Του Νικόλα Ζαννέττου
Στους ρυθμούς της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν “χόρεψε” η πολιτική επικαιρότητα τη βδομάδα που διανύσαμε, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να παίρνει θέση στο ζήτημα που άνοιξε μετά την υπογραφή του τουρκολυβικού συμφώνου για καθορισμό θαλασσίων ζωνών. Η τουρκική προκλητικότητα στον βαθμό που εκδηλώνεται τον τελευταίο χρόνο στην Ανατολική Μεσόγειο, αγγίζει πλέον συμφέροντα και άλλων χωρών με αποτέλεσμα να ενεργοποιούνται χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιταλία, η Γαλλία αλλά και η Γερμανία.
Της Συνόδου Κορυφής της Πέμπτης, προηγήθηκε η Σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ την Τρίτη. Το θέμα συζητήθηκε σε αρκετά μεγάλη έκταση, με τον Νίκο Δένδια και τον Νίκο Χριστοδουλίδη να επιχειρούν να το αναδείξουν ως σημαντικό όχι μόνο για τις χώρες της περιοχής, αλλά και για τα συμφέροντα των κρατών της ΕΕ.
Ως γνωστό η Τρίπολη υπέγραψε το συγκεκριμένο μνημόνιο με την Τουρκία, παίρνοντας ως αντάλλαγμα την πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη της Άγκυρας. Μάλιστα παρουσιάστηκαν στη Σύνοδο παρουσιάστηκαν ντοκουμέντα που αποδείκνυαν ότι η Τουρκία άμεσα έστειλε στρατιωτική βοήθεια με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους στη Λιβύη. Αυτό σε μια συγκυρία που:
1. Η ΕΕ δεν θα ήθελε η Λιβύη να μετατραπεί σε μια νέα Συρία,
2. Η γερμανία έχει αναλάβει πρωτοβουλία για εξεύρεση πολιτικής λύσης στο ζήτημα της διχασμένης Λιβύης
3. H Ιταλία δεν θα ήθελε με τίποτα ένα νέο κύμα προσφύγων από τη Λιβύη συνεπεία της αποσταθεροποίησης της χώρας
4. H Γαλλία επί Εμανουέλ Μακρόν εμφανίζεται έως και πολύ αρνητική να συνεχίσει να ανέχεται τον Ερντογάν
Εν τέλει στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής κατέγραφαν το παράνομο της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης, χωρίς ωστόσο να αποτελούν αρκετό λόγο για τη συγκεκριμένη τουρκική κυβέρνηση να κάνει πίσω.
Την Πέμπτη ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας προανήγγειλε πέντε γεωτρήσεις εντός του 2020 στην Ανατολική Μεσόγειο, σεισμικές έρευνες στις περιοχές που καθόρισαν στο πλαίσιο της συμφωνίας με τη Λιβύη. Ο Ερντογάν μιλούσε για Ελλάδα με “δεμένα χέρια”, ενώ ο Τσαβούσογλου έλεγε πως η ΕΕ δεν είναι διεθνές δικαστήριο για να αποφασίζει αυτά τα πράγματα.
Οι Αμερικανοί;
Από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών, ο Πρέσβης στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ ανέφερε σε δηλώσεις του πως τα νησιά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τη διεθνή πρακτική, έχουν ίσα δικαιώματα με το ηπειρωτικό έδαφος, χαρακτηρίζοντας προκλητική τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης. Σημειώνεται πως στις 7 Ιανουαρίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει συνάντηση με τον Ντόναλτ Τραμπ στην Ουάσιγτον. Πρόκειται για μια συνάντηση εξαιρετικής σημασίας, σε μια περίοδο που ο Αμερικανός Πρόεδρος εμφανίζεται κατά καιρούς ως ένας εκ των μοναδικών ισχυρών ηγετών, που δεν χάνει ευκαιρία να υποστηρίξει τον απομονωμένο Ερντογάν.
Η Τουρκία στο Κογκρέσο
Η Τουρκία τη βδομάδα που μας πέρασε υπήρξε αντικείμενο συζήτησης και στην Ουάσιγκτον. Η Βουλή υπερψήφισε τον προϋπολισμό για την Άμυνα στον οποίο περιλαμβάνεται και η άρση του αμερικανικού εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Κύπρο, αλλά και την μη παράδωση των μαχητικών F-35 στην Τουρκία λόγω της απόφασης της να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους S-400. Την Τρίτη αναμένεται να περάσει από την Γερουσία και στη συνέχεια θα πρέπει να υπογραφεί ως νόμος από τον Ντόναλτ Τραμπ. Η Γερουσία ψήφισε υπέρ επίσης αυτή τη βδομάδα την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας για την εισβολή στην Συρία και την αγορά των S-400. Η Αμερικανική Γερουσία αναγνώρισε επίσης μετά από προσπάθειες τριών βδομάδων την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Όλα αυτά προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις από μέρους της Τουρκίας, που αναμένεται να βάλει περαιτέρω πιέσεις στον Τραμπ, παίζοντας εκ νέου το χαρτί του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Επί του παρόντος η Τουρκία εμφανίζεται αρκετά “άνετη” με όλα αυτά που συμβαίνουν, κρατώντας το χαρτί του μεταναστευτικού απέναντι στην ΕΕ, το χαρτί του Πούτιν απέναντι στις ΗΠΑ και προτάσσοντας την στρατιωτική της ισχύ απέναντι στην Κύπρο και την Ελλάδα. Η Λευκωσία έχει περάσει εξαιρετικά δύσκολες στιγμές τον τελευταίο χρόνο, ενώ οι παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις και έρευνες για φυσικό αέριο στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου, έχουν γίνει περίπου μέρος της “κανονικότητας”.
