Η νέα Στρατηγική του Πρωτογενούς Τομέα δεν είναι απλώς μια πρωτοβουλία, «αλλά ένας οδικός χάρτης που καθρεφτίζει το όραμά μας για το μέλλον της κυπριακής γεωργίας, όπως αυτό αναλύεται μέσα από το πρόγραμμα διακυβέρνησης», είπε η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, η οποία παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου τη Στρατηγική, που περιλαμβάνει 11 Δράσεις που προϋπολογίζονται σε €109,3εκ. μεταξύ 2024 – 2028. Η Στρατηγική εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, στις 2 Οκτωβρίου 2024.

«Στη βάση αυτής της στρατηγικής δημιουργούμε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα, ικανό να εξασφαλίσει βιώσιμη παραγωγή, οικονομική στήριξη και πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες που θα οδηγήσουν σε ουσιαστική αναβάθμιση του τομέα», πρόσθεσε.

Σημείωσε ότι η στρατηγική αυτή αντανακλά τη δέσμευση της Κυβέρνησής να δώσει σταθερά εργαλεία και στήριξη στους αγρότες και τις αγρότισσές.

«Ο πρωτογενής τομέας δεν πρέπει και δεν μπορεί να ζει με λύσεις έκτακτης ανάγκης. Χρειάζεται μια ισχυρή, αναπτυξιακή προσέγγιση που θα εξασφαλίζει τόσο το μέλλον των παραγωγών όσο και την επάρκεια των προϊόντων μας, και αυτό ακριβώς θέλουμε να διασφαλίσουμε», ανέφερε η Υπουργός Γεωργίας.

Όπως είπε η κ. Παναγιώτου, όλες οι Δράσεις συνδέονται με τις πολιτικές για τη στήριξη, αναγέννηση και ανάπτυξη του πρωτογενούς τοµέα που υπάρχουν στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, όπως επίσης και στις κατευθύνσεις της μακροπρόθεσμης Στρατηγικής «Όραμα 2035».

«Βασικός στόχος της Στρατηγικής είναι η αύξηση της συνεισφοράς του πρωτογενούς τομέα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας (σήμερα είναι στο 1,8%), επεκτείνοντας τις δυνατότητες επέκτασης και αναβάθμισης του τομέα με όρους αειφορίας και ανθεκτικότητας απέναντι στις προκλήσεις. Θέλουμε να διασφαλίσουμε την κάλυψη των εγχώριων αναγκών και την προώθηση των ντόπιων προϊόντων της κυπριακής γης σε νέες αγορές», πρόσθεσε.

Η Υπουργός Γεωργίας είπε, παράλληλα, ότι παρόλο που οι Δράσεις που περιλαμβάνει η Στρατηγική απευθύνονται στο σύνολο του αγροτικού κόσμου, δίνεται προτεραιότητα στους επαγγελματίες αγρότες, είτε μέσω συστήματος μοριοδότησης που θα εφαρμοστεί κατά τη φάση υλοποίησης των μέτρων, είτε με μέτρα που θα απευθύνονται μόνο σε επαγγελματίες αγρότες και αγρότισσες.

«Από τον Ιούλιο 2024 η στόχευση των παρεμβάσεων του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023-2027, θα γίνεται στη βάση της Στρατηγικής για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Η συμμετοχή στα σχέδια της ΚΑΠ από το 2025 θα είναι δυνατή μόνο προς όσους έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Αγροτών», ανέφερε.

«Στο ευρύτερο πλάνο ενεργειών αντιμετώπισης της λειψυδρίας, προωθείται η συσχέτιση της χορήγησης ενισχύσεων στα πλαίσια των επενδυτικών παρεμβάσεων του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023 – 2027, με την υποχρέωση εφαρμογής μέτρων για ορθολογική χρήση νερού. Προωθείται επίσης και η συμπερίληψη επιλέξιμης δράσης για την κάλυψη υφιστάμενων ακάλυπτων υδατοδεξαμενών στοχεύοντας στον περιορισμό των απωλειών νερού», συμπλήρωσε.

