Εντατικοποιούμε τις προσπάθειές μας για έλευση φυσικού αερίου στο νησί, σε υγροποιημένη μορφή σαν πρώτο στάδιο και σε επόμενο στάδιο σε αέρια μορφή, από τα δικά μας κοιτάσματα ή και αυτά της περιοχής, δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργος Παπαναστασίου, υπογραμμίζοντας ότι επιδίωξη της Κυβέρνησης είναι η μείωση του κόστους ενέργειας για όλους τους καταναλωτές.

Ταυτόχρονα, ο Υπουργός Ενέργειας ανέφερε ότι ο αγωγός EastMed δεν έχει «ορίζοντα απόσβεσης» γιατί έρχεται η ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, ενώ ανακοίνωσε την κατάρτιση εθνικής ενεργειακής πολιτικής για «μικρότερα έργα που θα φέρουν το φυσικό αέριο στην Κύπρο» αλλά και τη δημιουργία ενός μικρού έργου υγροποίησης αερίου.

Επίσης, εξέφρασε την διαφωνία του να πάει το φυσικό αέριο του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο και τάχθηκε υπέρ στο να έρθει στην Κύπρο για να μειωθεί το κόστος ενέργειας.

Σε χαιρετισμό του στο συνέδριο που συνδιοργάνωσαν η ΟΕΒ και η Top Kinisis Conference & Events, σε συνεργασία με το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών, με θέμα «Πράσινη Μετάβαση και Επιχειρηματικότητα – Ευκαιρίες και Προκλήσεις προς μια Βιώσιμη Οικονομία» και στο οποίο μίλησαν επίσης μεταξύ άλλων οι Υπουργοί Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Αλέξης Βαφεάδης και Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Πέτρος Ξενοφώντος και ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ Ανδρέας Πουλλικκάς, ο Υπουργός Ενέργειας είπε ότι υπάρχει σε εξέλιξη συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για «τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα μας, αλλά και γενικότερα τα κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, στην απεξάρτηση της Ένωσης από το ρωσικό φυσικό αέριο».

Ανέφερε ότι για να αναμοχλεύσουμε το ιδιωτικό κεφάλαιο και να προωθήσουμε τις πράσινες επενδύσεις, έχει καθοριστεί στο εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Κύπρος _ το Αύριο» το 41% των προϋπολογισθέντων πόρων να επενδυθούν στην πράσινη μετάβαση.

Πρόσθεσε ότι το Υπουργείο για την Προγραμματική Περίοδο 2021 – 2027, έχει εξασφαλίσει συνολικά περίπου 590 εκ. ευρώ, ποσό πενταπλάσιο από αυτό που είχε εξασφαλισθεί κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2014 – 2020.

«Στόχος μας είναι η παραχώρηση ουσιαστικών κινήτρων σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς για να επενδύσουν στην πράσινη ενέργεια, καθώς και σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης», ανέφερε και πρόσθεσε ότι με αυτόν τον τρόπο, θα επιτευχθεί και η δεδηλωμένη και κύρια επιδίωξή μας για μείωση του κόστους της ενέργειας που καταναλώνουν.

Αναφερόμενος στους βασικούς πυλώνες της ενεργειακής πολιτικής του Υπουργείου, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι αυτοί είναι η ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, η άρση της ενεργειακής της απομόνωσης και η λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού και της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου.

Παράλληλα, ανέφερε ότι επιδιώκεται η μείωση του κόστους για όλους τους καταναλωτές, με τις πολιτικές που υλοποιούμε, όπως σημείωσε, «να έχουν ως στόχο να ξεπεραστούν, κατά το δυνατόν, οι αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε ως μικρή νησιωτική χώρα, με απομονωμένο ενεργειακό σύστημα, περιορισμένο αιολικό δυναμικό, έλλειψη υδάτινων πόρων για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και περιορισμένη διαθεσιμότητα γης για μεγάλα ενεργειακά έργα».

