Μπορεί οι στόχοι του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης του Συνεργατισμού το οποίο εκπονήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να έχουν επιτευχθεί, ωστόσο οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο Συνεργατισμός στο αμέσως επόμενο διάστημα με τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές να τρίζουν ουσιαστικά τα δόντια τους στην Διεύθυνση της τράπεζας και να μεταφέρουν την ένταση στα εγχώρια θεσμικά όργανα, δημιουργεί αφόρητες πιέσεις για δραστικές λύσεις στο πρόβλημα που λέγεται Συνεργατισμός.

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ.

Η απόφαση της Διεύθυνσης της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (ΣΚΤ) πριν λίγες ημέρες για άνοιγμα εικονικού δωματίου δεδομένων όπου δυνητικοί επενδυτές θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μια σειρά από δεδομένα της τράπεζας με στόχο να καταθέσουν πρόταση ενδιαφέροντος, δεν θα έπρεπε να ξαφνιάζει κανένα. Το υψηλό μέγεθος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το ανταγωνιστικό περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων που συμπιέζει την κερδοφορία, καθώς και οι επερχόμενες αλλαγές στο εποπτικό πλαίσιο, που συνεπάγονται μεγάλες αυξήσεις στις κεφαλαιουχικές απαιτήσεις, συνθέτουν τις τρεις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας και επομένως και ο Συνεργατισμός.

ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ.

Όπως υποστηρίζουν πολλοί ειδικοί το νέο εποπτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο του χρηματοπιστωτικού τομέα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο θα οδηγήσει μετά βεβαιότητας τα επόμενα χρόνια σε αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις. Αυτό θα τείνει μεσοπρόθεσμα να ευνοήσει μείωση του αριθμού των πιστωτικών ιδρυμάτων μέσω συγχωνεύσεων ή εξαγορών ή και της εξυγίανσης καθώς και τον εκσυγχρονισμό των ιδρυμάτων και προσαρμογή των επιχειρηματικών τους μοντέλων. Με βάση τα σημερινά δεδομένα οι κυριότερες πηγές κινδύνου αφορούν μελλοντικές κεφαλαιακές απαιτήσεις οι οποίες ήδη εμφανίζονται όλο και πιο έντονες στην περίπτωση του Συνεργατισμού και έχουν να κάνουν με τον υπολογισμό μελλοντικών ζημιών από δάνεια (τόσο από μη εξυπηρετούμενα όσο και εξυπηρετούμενα), με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η κερδοφορία αλλά και η κεφαλαιακή βάση.

ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ.

Δυστυχώς στο Συνεργατισμό τα πράγματα είναι πιο δύσκολα συγκριτικά με τις άλλες τράπεζες αφού έχει να αντιμετωπίσει ένα σημαντικά υψηλό ποσό Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) που φτάνουν τα 6,4 δις ευρώ με τα 3,5 δις ευρώ από τα ΜΕΔ να έχουν ως εξασφάλιση πρώτη κατοικία και μικρή επιχείρηση. Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει και την προσπάθεια της Διεύθυνσης του τραπεζικού ιδρύματος να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των ΜΕΔ μέσω συμβατικών ρυθμίσεων η αποκλιμάκωση του δείκτη των ΜΕΔ δεν έχει επιτευχθεί για τους εξής λόγους: α) συνεχίζεται η εισροή νέων ΜΕΔ β) προστίθενται κάθε μήνα δεδουλευμένοι τόκοι γ) δάνεια τα οποία έχουν ρυθμιστεί ξαναγίνονται ΜΕΔ δ) δεν υπάρχει ικανοποιητική παραχώρηση νέων δανείων.

ΕΕΜ.

Με βάση τις απαιτήσεις του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ) την επόμενη τριετία εκτιμάται πως θα ζητηθεί σημαντική μείωση των ΜΕΔ έως και 25%. Αν αναλογιστεί κανείς πως αυτή την στιγμή τα ΜΕΔ του Συνεργατισμού φτάνουν το 58% είναι ξεκάθαρο πως απαιτούνται ριζικές λύσεις τώρα για επίλυση του προβλήματος. Η Διεύθυνση της τράπεζας έχει θέσει ένα φιλόδοξο πλάνο για μείωση των ΜΕΔ μέχρι το 2022, ωστόσο οι απαιτήσεις του ΕΕΜ φαίνεται να επίσπευσαν και να άλλαξαν αυτό το πλάνο με αποτέλεσμα να επιδιώκεται τώρα εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή ο οποίος θα βάλει νέο κεφάλαιο στην τράπεζα. Οι απαιτήσεις του ΕΕΜ για άνοδο των προβλέψεων και επομένως για αύξηση της ανάγκης εξεύρεσης νέων κεφαλαίων δεν ήταν κάτι που ήρθε εξ ουρανού. Η αύξηση των προβλέψεων ήρθε μέσα από τους προηγούμενους ελέγχους του ΕΕΜ ο οποίος ζήτησε υποβάθμιση της αξίας των ενυπόθηκων ακινήτων, αύξηση του ποσοστού ρευστοποίησης των ακινήτων και υιοθέτηση παραδοχής για πώληση ακινήτων σε μειωμένες τιμές. Αυτοί οι τρεις παράγοντες έχουν την σημασία τους αφού φαίνεται να οδήγησαν σε επιπρόσθετες προβλέψεις εκ μέρους της τράπεζας.

