Του Νικόλα Ζαννέττου
Κανένα κυρίαρχο και δη ευρωπαϊκό κράτος δεν θα δεχόταν παρουσία ξένων στρατευμάτων και επεμβατικά δικαιώματα τρίτων δηλώνει στο δεύτερο μέρος της αποκλειστικής συνέντευξης του στο alphanews.live ο Αμερικανός Γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ. Χαρακτηρίζει τα στοιχεία αυτά ως ένα σημαντικό εμπόδιο για την επίλυση του κυπριακού και προβαίνει σε εισηγήσεις για το δρόμο προς τη λύση.
Αυτούσια ολόκληρη η συνέντευξη
Η Κύπρος έκανε πολλά βήματα για να πλησιάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση, σε όλους τους τομείς. Την εξωτερική της πολιτική, τον τραπεζικό τομέα, την ασφάλεια, την ενέργεια. Πώς αξιολογείτε αυτά τα βήματα μέχρι στιγμής και τι νομίζετε πως πρέπει να ακολουθήσει.
Με ικανοποιεί πάρα πολύ να βλέπω την πρόοδο που έχει κάνει η Κύπρος, είμαι πολύ ευτυχής που βλέπω ότι έχει νέες ευκαιρίες στην ΑΟΖ της, για το ότι είναι ενεργειακός παίχτης όχι μόνο για το λαό της και την ευημερία του αλλά και για την περιοχή και πέραν από αυτή. Νομίζω η Κύπρος κινείται αξιοσημείωτα καλά όχι μόνο με τα αμερικανικά αλλά και τα διεθνή πρότυπα στα τραπεζικά και τα ζητήματα ξεπλύματος χρήματος και νομίζω αυτό είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον της. Συνεπώς επικροτούμε την κατεύθυνση που έχει πάρει η Κύπρος, την καλωσορίζουμε και θέλουμε να συνεχίσουμε όπως το κάνουμε εδώ και κάποιο καιρό για να συνεχίσουμε σε αυτή την πορεία, της προόδου, της ευημερίας, της ασφάλειας που καθιστά την Κύπρο ένα σημαντικό εταίρο για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μπορείτε να μας εξηγήσετε τη λογική και τη χρονική στιγμή της κατάθεσης του νομοσχεδίου στη Γερουσία, που κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αποτελεί μια επανεκτίμηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο;
Πάντα είχαμε βαθιά σχέση με την Κύπρο, σας εκτιμήσαμε για παράδειγμα όταν έπρεπε έπρεπε να βγάλουμε Αμερικανούς από γειτονικές χώρες, η Κύπρος ήταν ένας φιλόξενος τόπος, σε κρίσιμες στιγμές. Εκτιμούμε τη συνεργασία μας στα θέματα πληροφοριών και της καταπολέμησης των ναρκωτικών και της τρομοκρατίας. Όμως αυτή είναι μια ευκαιρία να δημιουργήσουμε μια ενισχυμένη αρχιτεκτονική ασφαλείας στην περιοχή μεταξύ όμοιων χωρών. Συνεπώς όταν μιλάμε για την Κύπρο, όταν μιλάμε για την Ελλάδα, όταν μιλάμε για το Ισραήλ για παράδειγμα, μιλάμε για χώρες που μοιράζονται τις αξίες μας, τα ιδεώδη μας, τη δημοκρατική μας φύση και το νομοσχέδιο επιζητεί την ασφάλεια απλούστατα για την ειρήνη και την ευκαιρία που φέρνει η ειρήνη για ευημερία. Συνεπώς το γεγονός ότι η Κύπρος ως μέλος της ΕΕ που έχει προχωρήσει μπροστά σε τόσα πολλά κρίσιμα ζητήματα, δίνει στο νομοσχέδιο μια εξαιρετική στιγμή σε ότι αφορά το χρόνο. Είναι επίσης για την ενεργειακή συνεργασία, οι ανακαλύψεις δίνουν νέες ευκαιρίες, όχι μόνο για την ευημερία όλων των Κυπρίων αλλά και την ίδια ώρα για να γίνει περιφερειακός παίχτης καθώς συνδέεται με ερωτήματα που αφορούν την ενέργεια, αυτό θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει θεμέλιο για λόγους συνεργασίας, ειρήνης σταθερότητας και ασφάλειας. Συνεπώς από τη δική μου σκοπιά ως συγγραφέα του νομοσχεδίου ήθελα να πάρω όλες αυτές τις πραγματικότητες, η Ελλάδα έκανε κάποιες καταπληκτικές κινήσεις είναι ένας ισχυρός σύμμαχος του ΝΑΤΟ, ήθελα να πάρω αυτές τις ευκαιρίες και να πω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να γίνουν εταίροι σας, θέλουν να εμπλακούν σε ακόμα μεγαλύτερο βάθος μαζί σας και μοιραζόμαστε συμφέροντα από αυτή την άποψη και αξίες συνεπώς είναι ιδανική στιγμή για να το κάνουμε. Το γεγονός ότι ένας μακροχρόνιος εταίρος μας είναι μέρος αυτού επίσης, θεωρώ ότι είναι μια σπουδαία στιγμή για να έχουμε μια αρχιτεκτονική ασφάλειας και ενέργειας στην περιοχή που μπορεί απλά να δημιουργήσει ειρήνη και ευημερία.
