Toυ Νικόλα Ζαννέττου
Ο τέως αρμόδιος για θέματα ενεργειακής διπλωματίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μιλά στο AlphaNews.live για τις ενεργειακές εξελίξεις στην Κύπρο την περιοχή αλλά και τις τουρκικές απειλές ενόψει της γεώτρησης από την Τοτάλ στην κυπριακή ΑΟΖ τον Ιούλιο. Στέλνει μήνυμα στήριξης από τις ΗΠΑ. Ρωτήθηκε για το έργο του αγωγού East-Med και απάντησε ότι ο ίδιος το θεωρεί ως οικονομικά μη βιώσιμο, ενώ εξήρε την πορεία της Κύπρου στο ενεργειακό μονοπάτι.
Αυτούσια η συνέντευξη
Αποχώρησες από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με τι ασχολείσε σήμερα;
Έφυγα από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 20 Ιανουαρίου και αυτές τις μέρες εργάζομαι για την εταιρεία Tellurian που ασχολείται με τον τομέα του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ. Χτίζουμε μια υποδομή για εξαγωγή φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο. Είμαι ακόμα ενεργός στην αρένα της πολιτικής ιδιαίτερα στην παγκόσμια ενεργειακή σκακιέρα και παρακολουθώ στενά τη γεωπολιτική της διάσταση.
Πώς βλέπεις τις εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Τοtal ετοιμάζεται για γεώτρηση τον Ιούλιο, εμπλέκεται πλέον και η Εxxon Mobil, πώς τα βλέπεις όλα αυτά;
Πρώτα από όλα πιστεύω ότι συνεχίζει να είναι μια ενθουσιώδης στιγμή για την Κύπρο και ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Όπως γνωρίζεις και έχουμε συζητήσει και παλαιότερα, είμαι ιδιαίτερα υποστηρικτικός στη συνεχή ανάπτυξη και την έρευνα στο Ισραήλ, το Λίβανο, την Αίγυπτο την Ελλάδα γιατί πιστεύω ότι αυτό δεν θα φέρει μόνο ευημερία και οικονομική ανάπτυξη στην Κύπρο και τους γείτονες της αλλά θα συμβάλει στην σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής. Οι άνθρωποι της Κύπρου πρέπει να είναι υπερήφανοι που σε μια στιγμή όπου η παγκόσμια αγορά αντιμετωπίζει προβλήματα στο να πείσει τις εταιρείες να επενδύσουν, η Κύπρος φαίνεται να αποτελεί εξαίρεση. Ο τελευταίες γύρος αδειοδότησης ήταν εξαιρετική επιτυχία και ψήφος εμπιστοσύνης από την αγορά στην Κύπρο και την γεωλογική της προοπτική. Η Τοταλ θα τρυπήσει τον Ιούλιο, η Εxxon Mobil μαζί με την Qatar Gas τον ερχόμενο χρόνο, έχουμε το συνεχές ενδιαφέρον και τη δέσμευση της ΕΝΙ, η Νοble είναι ήδη εκεί, όλα αυτά είναι εξαιρετικά νέα, όμως θα πρέπει να έχουμε γεωτρήσεις και αποτελέσματα. Στη συνέχεια θα πρέπει να δούμε τις πολιτικά ερωτήματα τα οποία είναι λίγο πιο περίπλοκα.
Σε ότι αφορά τις πολιτικές προκλήσεις που βρίσκονται ενώπιον μας, η Λευκωσία έχει λάβει αριθμό προειδοποιήσεων σε σχέση με τη γεώτρηση τον Ιούλιο και διερωτώμαι κατά πόσο μπορεί να προστατέψει την ΑΟΖ της και τις εξελίξεις στα νερά της, έχοντας υπόψη ότι είναι μια αδύναμη στρατιωτικά χώρα και έχει να αντιμετωπίσει την Τουρκία.