Μέσω των πιο πάνω πολιτικών, έχουμε καταφέρει έως σήμερα να επιτύχουμε σχεδόν όλους τους στόχους που τέθηκαν στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2021, τόσο για τις ΑΠΕ όσο και την εξοικονόμηση ενέργειας. Αναφέροντας ότι οι προκλήσεις και οι πραγματικότητες έχουν γίνει ακόμη πιο απαιτητικές λόγω της πανδημικής και της ενεργειακής κρίσης, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι γι’ αυτό τον λόγο «προχωρούμε με την αναθεώρηση του Εθνικού μας Σχεδίου, ώστε οι στόχοι μας να γίνουν ακόμη πιο φιλόδοξοι», στη βάση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Fit for 55».

Αναφερόμενος σε σημαντικά μέτρα, καθώς και στις μεταρρυθμίσεις, που προωθεί το Υπουργείο Ενέργειας, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι αυτές είναι μεταξύ άλλων η ετοιμασία Σχεδίων Χορηγιών, ύψους 80 εκ. ευρώ, για προώθηση μεγάλων συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, ύψους 98 εκ. ευρώ, για μετασχηματισμό της κυπριακής οικονομίας σε κυκλική, προσθέτοντας ότι στον προϋπολογισμό συμπεριλαμβάνεται κονδύλι 35 εκ. ευρώ για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, καθώς και κονδύλι 100 εκ. ευρώ για επενδύσεις στο ηλεκτρικό δίχτυο, ώστε να στηριχθεί η πράσινη μετάβαση.

Είπε ακόμη ότι προχωρεί η σύσταση Ενιαίας Υπηρεσίας Εξυπηρέτησης (one-stop-centre) για την αδειοδότηση έργων ΑΠΕ, η οποία θα υπάγεται στη Μονάδα Διευκόλυνσης Επιχειρήσεων και θα λειτουργεί μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα είναι έτοιμη σύντομα, ενώ αναφέρθηκε στο εξαιρετικής σημασίας έργο όπως είπε, της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ, το οποίο θα άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ακόμη μεγαλύτερη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Ανέφερε επίσης ότι στα Σχέδια Χορηγιών μας δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στα ευάλωτα νοικοκυριά, με αυξημένες χορηγίες και τη λίστα των δικαιούχων διευρυμένη κατά 50.000 άτομα.

Επιπλέον, ο Υπουργός Ενέργειας είπε ότι πέραν της υιοθέτησης του virtual net metering στα νοικοκυριά και τους γεωργούς, από την 1η Απριλίου 2023 «υιοθετήσαμε και το virtual net billing για τις επιχειρήσεις» και «συμπεριλάβαμε ως δικαιούχους του virtual net metering, τις οινοποιητικές επιχειρήσεις».

Τέλος, ανέφερε ότι αναθεωρείται η «προσέγγισή μας γύρω από τη χρήση φυσικού αερίου ως μεταβατικού καυσίμου και στο μείγμα για χρήση στην εγχώρια αγορά εισάγουμε το φυσικό αέριο που βρίσκεται στην Ανατολική Μεσόγειο, και, πιο συγκεκριμένα, στην ΑΟΖ της Κύπρου».

Αγωγός EastMed

Απαντώντας σε ερώτηση για τον αγωγό EastMed, ο Υπουργός Ενέργειας είπε ότι ο αγωγός είναι «ένα γεωπολιτικό έργο» και πρόσθεσε πως «για να μπορέσει να επιβιώσει ένας αγωγός πολλών δισεκατομμυρίων επένδυσης θα πρέπει να έχει ορίζοντα απόσβεσης», τον οποίο «δεν έχει γιατί έρχεται η πράσινη συμφωνία, στην οποία υπάρχει ημερομηνία λήξης «για όλο το προϊόν που θα ρέει στον αγωγό».

Αναφερόμενος σε δεύτερο λόγο για να μπορέσει να επιβιώσει ο EastMed, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι «θέλει αέριο στην μια πλευρά και αρκετούς αγοραστές στην άλλη πλευρά», προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε το άλλο διότι από εδώ η πλευρά που αγοράζει βρήκε άλλες λύσεις και δεν έχει συναινέσει να ρίχνει αέριο σε ένα τέτοιον αγωγό».

