Οι προσπάθειες της Κυβέρνησης είναι να καταστήσει την Κύπρο αυτόνομη ενεργειακά, είπε ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργος Παπαναστασίου, σε ομιλία του στο 11ο Ενεργειακό Συμπόσιο. Τόνισε ωστόσο ότι η αυτονομία ενός κράτους δεν σχετίζεται μόνο με τα ευρήματα και τον πλούτο, ο οποίος βρίσκεται σε κοιτάσματα ή οπουδήποτε αλλού, αλλά θα πρέπει να συνδυάζεται με έργα υποδομής, ώστε αυτός ο πλούτος να βγει στην επιφάνεια και να πάει στις αγορές.

Πρόσθεσε ότι ο πλούτος αυτός θα πρέπει να έρθει στην Κύπρο για να μπορεί να υπάρξει παραγωγή από φτηνή ενέργεια.

«Αυτός είναι ο σκοπός μας, για αυτό επιμένουμε σε υποδομές», ανέφερε.

Τόνισε ότι έχει φθάσει η ώρα των έργων για την ενέργεια ιδιαίτερα για την Κύπρο, με τη μικρή και απομονωμένη αγορά ενέργειας.

«Είναι πραγματικά μεγάλη η προσπάθεια που καταβάλλουμε σήμερα για χάραξη και υλοποίηση μιας μακροχρόνιας, ολοκληρωμένης και αειφόρου ενεργειακής στρατηγικής», είπε.

Πρόσθεσε ότι η στρατηγική αυτή απαιτεί τον συντονισμό και την αγαστή συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με σκοπό να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και με επάρκεια οι μεγάλες προκλήσεις του τομέα της ενέργειας, οι οποίες αφορούν όχι μόνο στις τιμές και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, αλλά και στα σημαντικά μέτρα που απαιτούνται για άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής.

Περαιτέρω ο Υπουργός σημείωσε ότι σήμερα βρισκόμαστε στα πρόθυρα μίας νέας έκτακτης κατάστασης στα ενεργειακά, λόγω των γεγονότων στο γειτονικό μας Ισραήλ.

«Συνεπώς, όντως τώρα είναι η ώρα των έργων στην ενέργεια, είναι η ώρα που κάθε Κράτος Μέλος, αλλά και συλλογικά σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναζητεί εναγωνίως ενεργειακές διεξόδους και τρόπους απεξάρτησης από αναξιόπιστους προμηθευτές, ώστε να διασφαλίζεται απρόσκοπτα ο ενεργειακός εφοδιασμός», ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι είναι η ώρα που η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει τάχιστα στην αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, αφού η περιοχή μπορεί να παρέχει έναν εναλλακτικό ενεργειακό διάδρομο προς τη Γηραιά Ήπειρο, ο οποίος θα περιλαμβάνει ποικίλες πηγές και διαδρομές.

«Σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση, η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει τον αξιόπιστο ενεργειακό βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή μας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού. Είμαστε πεπεισμένοι και προς τούτο εργαζόμαστε, ότι οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ και στην ευρύτερη περιοχή, αν αξιοποιηθούν σωστά, μπορεί να είναι ο καταλύτης για να καταστεί η Κύπρος ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο», σημείωσε.

Ο Υπουργός σημείωσε ότι κοινό όραμά της Κύπρου με τους γείτονες και εταίρους της, είναι, ακριβώς, η δημιουργία ενός νέου Ενεργειακού Διαδρόμου προς την Ευρώπη, αυτού της Ανατολικής Μεσογείου, ο οποίος θα περιλαμβάνει διαφορετικές πηγές και διαδρομές ενέργειας. Ο εν λόγω διάδρομος, πρόσθεσε, μπορεί να επιτευχθεί, αρχικά, με τη μεταφορά φυσικού αερίου είτε μέσω αγωγών είτε μέσω πλοίων ως υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), καθώς και με τη μεταφορά υδρογόνου που θα παράγεται στην περιοχή μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Παράλληλα, σημείωσε, καθαρή, πράσινη ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές μπορεί να εξάγεται στην Ευρώπη μέσω ηλεκτρικών διασυνδέσεων, όπως είναι η διασύνδεση μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας, καθώς επίσης και οι διασυνδέσεις που μελετούμε με την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τον Λίβανο και τη Σαουδική Αραβία.

«Ως Κύπρος, έχουμε συγκεκριμένη πρόταση, η οποία δημιουργεί τις προοπτικές για δημιουργία και ανάπτυξη του εν λόγω διαδρόμου. Προϋπόθεση, σε κάθε περίπτωση, είναι η επίσπευση ώριμων έργων και η αξιοποίηση των συνεργιών που απαιτούνται για τη βιώσιμη ανάπτυξη τόσο των υδρογονανθράκων όσο και των ανανεώσιμων πόρων μας», ανέφερε.

