήριξη ευάλωτων δανειοληπτών, βάσει σχεδίων χορηγιών.

Οι πόροι του Ταμείου για κάλυψη των λειτουργικών του εξόδων και τη χρηματοδότηση των προβλεπόμενων σχεδίων και δράσεων, προτείνεται όπως προέρχονται από την είσπραξη του επιβλητέου, έκτακτου τέλους αλληλεγγύης πιστωτικών ιδρυμάτων, την είσπραξη επιβλητέου ειδικού φόρου, με κρατική χορηγία, δωρεές, τόκους από καταθέσεις ή επενδύσεις των εσόδων του ταμείου και έσοδα, τα οποία προκύπτουν από τον φόρο εισοδήματος επί ΑΠΙ, μέρος των οποίων θα κατατίθεται στο Ταμείο, νοουμένου ότι έχει προηγουμένως ληφθεί Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.

Όπως σημειώνεται, το έκτακτο τέλος αλληλεγγύης πιστωτικών ιδρυμάτων επιβάλλεται για τα φορολογικά έτη 2024 και 2025 επί της σημειωθείσας αύξησης των καθαρών εσόδων από τόκους ΑΠΙ , σε σύγκριση με τα έσοδα του φορολογικού έτους 2022 και ανέρχεται σε ποσοστό 5% επί των εν λόγω εσόδων.

Σημειώνεται ότι εντός της πρότασης νόμου, υπάρχει πρόνοια, ώστε, σε περίπτωση κατά την οποία διαπιστώνεται ότι οποιοδήποτε ΑΠΙ έχει μετακυλίσει τον οικονομικό αντίκτυπο από την επιβολή του προβλεπομένου έκτακτου τέλους αλληλεγγύης πιστωτικών ιδρυμάτων στους πελάτες του, επιβάλλεται πρόστιμο το οποίο ανέρχεται στο 150% του μετακυλισθέντος ποσού.

Στη συζήτηση του θέματος στην Επιτροπή τη Δευτέρα, κλήθηκε να συμμετέχει ο Υπουργός Οικονομικών, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών, ο Έφορος Φορολογίας, εκπρόσωποι του Γενικού Λογιστηρίου, της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, εκπρόσωποι του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών, της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής και του Συνδέσμου Προστασίας Δανειοληπτών Τραπεζών (ΣΥΠΡΟΔΑΤ).