Ο τομέας των ακινήτων είναι «από τους σημαντικότερους πυλώνες της κυπριακής οικονομίας» και δεν έχει μείνει ανεπηρέαστος από τις επικρατούσες συνθήκες και τα γεγονότα, σε διεθνές επίπεδο, είπε ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου. Σημείωσε, ωστόσο, πως «τα στοιχεία καταδεικνύουν πως οι επενδύσεις στα ακίνητα τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο έχουν μια σταθερή αυξητική πορεία, η οποία συνεχίζεται και μέσα στο 2023».

Σε ομιλία του την Τετάρτη στο 17ο Συνέδριο Ανάπτυξης Γης, Σχεδιασμού και Κατασκευής Κτιρίων, ο κ. Ιωάννου είπε ότι στόχος της Κυβέρνησης είναι ο εκσυγχρονισμός και η διαμόρφωση μηχανισμών, μαζί με τον ιδιωτικό τομέα, προς το καλώς νοούμενο συμφέρον. Αφουγκραζόμενοι τις πραγματικές ανάγκες της κατασκευαστικής βιομηχανίας, αλλά και της κοινωνίας για επαγγελματική και οικιστική στέγαση, η Κυβέρνηση στοχεύει σε ένα πλαίσιο ολοκληρωμένης, συνεκτικής αναπτυξιακής πολιτικής, «και όχι «ερήμην» του ιδιωτικού τομέα», ανέφερε.

Ο κ. Ιωάννου είπε ότι η συμβολή του ιδιωτικού τομέα «κρίνεται για μας ζωτικής σημασίας», προσθέτοντας ότι η εμπειρία, οι καινοτόμες πρακτικές και η τεχνογνωσία που προέρχεται από αυτόν, μπορούν να διαμορφώσουν, μέσα από συνέργειες με τον δημόσιο τομέα, τις συνισταμένες για πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές πολιτικές και δράσεις.

Το Υπουργείο Εσωτερικών, ανάφερε, σημειώνοντας ότι είναι ένα «πολυθεματικό Υπουργείο» με επίκεντρο της δράσης του την ανάπτυξη, έχει προωθήσει τα τελευταία χρόνια, σημαντικές ενέργειες προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης ενός πλαισίου σύγχρονων μηχανισμών, που να ενθαρρύνουν την αναπτυξιακή δραστηριότητα στην Κύπρο, με «αιχμή του δόρατος» να αποτελούν το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.

Ως νέα Κυβέρνηση, θέτουν «το επόμενο βήμα», ανέφερε, καθώς μετεξελίσσουν ή και διαμορφώνουν, εκεί όπου χρειάζεται, τις πολιτικές που θα δώσουν ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση στα δεδομένα της ανάπτυξης γης.

Η Κύπρος, είπε, παραμένει ελκυστικός προορισμός για ξένους επενδυτές και αγοραστές ακινήτων και αυτό αναμένεται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο από το Νομοσχέδιο που εγκρίθηκε πρόσφατα από το Υπουργικό Συμβούλιο για τη διευκόλυνση μεγάλων και στρατηγικών αναπτύξεων. Αυτό προνοεί την απλοποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών, σε χρονικό διάστημα ενός έτους, είπε, προσθέτοντας ότι αυτό καθίσταται εφικτό μέσα από ένα ρυθμισμένο πολεοδομικό και οικοδομικό πλαίσιο ταχείας αδειοδότησης μιας ανάπτυξης, «μέσα από ένα εκσυγχρονισμένο «one stop shop»».

Η πολιτική αυτή, σημείωσε, επικεντρώνεται αφενός, στην καλύτερη εξυπηρέτηση των ξένων και ντόπιων επενδυτών, απαλλαγμένη από καθυστερήσεις και γραφειοκρατικές αδυναμίες και, αφετέρου, στην προσέλκυση επενδύσεων στρατηγικής μορφής στον κυπριακό χώρο, ενδυναμώνοντας το προφίλ της Κύπρου ως ελκυστικό προορισμό οικονομικής δραστηριοποίησης.

Ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην ενεργοποίηση «ενός σημαντικού εργαλείου ελέγχου», κάτι, που όπως είπε, θα ενδιέφερε τον κλάδο ιδιαίτερα ενόψει της ανέγερσης πολυόροφων κτηρίων, με την τροποποίηση της νομοθεσίας για τις κοινόκτητες οικοδομές. «Η τροποποίηση αναμένεται να επιλύσει τα δύσκολα προβλήματα διαχείρισης και είσπραξης των οφειλών από τους ιδιοκτήτες», είπε. Στις περιπτώσεις των συμπλεγμάτων οικοδομών σε τεμάχια γης, προωθείται και η δυνατότητα αξιοποίησης του αποκλειστικού δικαιώματος χρήσης ιδιοκτητών, χωρίς τη συγκατάθεση των υπόλοιπων συνιδιοκτητών, πρόσθεσε.

«Σε συνδυασμό με την ετοιμασία του σχετικού νομοσχεδίου για τη διαχείριση των επικίνδυνων οικοδομών, μέσω και της καθιέρωσης της περιοδικής επιθεώρησης των κτιρίων, το οποίο σύντομα θα προωθηθεί για νομοτεχνικό έλεγχο, θεωρούμε ότι θα συμβάλουμε στην αντιμετώπιση ενός σημαντικού και χρονίζοντος προβληματικού κεφαλαίου που αφορά στην ασφάλεια του κτηριακού αποθέματος του τόπου μας», είπε.

Σημείωσε ακόμη, ότι, «θετική συμβολή» στη βελτίωση των διαδικασιών για την ανάπτυξη γης, αναμένεται να έχει, η εφαρμογή του νέου πλαισίου λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης, από τον Ιούνιο του 2024, καθώς, ο ρόλος της πολεοδομικής και οικοδομικής αρχής σε κάθε επαρχία θα ανατεθεί σε μία ενιαία οντότητα, τον Επαρχιακό Οργανισμό Αυτοδιοίκησης, ο οποίος θα έχει την αρμοδιότητα για την έκδοση πολεοδομικών και οικοδομικών αδειών σε όλη την επικράτεια της επαρχίας, εφαρμόζοντας έτσι ενιαία πολιτική αδειοδότησης.

Ο Υπουργός αναφέρθηκε και στην ανάγκη αναθεώρησης του Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού της χώρας, σημειώνοντας ότι εκσυγχρονίζουν τα Τοπικά Σχέδια και τη Δήλωση Πολιτικής. «Την ίδια στιγμή προωθούμε και την πιο ευέλικτη τεχνοκρατική αξιολόγησή τους, ώστε να καταστούν πιο αποδοτικά», είπε, ενώ, «Διορθώνουμε» πολεοδομικές ατασθαλίες και λαμβάνουμε υπόψη τις σημερινές αναπτυξιακές, κοινωνικές, αλλά και περιβαλλοντικές ανάγκες της Κύπρου έγκαιρα και αποτελεσματικά».

Με την αναθεώρηση των Τοπικών Σχεδίων των τεσσάρων μεγάλων αστικών κέντρων Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου, καθώς και της Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο, είπε, «θα αρχίσει η μετάβαση σε μια νέα, εκσυγχρονισμένη μορφή, αλλά και με περιεχόμενο, που θα απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις των κοινωνικών αναγκών, των οικονομικών τάσεων, της ενεργειακής κρίσης, αλλά και της κλιματικής αλλαγής μέσα και από το ευρωπαϊκό πλαίσιο».   

Ο Υπουργός αναφέρθηκε και στη μεγάλη, όπως είπε, πρόκληση σε ό,τι αφορά στον στεγαστικό τομέα και στην εκτόπιση κυρίως χαμηλόμισθων ομάδων του πληθυσμού, αλλά και τους μέτρια αμειβόμενους συμπολίτες μας, από τη στεγαστική αγορά.

Σημείωσε ότι, η Κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη, αναγνωρίζοντας αυτές τις προκλήσεις, εστιάζει στον επαναπροσδιορισμό της Στεγαστικής πολιτικής, μέσα από ολιστική, ρεαλιστική, αλλά και πιο κοινωνική προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κυπριακής κοινωνίας, αλλά και τις συγκυρίες της εποχής.

Αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην προσπάθεια δημιουργίας Ενιαίου Φορέας Στέγασης, στην ενεργοποίηση του Ιδιωτικού Τομέα για την αύξηση του κτηριακού αποθέματος που διατίθεται προς ενοίκιο, σε περιοχές με αυξημένο στεγαστικό πρόβλημα αλλά και στην παροχή στοχευμένων «και ελκυστικών κινήτρων» με την ενεργοποίηση του Ιδιωτικού Τομέα για τη διεύρυνση των επιτρεπόμενων αναπτύξεων σε επιλεγμένες περιοχές και πολεοδομικά κίνητρα σε όσους ιδιώτες συμπεριλάβουν κοινωνική στέγη στις αναπτύξεις τους.

Κλείνοντας, είπε ότι αποσκοπούν στην εδραίωση ενός συνεχούς διαλόγου μεταξύ της πολιτείας και του τομέα των ακινήτων, ανάπτυξης γης και κατασκευών στην Κύπρο. Στόχος, είπε, είναι μαζί με τον τομέα αυτό «να εκσυγχρονίσουμε και να διαμορφώσουμε μηχανισμούς και δράσεις προς το καλώς νοούμενο συμφέρον».

Ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική και πολεοδομικό σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη τη στρατηγική ανάπτυξη της χώρας και τα νέα δημογραφικά δεδομένα, ζητούν οι επιχειρηματίες του κλάδου

Στο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία, συζητήθηκαν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας στην Κύπρο, οι τάσεις στην αγορά του τομέα ανάπτυξης γης, αλλά και η ανάγκη για αξιοποίηση της τεχνολογίας για ένα σύγχρονο τομέα ακινήτων.

Στην εισαγωγή του, ο Μιχάλης Χατζηπαναγιώτου, συντονιστής του συνεδρίου και πρόεδρος Παγκύπριου Συνδέσμου Επιχειρηματιών Ανάπτυξης Γης και Οικοδομών, αναφέρθηκε στον ρόλο του τομέα της ανάπτυξης στο να «αλλάξει όψη η Κύπρος» όπως είπε, με σύγχρονες υποδομές, μεγάλες αναπτύξεις, οι οποίες έχουν συμβάλει στη βελτίωση της καθημερινότητας των Κυπρίων άμεσα η έμμεσα, αφού η χώρα έγινε πόλος έλξης τουριστών, επενδυτών, και νέων επιχειρήσεων από το εξωτερικό. Αυτό έχει οδηγήσει και σε πολύ θετικό αριθμό ανάπτυξης, στο 6%, για το 2022, είπε.

Αναφερόμενος σε ζητήματα για τα οποία χρήζουν βελτίωσης για περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου και της οικονομίας της χώρας, είπε ότι αναμένουν από την νέα Κυβέρνηση να καθορίσει μια ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική και πολεοδομικό σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη τη στρατηγική ανάπτυξη της χώρας και τα νέα δημογραφικά δεδομένα. «Είμαστε στη διάθεση της Πολιτείας να καταθέσουμε προτάσεις για τη βελτίωση του επιχειρείν στον τομέα των ακινήτων», είπε.

Ο κ. Χατζηπαναγιώτου είπε, μεταξύ άλλων, ότι, ως σύνδεσμος έχουν υπογραμμίσει την προσοχή που χρειάζονται οι αλλαγές την φορολόγηση ακινήτων ειδικά αυτή την περίοδο και αναμένουν από τη νέα Κυβέρνηση και τη Βουλή να αναθεωρήσουν την προτεινομένη νομοθεσία για το ΦΠΑ που αφορά σε  πολυκατοικίες, για μην καταστεί, όπως είπε, απαγορευτική η αγορά της πρώτης κατοικίας. Αν εφαρμοστεί η προτεινομένη νομοθεσία, αγοράζοντας ένα καινούργιο διαμέρισμα €201.000 κάποιος θα καταβάλει €38.000 ΦΠΑ , ενώ σήμερα πληρώνει μόνο €10.000, σημείωσε.