Ανέφερε, επίσης, ότι για την ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη ανάλυση της επίδρασης της Στρατηγικής στην κυπριακή οικονομία, το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου θα την αξιολογήσει και θα προχωρήσει σε ανάλυση του αντικτύπου που θα έχει στην κυπριακή οικονομία, στο ΑΕΠ καθώς και σε άλλους τομείς της οικονομίας και πέραν του πρωτογενούς.

«Η ποσοτική ανάλυση θα γίνει στη βάση μοντέλων και μεθοδολογιών που έχουν εφαρμοστεί και σε ανάλογες μελέτες οικονομικού αντικτύπου του ΚΟΕ (π.χ. για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου). Την ίδια στιγμή η μελέτη θα καταδείξει και ποιες νέες θέσεις εργασίας ενδέχεται να δημιουργηθούν, ποια τα νέα προσόντα/τεχνολογία που θα χρειαστεί το εργατικό δυναμικό και ο τομέας αυτός ώστε να γίνουν περαιτέρω αναπροσαρμογές. Η μελέτη θα λάβει υπόψη και την επίδραση της κλιματικής αλλαγής, τις υποχρεώσεις της Κύπρου προς την ΕΕ σχετικά με τους περιβαλλοντικούς δείκτες καθώς και τις διεθνείς τάσεις στον τομέα αυτό», σημείωσε.

Η Υπουργός Γεωργίας ανέφερε ότι η Στρατηγική περιλαμβάνει 11 Δράσεις που προϋπολογίζονται σε 109,3εκ. ευρώ περίπου για το διάστημα 2024-2028, ενώ η χρηματοδότηση των Δράσεων της Στρατηγικής εξασφαλίζεται είτε μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) είτε μέσα από εθνικούς πόρους.

Σύμφωνα με την ίδια, οι Δράσεις αυτές επιτυγχάνουν την προώθηση νέων τεχνολογιών που οδηγούν σε απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες, εισαγωγή νέων τεχνολογιών και ευφυούς γεωργίας, προσέλκυση νέων στο γεωργικό επάγγελμα, εξασφάλιση δίκαιου και σταθερού εισοδήματος για τους αγρότες και τις αγρότισσες και κύρια των επαγγελματιών αγροτών και αγροτισσών, προώθηση στην αγορά υψηλής ποιότητας προϊόντα σε προσιτές τιμές για τους καταναλωτές και προώθηση ενεργειών για μείωση της ψαλίδας τιμών μεταξύ γεωργού και καταναλωτή,.

Επίσης, αξιοποίηση της ακαδημαϊκής γνώσης, προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των ομάδων παραγωγών, στήριξη βασικών εμπλεκομένων στην παραγωγή προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ, προώθηση χρηματοδοτικών εργαλείων ευνοϊκής δανειοδότησης γεωργών, αξιοποίηση ανεκμετάλλευτων γεωργικών γαιών, εκπαίδευση γεωργών, απλοποίηση των διαδικασιών και υπηρεσιών που παρέχονται στους γεωργούς, μελέτη για τις καλλιέργειες, την αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών με βασικό παράγοντα το διαθέσιμο νερό και τις κλιματολογικές συνθήκες της Κύπρου.

Οι 11 Δράσεις αφορούν την Πράσινη Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα του Αγροτικού Τομέα, την Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας Τομέων της Κτηνοτροφίας, τη Δημιουργία Νέων Χρηματοδοτικών Εργαλείων για τον Πρωτογενή Τομέα, τις Ενέργειες Προώθησης Αγροδιατροφικών Προϊόντων, τα Μέτρα Βελτίωσης της Θέσης των Αγροτών στην Αξιακή Αλυσίδα, την Ποιότητα Αγροτικών Προϊόντων/ Πιστοποίηση Ποιότητας, την Θέσπιση Κυπριακού Σήματος, την Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Ενημέρωση των Γεωργών (2025), την Θεσμοθέτηση Γραφείων Γεωργού (2025), την Αξιοποίηση Γης / Χωροταξική Ανάπτυξη (2026), τη Διαχείριση Κινδύνων στη Γεωργική Παραγωγή (2025), την Προσαρμογή της κυπριακής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή και περιορισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της (2025).