Αναφέροντας πως «αυτά που επιβιώνουν είναι μικρά έργα», ο Υπουργός Ενέργειας πρόσθεσε πως «η αλλαγή πολιτικής μας που θα τεθεί σε μια στρατηγική πολιτική η οποία θα γίνει εθνική (ενεργειακή) πολιτική, είναι με μικρότερα έργα που θα φέρουν το φυσικό αέριο στην Κύπρο» και θα σχεδιάσουμε ώστε να χρησιμοποιηθεί μέρος της ροής φυσικού αερίου από την περιοχή για ηλεκτροπαραγωγή για να ρίξουμε το κόστος ηλεκτροπαραγωγής».

Σημείωσε ότι επειδή η επένδυση είναι πολύ μεγάλη «σκεφτόμαστε δίπλα από αυτό να κάνουμε ένα μικρό έργο υγροποίησης αερίου ώστε να εξάγεται προϊόν στην Ευρώπη και άλλου.

«Στόχος να υπάρχει χαμηλού κόστους ενέργεια στην Κύπρο ώστε να βοηθήσει το νοικοκυριό, την βιομηχανία και την οικονομία του τόπου», πρόσθεσε.

Ανέφερε επίσης ότι διαφωνεί με το να πάει το φυσικό αέριο του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο και πρόσθεσε ότι «τα σωστά κράτη πρώτα σκέφτονται τον εαυτό τους και μετά τους γείτονες τους».

Ανέφερε ότι το ότι «υπάρχουν υποδομές στην Αίγυπτο δεν σημαίνει ότι εύκολα μπορείς να πάρεις με τις υφιστάμενες υποδομές το φυσικό μας αέριο στην Αίγυπτο»

Μόνο με την συμμετοχή όλων η μετάβαση στις μηδενικές εκπομπές, λέει ο Υπ. Γεωργίας

Εξάλλου, σε ομιλία του στο συνέδριο, ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Πέτρος Ξενοφώντος είπε ότι επιδίωξή μας είναι η εξέλιξη του οικονομικού μοντέλου μας, ώστε να μεταβούμε σε μια σύγχρονη, κυκλική και ανταγωνιστική οικονομία, με μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Ανέφερε ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί, μόνο εάν η μετάβαση αυτή υλοποιηθεί με την ενεργό συμμετοχή και την εμπλοκή όλων των συμμετεχόντων που συμβάλλουν στην οικονομία τους κράτους, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα, των επιχειρήσεων και των επαγγελματικών συνδέσμων, των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, του ακαδημαϊκού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών, ενώ, η ενδυνάμωση του ιδιωτικού τομέα στους τομείς της πράσινης επιχειρηματικότητας, είναι εξαιρετικής σημασίας.

«Αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά κονδύλια και τα καινοτόμα πράσινα εργαλεία και μεθόδους που προσφέρονται, δίνεται η ευκαιρία στις επιχειρήσεις της χώρας μας να προχωρούν σε στοχευμένες πράσινες επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος», υπογράμμισε.

Ο κ. Ξενοφώντος είπε ότι το Υπουργείο Γεωργίας εφαρμόζει συγκροτημένες πολιτικές και μέτρα που διαπερνούν οριζόντια τις οικονομικές δραστηριότητες.

Ανέφερε ότι το Κράτος έχει αναπτύξει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το οποίο θέτει φιλόδοξους στόχους για όλους τους οικονομικούς τομείς της χώρας και πρόσθεσε ότι η πρόσφατη αναθεώρηση των εθνικών στόχων μείωσης εκπομπών σε πιο αυστηρά επίπεδα ώστε να συνεισφέρουν στον ευρωπαϊκό στόχο του 55% μείωσης μέχρι το 2030 σε σχέση με το 1990, αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση στην επικείμενη αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου.

