Του Νικόλα Ζαννέττου
Οι συζητήσεις αναφορικά με τη μεγάλη προσπάθεια για τη δημιουργία των απαραίτητων συνθηκών που θα επιτρέψουν την επανέναρξη διαπραγματεύσεων στο κυπριακό κατέδειξαν για άλλη μια φορά πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τον πιο ισχυρό μοχλό πίεσης προς αυτή την κατεύθυνση. Το κατά πόσο αυτή η πίεση είναι αρκετά ισχυρή για να αναγκάσει την Τουρκία να κάνει πίσω από τις απαράδεκτες αξιώσεις της περί λύσης δύο κρατών και να οδηγήσει σε ένα θετικό αποτέλεσμα, είναι μια άλλη συζήτηση το αποτέλεσμα της οποίας θα διαφανεί πολύ σύντομα.
Παρά την όποια μεμψιμοιρία ακόμα και από πολιτικές δυνάμεις που ορίζονται ως ευρωπαϊκές και ασχέτως αν τελικά δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις από την ΕΕ στην Τουρκία για τις παράνομες ενέργειες της στην κυπριακή ΑΟΖ και στα Βαρώσια, ήταν οι χειρισμοί των Ευρωπαίων που τελικά οδήγησαν την Άγκυρα να αποσύρει τα γεωτρύπανα της από την περιοχή.
Σήμερα εφόσον δεδηλωμένος στόχος της Λευκωσίας είναι η επανέναρξη διαπραγματεύσεων στο κυπριακό, οι Ευρωπαίοι και πάλι ανταποκρίθηκαν και ενέταξαν το εθνικό πρόβλημα της Κύπρου στην ευρωτουρκική ατζέντα. Η λύση του κυπριακού αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί ένα αγκάθι ανάμεσα σε άλλα για την περαιτέρω πρόοδο των ευρωτουρκικών σχέσεων. Έχει επίσης καταστεί σαφές πως η Ευρωπαϊκή Ένωση για διάφορους λόγους χρειάζεται την Τουρκία στον ίδιο βαθμό που και η Τουρκία χρειάζεται την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι όμως μια δύσκολη σχέση η οποία εξαιτίας του χάσματος στην πολιτική και πολιτισμική κουλτούρα της Τουρκίας με τον δυτικό κόσμο, παραμένει στάσιμη και ευκαιριακή σε μεγάλο βαθμό.
Οι λόγοι για τους οποίους η Τουρκία θέλει τη μικρότερη δυνατή εμπλοκή της ΕΕ στις συζητήσεις για το κυπριακό, δεν είναι καθόλου άσχετη με το τελευταίο, αφού οι Βρυξέλλες έχουν πλήρη αντίληψη των τουρκικών σχεδιασμών για την Κύπρο. Έχει καθήκον η ΕΕ να διασφαλίσει πως η Κυπριακή Δημοκρατία μετά τη λύση του κυπριακού δεν θα είναι ένα προβληματικό κράτος και άρα έχει απόψεις για τη λειτουργικότητα της λύσης, την ασφάλεια του κράτους και την πολιτική και οικονομική βιωσιμότητα του.
Ενόψει της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης και της κρίσιμης τηλεδιάσκεψης των ηγετών της ΕΕ την Πέμπτη και της συζήτησης που θα γίνει για την Τουρκία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εστιάζει πλέον στη λογική του “μαστιγίου και του καρότου” που οι Βρυξέλλες αποφάσισαν να εφαρμόσουν με την Άγκυρα. Να μην δοθούν δηλαδή άλλα καρότα όπως η συζήτηση για τη βίζα των Τούρκων πολιτών, ή η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης πριν από την άτυπη πενταμερή. Εν ολίγοις να μην αφαιρεθούν τα όποια “κίνητρα” μπορεί να έχει η Τουρκία για να λειτουργήσει πιο εποικοδομητικά στο κυπριακό.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, αναμένεται τη Δευτέρα να ενημερώσει στις Βρυξέλλες τους Υπουργούς Εξωτερικών των 27 στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, για την σχετική έκθεση που ετοίμασε για την κατάσταση πραγμάτων και το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων. Εν πολλοίς αυτή η έκθεση θα παίξει σημαντικότατο ρόλο για τις αποφάσεις.