Η Υπουργός Γεωργίας τόνισε η Στρατηγική για την Ανάπτυξη του Πρωτογενούς Τομέα έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την κυπριακή γεωργία, δίνοντάς της τη δυναμική που χρειάζεται για να τεθεί σε τροχιά ανάπτυξης και αύξησης της συνεισφοράς της στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας.

«Με αυτή τη Στρατηγική, ανοίγουμε το δρόμο για μια ανθεκτική, σύγχρονη και παραγωγική γεωργία. Στόχος μας είναι η ανάπτυξη μιας γεωργίας που να στηρίζεται στην καινοτομία, να λειτουργεί με βιώσιμο τρόπο και να προάγει την τοπική οικονομία, προσφέροντας προϊόντα υψηλής ποιότητας σε όλους τους καταναλωτές. Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε αυτό το όραμα και να χτίσουμε μαζί μια νέα εποχή για τον πρωτογενή τομέα της Κύπρου», πρόσθεσε.

Γυναικεία επιχειρηματικότητα στον πρωτογενή τομέα

Η Υπουργός Γεωργίας ανέφερε, παράλληλα, ότι στο πλαίσιο των προσπαθειών για ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας στον αγροτικό τομέα, το Υπουργείο διοργανώνει τέσσερα εργαστήρια σε αγροτικές περιοχές με στόχο την ανάπτυξη εργαλείων και την ενίσχυση των γνώσεων και δεξιοτήτων των γυναικών που δραστηριοποιούνται ή επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον κλάδο αυτό.

«Τα εργαστήρια αυτά θα παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δεξιοτήτων και νοοτροπίας, ενώ θα προσφέρουν καθοδήγηση από ειδικούς στον τομέα της αγροεπιχειρηματικότητας και του μάρκετινγκ. Με τη διαδραστική και ενημερωτική προσέγγιση που προσφέρει το εργαστήριο, στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τις γυναίκες στις αγροτικές κοινότητες, παρέχοντάς τους τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να ξεκινήσουν και να αναπτύξουν επιτυχημένες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, με έμφαση στον γεωργικό τομέα», πρόσθεσε.

Σημείωσε ότι οι συμμετέχουσες θα λάβουν υποστήριξη, συμβουλές και λύσεις για την αντιμετώπιση προκλήσεων, καθώς και ενημέρωση για τις διαθέσιμες ευκαιρίες επιχορηγήσεων. Τα εργαστήρια θα πραγματοποιηθούν στις ακόλουθες τοποθεσίες και ημερομηνίες: Αγρός στις 1 και 8/11, Πισσούρι στις 5/11, Άγιος Θεόδωρος (Λάρνακας) στις 9/11 και Κακοπετριά στις 15 και 22/11.

Δίπλα στην προσπάθεια θα σταθούν οι αγροτικές οργανώσεις

Ακολούθως το λόγο πήραν οι εκπρόσωποι των Αγροτικών Οργανώσεων για τη δική τους τοποθέτηση σε ό,τι αφορά στην Στρατηγική του Πρωτογενούς Τομέα.

Ο Γενικός Γραμματέας της Παναγροτικής Ενωσης Κύπρου (ΠΕΚ), Χρήστος Παπαπέτρου, σε παρέμβαση του είπε ότι εκ μέρους της ΠΕΚ θέλει να εκφράσει την ικανοποίησή του, γιατί σε σύντομο χρονικό διάστημα από την ημέρα που έκαναν τη συνάντηση οι αγροτικές οργανώσεις με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας έχουν σήμερα μπροστά τους αυτή την νέα Στρατηγική, που είναι αποτέλεσμα ενός διαλόγους με τις αγροτικές οργανώσεις, με τις ομάδες παραγωγών, αλλά και με αγρότες μεμονωμένους που έγιναν κατά τη διάρκεια περιοδείας και επισκέψεών σε όλη την Κύπρο.

Σημείωσε ότι ο γεωργικός τομέας δραστηριοποιείται μέσα σε ένα αβέβαιο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον που το χαρακτηρίζει η αστάθεια της αγοράς, η κρίση και ιδιαίτερα η μεταβολή των κλιματικών συνθηκών.