ΣΤΟΧΟΙ.

Οι μεσοπρόθεσμοι στόχοι που είχε θέσει η Κυπριακή κυβέρνηση με την Διεύθυνση του Οργανισμού στη βάση του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης όπως λέχθηκε και στην αρχή γενικά επετεύχθησαν. Αυτοί οι στόχοι αφορούσαν προβλέψεις προς δάνεια σε καθυστέρηση πέραν των 90 ημερών να ξεπεράσουν το 50%. Αυτός ο στόχος έχει επιτευχθεί αφού στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2017 το ποσοστό αυτό ήταν στο 56,3%. Παράλληλα τα δάνεια σε καθυστέρηση πέραν των 90 ημερών θα πρέπει με βάση το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης μέχρι το τέλος του 2018 να φτάσουν κάτω των 4,5 δις ευρώ. Στο τέλος του Σεπτεμβρίου του 2017 το ποσό των δανείων αυτών ήταν στα 5,4 δις ευρώ. Εδώ μπορεί να υποδειχθεί πως ο στόχος αυτός είναι εντός του πλαισίου που τέθηκε από το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης, αφού έχουμε μπροστά μας άλλους εννέα μήνες, ωστόσο τα υπαρκτά προβλήματα που έχουν να κάνουν με τις νομοθετικές δυσλειτουργίες του πλαισίου των εκποιήσεων και Αφερεγγυότητας τείνουν να δημιουργούν επιπλοκές. Ακόμα ένας στόχος που επιτεύχθηκε ήταν η μείωση των εργαζομένων αφού ο στόχος μέχρι το τέλος του 2018 ήταν να φτάσουν τους 2700 ενώ στο τέλος του Σεπτεμβρίου του 2017 ήταν 2665.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΝΟ.

Να υπενθυμίσουμε πως με βάση το Σχέδιο Αναδιάρθρωσης μέχρι το 2020 το κράτος δεν θα πρέπει να έχει πέραν του 25% μετοχές στην τράπεζα. Με βάση αυτό η κυβέρνηση υλοποίησε ένα Στρατηγικό Πλάνο το οποίο περιλάμβανε τρεις φάσεις. Η πρώτη φάση αφορούσε την εισαγωγή μετοχών του Συνεργατισμού στο ΧΑΚ. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού η κυβέρνηση αποφάσισε τη δωρεάν παραχώρηση μετοχών. Ωστόσο, η κίνηση αυτή δημιούργησε νομικά και άλλα τεχνικά προβλήματα τα οποία εντοπίστηκαν από αρμόδιες Υπηρεσίες και έτσι το πλάνο αυτό ανατράπηκε. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος ήταν να μην εφαρμοσθεί η πρώτη φάση αλλά να προχωρήσει η Διεύθυνση σε συνεργασία με την κυβέρνηση απευθείας στη δεύτερη φάση του σχεδίου που δεν είναι άλλη από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και της συμμετοχής θεσμικών/στρατηγικών επενδυτών. Με την τρίτη φάση η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα μπορεί να διαθέτει πέραν του 25% του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του Οργανισμού.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ.

Μπορεί κόμματα και βουλευτές της αντιπολίτευσης να διαμαρτύρονται για το δήθεν ξεπούλημα του Συνεργατισμού όπως ισχυρίζονται, ωστόσο, σε έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών τον Ιούλιο του 2017 έλεγε ξεκάθαρα επί λέξη:

«Ως εναλλακτική λύση, σε περίπτωση που δεν προχωρήσει η εισαγωγή των μετοχών της ΣΚΤ στο ΧΑΚ για οποιοδήποτε λόγο, η Δημοκρατία και το Ταμείο Ανακεφαλαιοποίησης θα πρέπει να διαθέσουν το μετοχικό τους κεφάλαιο, με βάση τα πιο πάνω χρονοδιαγράμματα και ποσοστά, έτσι ώστε μέχρι τις 30 Ιουνίου 2020 το συνδυασμένο ποσοστό τους στην ΣΚΤ να μην υπερβαίνει το 25%. Οι μετοχές θα διατίθενται με ιδιωτική προσφορά σε δυνητικούς επενδυτές περιλαμβανομένων διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων άλλες μεγάλες συνεταιριστικές ή εμπορικές τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, επενδυτικά ή συνταξιοδοτικά ταμεία, καθώς και άλλο μεγάλο θεσμικό επενδυτή στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών με ιδιωτική προσφορά.»

ΑΞΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΥ.

Ερωτηματικό παραμένει η συνολική αξία του Οργανισμού αφού όπως μας δήλωσαν ειδικοί η αξία ενός Οργανισμού αποτυπώνεται στα κέρδη του. Δυστυχώς, στην περίπτωση του Συνεργατισμού η προβληματική δομή του δανειακού του χαρτοφυλακίου όπως εξηγήθηκε πιο πάνω δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Με βάση τελική έκθεση αποτίμησης στην οποία έχει προβεί ανεξάρτητος ελεγκτικός οίκος στο τέλος του 2016 η αξία του Συνεργατισμού ανέρχεται περίπου στα 600 εκ. ευρώ. Ωστόσο, όπως μας ανέφεραν τραπεζικές πηγές επειδή ο Συνεργατισμός δεν είναι εισηγμένος σε χρηματιστήριο δεν είναι και εύκολο να αποτιμηθεί και η αξία του.