Σε αυτό το πλαίσιο, είπε ο Υπουργός, παράλληλα με τη διαδικασία που τρέχει η ΔΕΦΑ για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο θα επαναεριοποιείται στο υπό κατασκευή τερματικό της ΕΤΥΦΑ για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή, υπάρχει και η εναλλακτική επιλογή που η Κυβέρνηση θέτει για μελέτη από ενδιαφερόμενες εταιρείες. Την επιλογή, όπως είπε, τη εισαγωγής στην Κύπρο φυσικού αερίου σε αέρια μορφή, μέσω αγωγού. Εάν ευοδωθούν οι νέοι σχεδιασμοί αυτοί, συμπλήρωσε, η Κύπρος θα εξασφαλίσει αέριο στις χαμηλές τιμές της Ανατολικής Μεσογείου για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή, αλλά και για υγροποίηση σε χερσαίο τερματικό υγροποίησης αρθρωτής (modular) τεχνολογίας ή σε πλωτή μονάδα FLNG και εξαγωγή με πλοία στην Ευρώπη και τις διεθνείς αγορές.

Παράλληλα ο Υπουργός αναφέρθηκε στη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και παγκόσμια, για αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής.

Ενόψει της την COP28, της μεγαλύτερης συνάντηση κρατών και κυβερνήσεων για νέους, πιο φιλόδοξους παγκόσμιους στόχους για ΑΠΕ και Ενεργειακή Απόδοση, ανέφερε ότι το Υπουργείο Ενέργειας μαζί με συναρμόδια Υπουργεία και φορείς, εργάζονται εντατικά για την ολοκλήρωση της διαδικασίας επικαιροποίησης του Εθνικού μας Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, στη βάση και της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Fit for 55» για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030.

Οι βασικοί πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα όπως είπε, είναι η εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων ενέργειας για ικανοποίηση των αναγκών της χώρας στο χαμηλότερο δυνατό κόστος. Αναφέρθηκε στη σύσταση Υπηρεσίας Ενιαίας Εξυπηρέτησης για την ταχεία αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ και στην επικείμενη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποβολή και διεκπεραίωση των σχετικών αιτήσεων.

Έκανε ειδική αναφορά στο νέο Σχέδιο Χορηγιών που ετοιμάζει το Υπουργείο Ενέργειας και το οποίο εξήγγειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως ένα από τα μέτρα για ανακούφιση των πολιτών από το υψηλό κόστος ενέργειας, με την ονομασία «Φωτοβολταϊκά για Όλους». Ανέφερε ότι περισσότερες πληροφορίες για το εν λόγω Σχέδιο θα δοθούν σε συνέντευξη Τύπου που προγραμματίζεται να παραχωρήσει στο Υπουργείο την ερχόμενη Παρασκευή.

Δεύτερος πυλώνας του Εθνικού Σχεδίου είναι η βελτίωση της απόδοσης του ενεργειακού τομέα της χώρας. Όπως είπε ο Υπουργός, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, για την Προγραμματική Περίοδο 2021 – 2027, έχει εξασφαλίσει συνολικά περίπου 590 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα αξιοποιηθούν, κυρίως, για την παραχώρηση οικονομικών κινήτρων σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς για να επενδύσουν σε ΑΠΕ και μέτρα ενεργειακής απόδοσης.

Ο τρίτος πυλώνας της στρατηγικής, σημείωσε, αφορά στη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών για άρση της ενεργειακής μας απομόνωσης, αναβάθμιση, επέκταση και ψηφιοποίηση του δικτύου και προώθηση συστημάτων αποθήκευσης.

Στην παρούσα φάση, σημείωσε, επείγει η υλοποίηση των έργων του δικτύου, καθώς επίσης και η προώθηση της εγκατάστασης συστημάτων αποθήκευσης, ώστε να αρθούν τα τεχνικά εμπόδια που σχετίζονται με την περαιτέρω διείσδυση της διεσπαρμένης παραγωγής από ΑΠΕ και να μειωθούν οι περικοπές της πράσινης ενέργειας. Προς τον σκοπό αυτό, ανέφερε, έχει προϋπολογιστεί κονδύλι ύψους περίπου 120 εκατομμυρίων ευρώ, από ευρωπαϊκούς πόρους, για την επέκταση, αναβάθμιση και ψηφιοποίηση των δικτύων, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης έξυπνων μετρητών.

Επιπλέον, για τη δημιουργία υποδομών αποθήκευσης ενέργειας, ο Υπουργός είπε ότι έχει εξασφαλιστεί κονδύλι 40 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Σημείωσε σχετικά πως το Υπουργείο Ενέργειας έχει δημοσιεύσει, τον περασμένο Ιούλιο, το Γενικό Πλαίσιο Πολιτικής για την προώθηση των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Αναμένεται δε ότι πριν από το τέλος του χρόνου να οριστικοποιηθεί το κείμενο του Σχεδίου χρηματοδοτικής στήριξης υβριδικών συστημάτων, τα οποία θα συνδυάζουν την αποθήκευση με έργα ΑΠΕ.