«Άρα, κατά την άποψή μας κανένα μοντέλο προώθησης και ανάπτυξης της γεωργίας δεν μπορεί να είναι το τέλειο, γιατί μας προλαβαίνουν κάποιες εξελίξεις, οι οποίες είναι απρόβλεπτες. Άρα, λοιπόν, μέσα στα πλαίσια της συνεργασία μας, κυρία Υπουργέ εμείς θα είμαστε εδώ ως αγροτικές οργανώσεις, ως αγροτικός κόσμος που έλαβε μέρος στο διάλογο, έτσι ώστε να βελτιώνεται  συνεχώς αυτό το μοντέλο για να ανταποκρίνεται με επιτυχία στον ρόλο που έχει να επιτελέσει», πρόσθεσε.

Ο Επαρχιακός Γραμματέας της Ένωσης Κυπρίων Αγροτών (ΕΚΑ) Λευκωσίας – Κερύνειας, Θωμάς Θωμά, στη δική του παρέμβαση είπε ότι σήμερα ουσιαστικά έγινε μια παρουσίαση ενός οδικού χάρτη με 11 πυλώνες «και ουσιαστικά μας καθορίζει πώς θα οδηγηθούμε ώστε να αναπτύξουμε τον πρωτογενή τομέα παραγωγής και να αναβαθμίσουμε και τον ρόλο του αγρότη, αλλά να αυξήσουμε τη συνεισφορά της αγροτικής οικονομίας στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν».

«Ήταν ένα αποτέλεσμα, όπως πολύ καλά είπαν και οι προηγούμενοι ομιλητές, ενός διαλόγου που επιτεύχθηκε μεταξύ ολόκληρου του αγροτικού κινήματος, αλλά και των ομάδων παραγωγών. Αλλά όπως έχω προαναφέρει μιλούμε για 11 πυλώνες», ανέφερε.

Το θέμα είναι, πρόσθεσε, «αυτοί οι 11 πυλώνες πως γίνονται πράξη, πώς αποκτούν περιεχόμενο;. Ο αγροτικός τομέας αλλά και ο πρωτογενής τομέας παραγωγής δεν είναι κάτι συγκεκριμένο, οπόταν κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης πολιτικής».

«Εμείς σαν ΕΚΑ, όπως άλλωστε κι άλλες αγροτικές οργανώσεις δηλώνουμε παρών και έτοιμοι να σταθούμε εποικοδομητικά συνάμα όμως και διεκδικητικά για το καλό του αγρότη, για να πάρει την θέση που του αξίζει, για να θρέψουμε τόσο τον Κύπριο καταναλωτή όσο και τον ξένο καταναλωτή με ποιοτικά και σωστά προϊόντα, αλλά με γνώμονα πάντα το περιβάλλον», συμπλήρωσε.

Οπόταν, είπε, «να ευχηθώ καλή επιτυχία και εμείς θα είμαστε εδώ δίπλα, ώστε να σταθούμε αρωγοί γιατί οι στόχοι είναι κοινοί και είναι το καλό της αγροτιάς μας», πρόσθεσε.

Ο Πρόεδρος του Παναγροτικού Συνδέσμου, Κυριάκος Καϊλάς, στη δική του παρέμβαση είπε ότι όντως είναι ένας μεγάλος σχεδιασμός και πρέπει να υλοποιηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

Ο κ. Καϊλάς στάθηκε σε δύο σημεία που είναι τα πιο σοβαρά, όπως είπε. Το πρώτο, συνέχισε, είναι το υδατικό, «όμως πρέπει από το πρωί μέχρι το βράδυ να σκεφτόμαστε το υδατικό και είναι ο μόνος πυλώνας σταθερότητας και στήριξης του αγρότη»

«Σήμερα εισάγουμε τεράστιες ποσότητες ακόμα και χονδροειδών τροφών για να θρέψουν τα ζώα οι κτηνοτρόφοι μας. Άρα λοιπόν και στην οικονομία αυτό είναι ένα πλην. Υπάρχουν έργα, τα οποία μπορούν τάχιστα να υλοποιηθούν και εκεί πρέπει να εγκύψουμε όλοι ούτως ώστε να παρέχουμε αυτή τη στήριξη», ανέφερε.