Τι περιλαμβάνει αυτή η αρχιτεκτονική την οποία περιγράφετε;
Το νομοσχέδιο καλεί σε συνεργασία για την ενέργεια, καλεί σε άρση του εμπάργκο όπλων, που σημαίνει ότι…Η Κύπρος δεν θα εμπλακεί σε οποιεσδήποτε σοβαρές αγορές στρατιωτικού υλικού, ούτε και θα αλλάξει την στάση της σε ότι αφορά την άμυνα της, ως έθνος, δεν θέλει να αποκτήσει επιθετικές δυνατότητες, όμως έχει το κυριαρχικό δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Όπως βλέπουμε χώρες σε όλο τον κόσμο όχι μόνο σε αυτή την περιοχή, να συμμορφώνονται με τα διεθνή πρότυπα και να σέβονται το διεθνές δίκαιο και να απομακρύνονται από τις κακοήθεις δραστηριότητες της Ρωσίας και καθώς οι Κύπριοι συχνά αγόραζαν ρωσικό εξοπλισμό μεταξύ άλλων, αλλά ρωσικό εξοπλισμό γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή, αυτή είναι άλλη μια κίνηση προς την ενσωμάτωση , την διαλειτουργικότητα των συμμάχων να μπορούν να τους αξιοποιούν. Επίσης μιλά για τη δημιουργία κέντρων ενέργειας εδώ, μια συνεργασία σε αυτό το επίπεδο, με μια πολυμερή προσέγγιση και μια σειρά από άλλα στοιχεία περαιτέρω συνεργασίας στο θέμα των πληροφοριών, της ασφάλειας, την εναλλαξιμότητα της ενέργειας, σε χώρες που προφανώς έχουν μεγάλες ευκαιρίες να χρησιμοποιήσουν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ενώ βρίσκουν σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων. Αυτά είναι στοιχεία μιας συνολικής προσπάθειας για να εργαστούμε από κοινού για κοινό σκοπό και για αμοιβαία οφέλη στο τέλος της ημέρας και για να το ενισχύσουμε αυτό με ενέργειες των Ηνωμένων Πολιτειών και σε συνεργασία με εταίρους στην περιοχή.
Διάβαζα κάποιες αναλύσεις δεξιά αριστερά οι οποίες αναφέρουν πως το νομοσχέδιο είναι τελικά μια συμβολική κίνηση για να πείσει την Τουρκία να επιστρέψει από το «κρύο». Πώς τις σχολιάζετε;
Ως ο συγγραφέας του νομοσχεδίου και μπορώ να σας πω και για τους Ρεπουμπλικάνους συναδέλφους μου που συμμετέχουν μαζί μου σε αυτό και αυτό είναι μια σημαντική δήλωση για το ενδιαφέρον της Γερουσίας των ΗΠΑ για την περιοχή ότι σε μια περίοδο συγκρούσεων στο Κογκρέσο για ζητήματα, το γεγονός ότι έχουμε Ρεπουμπλικάνους και Δημοκράτες μαζί σκεπτόμενοι ότι αυτή η συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο για την ασφάλεια και την ενέργεια είναι πολύ σημαντική για όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες είναι περισσότερο για αυτό και λιγότερο για την Τουρκία. Φυσικά κάποιος θα πρέπει να είναι ξεκάθαρος για τις προκλήσεις που παρουσιάζει η Τουρκία υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν ο οποίος κινείται προς μια κατεύθυνση που δεν είναι ούτε δυτική και ούτε υπό την πλήρη εκπλήρωση του πνεύματος του ΝΑΤΟ, και συνεπώς κάποιος το βλέπει αυτό ως μέρος της εξίσωσης. Όμως από τη δική μου σκοπιά είναι λιγότερο λόγω της Τουρκίας και περισσότερο για την Ανατολική Μεσόγειο για τις χώρες που εμπλεκόμαστε, την Κύπρο, την Ελλάδα, Ισραήλ, την Αίγυπτο και άλλους με τους οποίους έχουμε κοινούς σκοπούς. Κοινούς σκοπούς στην ενέργεια, κοινούς σκοπούς στην ασφάλεια, κοινούς σκοπούς για την ευημερία και λιγότερο για την Τουρκία. Δεν αφήνουμε καμιά άλλη χώρα να καθορίσει το κοινό μας μέλλον, εμείς μεταξύ μας αποφασίζουμε για το κοινό μας μέλλον.