Έθεσε ακόμη, την ανάγκη για δημιουργία υφυπουργείου ανάπτυξης, για να διευκολύνει τις επενδύσεις με παρεμβάσεις για επίσπευση διαδικασιών αδειοδότησης, αναπτυξιακών έργων και προώθηση πολιτικών. Αναφέρθηκε και στην ανάγκη για καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, και για επιπλέον κίνητρα για πράσινες κατασκευές, προσθέτοντας ότι ζητούν αύξηση του κίνητρου για επιπλέον συντελεστή δόμησης από 5% σε 10% και ενθάρρυνση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αυξάνοντας την ισχύουσα μέγιστη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας.

«Στόχος το άυλο κτηματολόγιο»

Στη δική του παρουσίαση, ο Διευθυντής του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, Ελλίκος Ηλία, για το «ηλεκτρονικό κτηματολόγιο ως πυλώνα της ανάπτυξης», είπε ότι παραλαμβάνουν περίπου 110.000 μεγάλες υποθέσεις ετησίως αλλά και πολλές άλλες χιλιάδες μικρότερες, ενώ διαχειρίζονται 1,6 εκατομμύρια γεωτεμάχια και 2,1 εκατομμύρια έγγραφες.

Διαχειρίζονται, όπως είπε, δεκάδες εκατομμύρια δικαιώματα και περιορισμούς, ενώ είναι ο επίσημος χαρτογραφικός, υδρογραφικός και γεωδαιτικός οργανισμός του Κράτους.

Όσον αφορά στη συμβολή του Τμήματος στην αγορά των ακινήτων, ο κ. Ηλία είπε ότι το 2022 είχαν 20.800 πωλήσεις ακινήτων αξίας €4,18 δισεκατομμυρίων, σημειώνοντας τη σημασία της αγοράς αυτής και, ότι, συγκρίνοντας το με το ΑΕΠ της χώρας, είναι πολύ ψηλό το νούμερο.

Οι υποθήκες ανέρχονται σε €3,29 δις είπε, και ευχήθηκε οι υποθήκες αυτές να μην οδηγούν σε κόκκινα δάνεια. Τα λάθη του παρελθόντος πρέπει να γίνονται μάθημα για το σήμερα έτσι ώστε να υπάρχουν προοπτικές εξόφλησης για τα υποθηκευόμενα δάνεια, σημείωσε.

Αναφερόμενος στην πρόσφατη κυβερνοεπίθεση στο σύστημα του Τμήματος είπε ότι αυτό είναι ένα καμπανάκι για να θωρακιστούν και να γίνουν καλύτεροι.

Ο κ. Ηλία είπε ότι η ψηφιοποίηση του Τμήματος Κτηματολογίου, ξεκίνησε από 1999 και είναι από τα πρώτα τμήματα του Κράτους που έγιναν ηλεκτρονικά, σημειώνοντας ότι, σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι ηλεκτρονικό. Με την εφαρμογή του ηλεκτρονικού κτηματολογίου, γίνεται αντιληπτό από όλους ότι απλοποιούνται οι διαδικασίες, είπε, σημειώνοντας ότι, δεν τα κατάφεραν πλήρως ακόμη.

Τελικός στόχος, είπε, η δημιουργία του «άυλου κτηματολογίου», που να μην χρησιμοποιούν χαρτί, σημειώνοντας ότι οδεύουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Το ηλεκτρονικό κτηματολόγιο το βλέπουν ως υποσύνολο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, είπε, προσθέτοντας ότι υπάρχουν και κάποιες προϋποθέσεις για να το πέτυχουν, καθώς πρέπει να αναπτυχθούν και οι άλλες υπηρεσίες, όπως τα Τμήμα Πολεοδομίας  – που έχει κάνει τεράστια βήματα – σημείωσε, και οι επαρχιακές διοικήσεις. Πρέπει ακόμη, να μειωθεί και ο ψηφιακός αναλφαβητισμός ανάμεσα στους πολίτες, πρόσθεσε.