Φυσικά όταν έχεις να κάνεις με την Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο τα πράγματα δεν είναι απλά οικονομικά. Έχουμε πολιτικά ζητήματα. Αυτά είναι σοβαρά ζητήματα και είναι ο λόγος που πιστεύαμε για πολύ καιρό και επί αυτού ο Αντιπρόεδρος Μπάιντεν εργάστηκε σκληρά για να φτάσουμε σε συμφωνία και να επιλύσουμε την μακρά διένεξη στην Κύπρο. Επειδή πιστεύαμε ότι οι υδρογονάνθρακες θα μπορούσαν να είναι υποστηρικτικοί σε μια τέτοια συμφωνία και τη μεταφορά του ΦΑ στην αγορά. Αυτό δεν σημαίνει ότι χωρίς συμφωνία η Κύπρος παύει να έχει το δικαίωμα να ερευνά και να αναπτύσει τους φυσικούς της πόρους. Αυτή η δέσμευση είναι μια σταθερή δέσμευση των ΗΠΑ. Πιστεύω ότι αυτό θα συνεχίσει. Η κ. Κλίντον το είχε κάνει ξεκάθαρο δημόσια όταν η Noble τρυπούσε το 2011 και έκαναν την εμφάνιση τους τουρκικά πλοία στα νερά. Όσο οι διαπραγματεύσεις πήγαιναν καλά, η Τουρκία κράτησε σε εκείνο το επίπεδο την αντίδραση της. Αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος να χειριστούμε τα πράγματα και θεωρώ ότι η διεθνής κοινότητα παραμένει υποστηρικτική στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Όμως είναι ξεκάθαρο ότι η μεταφορά φυσικού αερίου προς από την Κύπρο στην Ευρώπη, θα ήταν πιο βιώσιμη με συμφωνία παρά χωρίς.
Έχοντας υπόψη το ερώτημα των αγωγών, συζητείται ένα νέο πρότζεκτ στην Λευκωσία, το Τελ Αβίβ και την Ελλάδα. Αναφέρομαι στον αγωγό East-Med. Ένα φιλόδοξο πρότζεκτ θα μπορούσε να πει κανείς. Ποια είναι η άποψη σου.
Κάποιοι το αποκαλούν φιλόδοξο, κάποιοι ως ένα αγωγό-όνειρο. Το βρίσκω πολύ ελκυστικό πολιτικά, όμως είναι εξαιρετικά περίπλοκο και δύσκολο να το δούμε να υλοποιείται από οικονομικής άποψης. Πρέπει να είναι ένα κυβερνητικό έργο γιατί καμιά εταιρεία δεν πρόκειται να πληρώσει τόσα χρήματα για ένα αγωγό υπό αυτές τις συνθήκες. Δεν είναι αυτή η λογική της αγοράς. Θα χρειαστούν σημαντικές αλλαγές στην τιμή του φυσικού αερίου ανά τον κόσμο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, χρειάζεται να μειωθεί σημαντικά το κόστος του αγωγού. Οι περισσότερες μελέτες το αμφισβητούν μιλώντας με οικονομικούς όρους. Όμως υπάρχουν άλλοι τρόποι να το δει κανείς. Νομίζω ότι η κυπριακή κυβέρνηση έκανε εξαιρετική δουλειά στο να αναπτύξει τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, γιατί αποτελεί μια πολύ καλή επιλογή για το κυπριακό φυσικό αέριο να φτάσει στην αιγυπτιακή τοπική αγορά όπως επίσης και να τύχει διαχείρισης στα τερματικά LNG που ήδη υπάρχουν. Μετά έχουμε το ερώτημα της χρονικής συγκυρίας, επειδή θα πρέπει να αναμένουμε να δούμε τι θα προκύψει από τη γεώτρηση της Τοταλ αυτό το καλοκαίρι, η οποία θα μας δώσει καλύτερη ιδέα για τις πραγματικότητες και τις ποσότητες φυσικού αερίου που συζητάμε. Η ελπίδα είναι ότι δεν έχουμε μόνο τις ανακαλύψεις της Noble στην Αφροδίτη αλλά θα βρεθούν μεγαλύτερες ποσότητες από την Τοταλ και αργότερα από την Exxon Mobil οι οποίες θα μπορούσαν να αλλάξουν τα μαθηματικά που αφορούν τις υποδομές. Όμως πιστεύω ότι τους επόμενους μήνες θα μπορούμε να έχουμε μια ενδιάμεση εικόνα για τις ποσότητες φυσικού αερίου ώστε να αποφασίσουμε τα επόμενα βήματα. Ξανά θα είναι πολύ καλό αν μπορούμε να χτίσουμε ένα αγωγό προς την Τουρκία, όμως αν δεν έχουμε συμφωνία, τότε θα πρέπει να μελετήσουμε εναλλακτικές επιλογές και η Αίγυπτος θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή επιλογή.
Βρισκόσουν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για μεγάλο χρονικό διάστημα ως αρμόδιος για θέματα ενέργειας. Έχεις την εμπειρία της προσέγγισης της Κυβέρνησης Ομπάμα για την Ανατολική Μεσόγειο…βλέπουμε μια τεράστια στροφή σε σειρά διεθνών ζητημάτων από την Κυβέρνηση Τραμπ και κάποιος στη Λευκωσία μπορεί να διερωτηθεί κατά πόσο θα πρέπει να αναμένουμε διαφορές ως προς την προσέγγιση του για την Κύπρο και ευρύτερα την περιοχή.