Σύμφωνα με τον ίδιο «το νερό είναι το πιο σημαντικό για μας και όχι μόνο στην παραγωγή στα φρούτα και τα λαχανικά, αλλά και στα κτηνοτροφικά μας προϊόντα, τα οποία βασίζονται σήμερα και στις εξαγωγές λέμε του χαλλουμιού». «Εάν θα εισάγω την πρώτη ύλη οι εξαγωγές δεν συμφέρουν στον τόπο. Είναι πολύ σημαντικό αυτό και πρέπει να το δούμε», σημείωσε.

Ανέφερε, επίσης, ότι τέθηκε το θέμα της απλοποίησης των διαδικασιών. «Είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει, γιατί η απλοποίηση είναι εκείνη η οποία θα δώσει τη δυνατότητα στον παραγωγό να μπορέσει τάχιστα να πάρει το οφειλόμενο.

Ο Πρόεδρος της Νέας Αγροτικής Κίνησης, Τάκης Χριστοδούλου, στη δική του παρέμβαση είπε ότι «όντως είμαστε μια πολύ καλή ομάδα και με την Υπουργό και με τη Διεύθυνση και με τα στελέχη του Υπουργείου και των Τμημάτων του».

«Εκείνο που με χαροποιεί είναι ότι ίσως για πρώτη φορά η Κυβέρνηση, η Εκτελεστική Εξουσία αποφάσισε από φτωχός συγγενής που ήταν πάντα ο πρωτογενής τομέας να τον αναβαθμίσει και η συμμετοχή στο Εθνικό Ακαθάριστο Προϊόν να αυξηθεί όσο πάει, φτάνει να ξεκολλήσει από το 1,8%», ανέφερε. Με αυτούς τους 11 πυλώνες, πρόσθεσε, «ευελπιστώ ότι προχωρούμε σωστά».

Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδούλου, «υπάρχει και όραμα, υπάρχει και στόχος, υπάρχει και οδικός χάρτης. Ένα πράγμα, όμως, πρέπει να δούμε. Χρειάζονται κεφάλαιο, το οποίο ευελπιστούμε ότι με το Σύνδεσμο Τραπεζών θα υλοποιηθεί εκείνη η προσπάθεια που ξεκίνησε από τον Κώστα Καδή και ελπίζω μετά από 3 χρόνια να υλοποιηθεί, αλλά το δεύτερο είναι η στελέχωση των Τμημάτων». «Αυτοί οι άνθρωποι που έχεις αγαπητή μου Υπουργέ δίπλα σου, εξαντλούν πολύ χρόνο από τον ιδιωτικό χρόνο για να φέρουν εις πέρας όλα αυτά τα οποία λέμε, οι ανάγκες, τα προβλήματα να τα λύσουν», συμπλήρωσε.

«Είμαστε μια πολύ καλή ομάδα. Είστε τυχερή γιατί έχετε πολύ καλούς συνεργάτες», σημείωσε και όπως είπε, οι αγροτικές οργανώσεις με τον εκάστοτε Υπουργό έχουν μια αγαστή συνεργασία και μεταξύ τους.

Εκ μέρους του Ευρωαγροτικού, η Κωνσταντίνα Αχιλλέως, στη δική της παρέμβαση είπε ότι το αγροτικό κίνημα είναι πλέον βασικός κρίκος στη διαμόρφωση της πολιτικής σε σχέση με την αγροτική οικονομία.

«Είναι επίσης με μεγάλη μου χαρά που είδα την αναφορά στην γυναίκα αγρότισσα. Εμείς ως Ευρωαγροτικός θέλουμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι είμαστε έτοιμοι να συμβάλλουμε με συγκεκριμένες προτάσεις στην υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού», ανέφερε.

Θεωρούμε, πρόσθεσε, «ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός και η στόχευση των μέτρων που απευθύνονται προς τους αγρότες είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Βρίσκω πολύ εποικοδομητικό το γεγονός ότι είμαστε όλοι μαζί».

«Οι αγροτικές οργανώσεις είμαστε μια ομάδα μαζί με τον κάθε Υπουργό για την υλοποίηση των στόχων που είναι προς το συμφέρον του αγρότη», κατέληξε.