«Εξίσου σημαντική είναι και η μετάβαση στην κυκλική οικονομία, η οποία αποτελεί μια τεράστια ευκαιρία για να δημιουργηθούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε βιώσιμη βάση», ανέφερε και πρόσθεσε ότι η ορθή διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων αποτελεί σημαντικό πυλώνα της κυκλικής οικονομίας.

Ο Υπουργός Γεωργίας είπε μεταξύ άλλων ότι κύρια επιδίωξη του Κράτους είναι η σταδιακή μετάβαση προς την κυκλική οικονομία στη βάση των ευρωπαϊκών στόχων για αύξηση της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και της ανακύκλωσης των δημοτικών αποβλήτων σε ποσοστό 55% μέχρι το 2025, 60% μέχρι το 2030 και 65% μέχρι το 2035, και μείωση των ποσοτήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής στο 10%.

Πρόσθεσε ότι εξίσου σημαντική είναι και η υλοποίηση, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, του Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία 2021-2027, το οποίο θα συμβάλει στον εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας και θα αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρει η κυκλική οικονομία.

Ο κ. Ξενοφώντος είπε ότι υλοποιούνται σημαντικά έργα στους τομείς της ύδρευσης, της άρδευσης, της αποχέτευσης και του ανακυκλωμένου νερού και πρόσθεσε ότι για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και να βελτιωθεί η αξιοπιστία των πηγών νερού για οικιακές και αρδευτικές χρήσεις, προωθείται η βέλτιστη χρήση μη συμβατικών υδάτινων πόρων, όπως η αφαλάτωση και η επαναχρησιμοποίηση του νερού, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια, μέσω της έρευνας και της ανάπτυξης, για την ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην παραγωγή αφαλατωμένου νερού.

Έμφαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενθάρρυνση χρήσης ηλεκτροκίνητων οχημάτων

Μιλώντας στο συνέδριο, ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Αλέξης Βαφεάδης είπε ότι ελπίδα μας είναι πως με τον εκμηδενισμό των εκπομπών αερίου “θα καταφέρουμε να απεξαρτητοποιήσουμε την οικονομία μας από την χρήση των ορυκτών καυσίμων” και πρόσθεσε ότι δεσμευτικός στόχος της Κύπρου έναντι της ΕΕ είναι να μειώσει κατά 32% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ετησίως, ενώ ανέφερε ότι η Κύπρος παράγει περίπου 4 εκ. τόνους ισοδύναμο διοξείδιο του άνθρακα, εκ των οποίων το 50% αναλογούν στις μεταφορές.

Ο κ. Βαφεάδης είπε ότι ο τομέας των Μεταφορών πρέπει να αναλάβει μεγάλη ευθύνη προς αυτό τον στόχο, ενώ αναφέρθηκε σε κάποια εργαλεία για την επίτευξη αυτού του στόχου όπως είναι τα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας μέσω των οποίων προσπαθούμε να πετύχουμε βιώσιμες πόλεις, να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, να μειώσουμε τις εκπομπές των αερίων και να έχουμε αποδοτικότερη χρήση καθαρής ενέργειας.

Ανέφερε πως για την υλοποίηση των σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας «θα δώσουμε έμφαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς» και πρόσθεσε ότι θα δοθεί έμφαση στα λεωφορεία, στην εισαγωγή λεωφολωρίδων και ποδηλατόδρομων, στάσεις μετεπιβίβασης και βελτίωση της προσβασιμότητας σε όλα τα κέντρα των πόλεων.

«Αν καταφέρουμε να πείσουμε τον πολίτη ότι είναι πιο γρήγορη και οικονομική διαδρομή να χρησιμοποιήσει τα μέσα μαζικής μεταφοράς τότε θα έχουμε καταφέρει τον διπλό στόχο που είναι η μείωση της συμφόρησης στους δρόμους και η μείωση των ρύπων», υπογράμμισε.   