Δεν έχω δει οποιεσδήποτε ενδείξεις ότι η νέα κυβέρνηση θα ακολουθήσει διαφορετική γραμμή σε σχέση με τα δικαιώματα της Κύπρου για έρευνες στην ΑΟΖ της. Θα εκπλαγόμουν αν έβλεπα κάτι τέτοιο. Φυσικά έχω εκπλαγεί με αρκετές αποφάσεις της Κυβέρνησης Τραμπ, όμως πιστεύω ότι στο συγκεκριμένο θέμα θα παραμείνει σταθερή. Εκεί που πιστεύω ότι θα υπάρξει αλλαγή, είναι σε σχέση με το βαθμό και την έμφαση που δίνει. Όταν είχα αναλάβει καθήκοντα το 2011, ήθελα να αφιερώσω πάρα πολύ χρόνο στην περιοχή γιατί γνώριζα τις προοπτικές και πόσο οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συμβάλουν και να τις υποστηρίξουν. Όπως πράξαμε στις διαπραγματεύσεις Ισραήλ-Ιορδανίας στις οποίες είχα εμπλακεί ενεργά για να επιτύχουν. Η νέα Κυβέρνηση πιστεύω ότι θα διαρητήσει την πολιτική της όμως ίσως όχι στον ίδιο βαθμό και ένταση τουλάχιστον για τον πρώτο χρόνο.
Έζησες από πρώτο χέρι τις εξελίξεις στην Κύπρο σε ότι αφορά τα ενεργειακά. Πώς βίωσες τα πρώτα «παιδικά» βήματα της Κύπρου με τους ανθρώπους εδώ στη Λευκωσία;
Πιστεύω ότι για μια χώρα του μεγέθους της Κύπρου, χωρίς εμπειρία στο παρελθόν καθώς ήταν εισαγωγέας όλων των ενεργειακών της πόρων ως νησί, η Κύπρος κατάφερε σχετικά νωρίς να μάθει από τα λάθη της και να καταρτίσει μια διαδικασία που ήταν ανοιχτή, διαφανής προς τους Κυπρίους, τα ΜΜΕ και τις διεθνείς εταιρείες. Δεν έκανε τα λάθη που έκαναν κάποιοι γείτονες της, δηλαδή να επαναδιαπραγματεύεται συμβόλαια, να αλλάζουν όρους και να χρησιμοποιούν πολιτικά μέσα για να κυνηγήσουν τις εταιρείες. Αν δείτε κάποιους από τους γείτονες σας μπήκαν σε διάφορες διενέξεις με τις εταιρείες. Το αποτέλεσμα ήταν όταν είχαν γύρο αδειοδότησης, κανένας δεν συμμετείχε διότι ήταν σκεπτικοί ως προς τις κυβερνητικές δομές. Όμως η Κύπρος δεν τα είχε αυτά. Αν θέλεις να μετρήσεις πόσο καλά μπορεί μια χώρα να διαχειριστεί τις ενεργειακές της προοπτικές, αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να δεις το ενδιαφέρον που εκφράζουν οι πιο πολύπειρες εταιρείες στον κόσμο. Η Κύπρος διεξήγαγε ένα τρίτο γύρο αδειοδότησης, στον οποίο είχα την τιμή να συμμετέχω και να συνομιλώ με την Κυβέρνηση και σε αυτόν συμμετείχαν Αμερικανικές, Ευρωπαϊκές και διεθνείς εταιρείες, οι μεγαλύτερες του πλανήτη. Αντί να αξιολογήσω εγώ τις επιδόσεις της Κύπρου, νομίζω ότι ο ιδιωτικός τομέας έχει μιλήσει πιο δυνατά και έμπρακτα, απ’ ότι τα λόγια μπορούν να πουν. Αυτό είναι ένδειξη εμπιστοσύνης στους ανθρώπους της Κύπρου, στην προοπτική, στα νερά, στη γεωλογία και τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος. Ασχέτως του τι γίνεται πολιτικά, τις εκλογές, οι κρατικές δομές είναι εκεί. Δίνω τα εύσημα στον Υπουργό Ενέργειας στον Πρόεδρο και τους Κυπρίους για το γεγονός ότι περπατούν αυτό το μονοπάτι με τρόπο που διασφαλίζει τη σταθερότητα, την εξωστρέφεια και την αξιοπιστία.