Ο κ. Ηλία είπε ότι αναγνωρίζουν ότι πρέπει να μειώσουν τον χρόνο αδειοδότησης των αναπτύξεων και τον χρόνο έκδοσης των τίτλων, προσθέτοντας ότι, το έχουν καταφέρει σε μεγάλο βαθμό στις περισσότερες επαρχίες και δουλεύουν να το επισπεύσουν. Ζήτησε παράλληλα, από τους επαγγελματίες ανάπτυξης γης, οι υποδομές που κατασκευάζονται στην Κύπρο, να είναι σύμφωνα με τους όρους που θέτουν οι αρμόδιες πολεοδομικές και οικοδομικές αρχές.

Για την διαδικτυακή Πύλη του Τμήματος, είπε ότι λειτουργούν σήμερα μέρος της και αναμένουν να την λειτουργήσουν πλήρως την ερχόμενη εβδομάδα, σε ένα νέο περιβάλλον. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι το σύστημα θα αγκαλιαστεί θετικά, καθώς είναι πολύ φιλικό προς τον χρήστη.

Ο ιστότοπος είχε 10 εκατομμύρια επισκέπτες το 2022, είπε ο κ. Ηλία, εκφράζοντας την ευχή να είναι περισσότεροι φέτος.

Έρευνα για τις ανάγκες των Millennials και Generation Z για στέγαση

Η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ερευνητικού κέντρου IMR/University of Nicosia, παρουσίασε μια έρευνα που έχουν διεξάγει για τις ανάγκες της νέα γενιάς για στέγαση, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο. Η έρευνα κάλυψε 1.200 άτομα, ηλικίας 18-58, με σκοπό να έχουν ένα στατιστικά αποδεκτό δείγμα με άτομα που σκοπεύουν να αγοράσουν την πρώτη τους κατοικία.

Σύμφωνα με την έρευνα, 84% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι υπάρχει ραγδαία αύξηση των τιμών των οικιστικών μονάδων, και 45% ότι υπάρχει ραγδαία αύξηση των κατασκευαστικών υλικών, ενώ 22% πιστεύει ότι υπάρχει αύξηση στη ζήτηση διαμερισμάτων. Το 69% ζει σε σπίτι και σε διαμέρισμα το 31%, όμως άτομα της γενιάς «Ζ» μεταξύ 18 με 26 ετών, επιλέγουν τα διαμερίσματα.

Σχεδόν 8 στους 10 ζουν σε ιδιόκτητη κατοικία και 21% ενοικιάζουν, με τους νεαρότερους να ενοικιάζουν. Σύμφωνα με την κ. Κόκκαλου, 26% είπε ότι το σπίτι που ζουν ανήκει στην οικογένειά τους, 24% είχαν το τεμάχιο γης και έκτισαν κατοικία, 21% αγόρασε καινούργια κατοικία, 10% αγόρασαν μεταχειρισμένη κατοικία, 8% αγόρασαν το τεμάχιο και έκτισαν, 7% την κληρονόμησαν, και 4% είπε ότι η οικία ανήκει στον/στην σύντροφό τους.

Όσον αφορά στις τάσεις, 83% είπε ότι θα προτιμούσαν να ζουν σε σπίτι παρά σε διαμέρισμα, αλλά 28% των ατόμων μεταξύ 18 με 26 ετών, είπαν ότι προτιμούν διαμέρισμα.

Επιπλέον, 69% των ερωτηθέντων, ανέφερε ότι τους φοβίζει η ανάληψη δανείου για απόκτηση κατοικίας.

Σύνολο 18% ανέφεραν ότι δηλώνουν ενδιαφέρον να αγοράσουν την πρώτη τους κατοικία στο επόμενο διάστημα, μεταξύ 12 και 24 μηνών, κάτι που υπολογίζεται να είναι κοντά στις  24.000 κατοικίες, ανέφερε η κ. Κόκκαλου. Από αυτούς, το μεγαλύτερο ποσοστό (29%) αφορούν άτομα της γενιάς «Μιλλένιαλς», ανέφερε, δηλαδή μεταξύ 27 και 42 ετών, ακολουθούμενοι από άτομα της γενιάς «Ζ» και 8% της γενιάς «Χ», 43-58 ετών.

Το 65% είπε, ότι θα ήθελαν να αγοράσουν σπίτι σε σύγκριση με το 35% που προτιμούν διαμέρισμα.