Ο Υπουργός Μεταφορών είπε ακόμη ότι στόχος είναι να συνεχίσουμε να ενθαρρύνουμε την χρήση ηλεκτροκίνητων οχημάτων με έμφαση στα πιο μικρά αυτοκίνητα και εξέφρασε την ανάγκη να τοποθετηθούν όσα περισσότερα γίνεται σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε όλες τις πόλεις και αν είναι δυνατό και στα πρατήρια βενζίνης.

Ο κ. Βαφεάδης κάλεσε τους επιχειρηματίες να λάβουν σοβαρά υπόψη την πράσινη μετάβαση και πρόσθεσε πως η Κυβέρνηση κινείται ήδη προς αυτό τον στόχο, ενώ σημείωσε πως αν δεν πετύχουμε αυτούς τους στόχους τα πρόστιμα θα ανέρχονται σε 200-250 εκ. ευρώ τον χρόνο.

Εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε όλα τα νοικοκυριά, ζητά η ΡΑΕΚ

Ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕΚ) Ανδρέας Πουλλικκάς αναφέρθηκε αρχικά στο ποιο είναι το ηλεκτρικό σύστημα και ποιο είναι το σύστημα φυσικού αερίου της Κύπρου.

Σε σχέση με το ηλεκτρικό σύστημα, ο κ. Πουλλικκάς είπε ότι στην Κύπρο βρίσκονται εγκατεστημένοι ατμοστρόβιλοι και μηχανές εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιούν μαζούτ αλλά και ανεμοστρόβιλοι και συνδυασμένοι κύκλοι που χρησιμοποιούν ακάθαρτο πετρέλαιο και είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν φυσικό αέριο όταν αυτό θα έρθει στην Κύπρο.

Αναφορικά με τις ΑΠΕ, ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ είπε ότι είναι εγκατεστημένα στην Κύπρο 433 MW φωτοβολταϊκών συστημάτων, 157 MW αιολικών συστημάτων και 13 MW βιομάζας, ενώ σημείωσε πως το σύνολο εγκαταστημένης ισχύς συμβατικής παραγωγής είναι στα 1.483 MW.

Σε σχέση με το σύστημα φυσικού αερίου, ανέφερε πως το ρυθμιστικό πλαίσιο έχει καταρτιστεί και «αναμένουμε την έλευση του φυσικού αερίου».

Αναφορικά με την εξέλιξη των ηλεκτρικών συστημάτων, ο κ. Πουλλικκάς είπε ότι στο μελλοντικό ηλεκτρικό σύστημα θα υπάρχει αποθήκευση είτε σε μπαταρίες είτε με την μορφή του υδρογόνου (ηλεκτρόλυση του νερού) και θα χρησιμοποιείται αυτή η ενέργεια στις ώρες αιχμής.

Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη παραγωγής υδρογόνου με περιφερειακές συμφωνίες από φυσικό αέριο και μετέπειτα από ΑΠΕ, το οποίο θα χρησιμοποιείται είτε για ηλεκτροπαραγωγή και διοχέτευση προς την Ευρώπη είτε με την εξαγωγή του προς την Ευρώπη.

Ο κ. Πουλλικκάς είπε ακόμη ότι η ΡΑΕΚ έχει υιοθετήσει το μοντέλο στόχο της ΕΕ για την αγορά ηλεκτρισμού και αναμένεται στους επόμενους μήνες η έναρξη της ανταγωνιστικής αγοράς της Κύπρου, προσθέτοντας ότι η ΡΑΕΚ έχει ζητήσει την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε όλα τα νοικοκυριά, ενώ έχει ετοιμαστεί το πλαίσιο για αποθήκευση ηλεκτρισμού και ο επανασχεδιασμός του συστήματος μεταφοράς και διανομής.

Ανέφερε επίσης ότι ετοιμάζεται ρυθμιστικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες, τις κοινότητες ΑΠΕ και τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, ενώ ξεκίνησε το ρυθμιστικό πλαίσιο για την αγορά υδρογόνου και ένα εργαλείο για να μπορούν οι καταναλωτές να συγκρίνουν τιμές από διάφορους προμηθευτές.