Πόση προτεραιότητα είναι για εσάς αυτό το νομοσχέδιο και πότε θα πρέπει να το περιμένουμε να βρεθεί προς συζήτηση και αν θα έχει θετικό αποτέλεσμα στο τέλος της μέρας…
Όπως γνωρίζετε το Αμερικανικό Κογκρέσο αρχίζει κάθε δύο χρόνια, αυτό είναι το ξεκίνημα ενός νέου Κογκρέσου. Νομίζω είναι μόλις το δεύτερο νομοσχέδιο που έχω καταθέσει στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεων, αυτό λέει πολλά, ένα από τα νομοσχέδια μου είναι για τη Βενεζουέλα και αυτό αφορά την ανθρωπιστική κρίση και την αντίθεση της δημοκρατίας όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, οι ΗΠΑ…συνεπώς αυτό ήταν για εκείνη την πρόκληση στο δυτικό ημισφαίριο, όμως αυτή ήταν μια θετική ανταπόκριση στις ευκαιρίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Συνεπώς από τη δική μου σκοπιά είναι τόσο σημαντικό το γεγονός ότι με τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο έγινε μια από τις πρώτες νομοθεσίες. Στη βάση της διαδικασίας μας θα πάμε σε ακροάσεις του νομοσχεδίου και τότε ελπίζω να πάμε σε συζήτηση του νομοσχεδίου σύνταξη του στην επιτροπή εξωτερικών, μετά θα το στείλουμε προς ψήφιση στη Γερουσία. Παρόμοιο νομοσχέδιο έχει κατατεθεί και στο Κοινοβούλιο ξανά με δικομματική φύση με συμμετοχή Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, νομίζω υπάρχει μεγάλη υποστήριξη σε αυτά τα νομοσχέδια και τότε θα εργαστούμε με την Κυβέρνηση για να βεβαιωθούμε ότι θα αγκαλιάσει αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε. Νομίζω είναι μια προέκταση της πρόσφατης επίσκεψης του Υπουργού Εξωτερικών στην τριμερή ο οποίος συμμετείχε σε εκείνη τριμερή. Είναι προσδοκία μου ότι θα επιτύχουμε, φυσικά η διαδικασία νομοθέτησης στο Κογκρέσο δεν είναι μια αστραπιαία διαδικασία, παίρνει λίγο χρόνο όμως είμαι αισιόδοξος ότι θα έχουμε επιτυχία. Νομίζω υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στο Κογκρέσο των ΗΠΑ σε δικομματική βάση σχετικά με τις ευκαιρίες και τις προοπτικές στην Ανατολική Μεσόγειο.
S-400 και Τουρκία. Φοβάστε μήπως τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας θα μπορούσε να άλλαζε το ισοζύγιο δυνάμεων με τρόπο που θα αποσταθεροποιούσε την περιοχή; Aν ναι ποια θα πρέπει να είναι η αντίδραση των ΗΠΑ;
Σε δικομματική βάση ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών και εγώ ως επικεφαλής των Δημοκρατικών, καθώς και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Υπηρεσιών Όπλων της Γερουσίας και ο επικεφαλής των Δημοκρατικών σε εκείνη την Επιτροπή, λειτουργούμε από κοινού και το κάναμε πολύ ξεκάθαρο. Ότι οι φιλοδοξίες μας για την Τουρκία είναι ότι θα είναι προσανατολισμένη προς τη Δύση, ότι μπορεί να είναι γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ όμως πρέπει να λειτουργεί ως τέτοιο. Με βάση το αμερικανικό δίκαιο το οποίο κατέχω σωστά, οι αγορές βασικού στρατιωτικού οπλισμού από τη Ρωσία τηρεί υπό το καθεστώς κυρώσεων με βάση το αμερικανικό δίκαιο. Αν η Τουρκία τελικά αποφασίσει να προχωρήσει στην αγορά των S-400 θα της επιβληθούν κυρώσεις στη βάση του αμερικανικού δικαίου και δεν είναι ζήτημα διακρίσεων, αλλά ένα υποχρεωτικό ζήτημα. Νομίζω και η Κυβέρνηση Τραμπ έχει επίσης μιλήσει αρκετά αυστηρά για αυτή την πραγματικότητα. Αυτή δεν είναι επιθυμία μας, επιθυμία μας είναι η Τουρκία στην οποία έχουν προσφερθεί άλλα συστήματα συμπεριλαμβανομένων αμερικανικών συστημάτων για αμυντικούς σκοπούς να επιλέξει εκείνη την πορεία. Αλλά οι S-400 δεν είναι ούτε διαλειτουργικοί κάτω από τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, επηρεάζει όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και το ΝΑΤΟ. Συναφώς επηρεάζει και τους γείτονες της στην περιοχή και αν επιδιώξει την αγορά τους θα βλάψει δραματικά το εργοστάσιο παραγωγής όπλων τους λόγω των όσων θα ακολουθήσουν. Όχι μόνο λόγω των κυρώσεων, αλλά αυτό θα είναι το τέλος των F-35. Δεν θα υπάρξουν F-35 προς πώληση για να τοποθετηθούν δίπλα από τους S-400. Aυτό είναι ρίσκο για τα δικά μας συμφέροντα εθνικής ασφάλειας και αυτών του ΝΑΤΟ που έχουν βλέψεις να αγοράσουν τα F-35. Δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε αυτό να συμβεί. Πιστεύουμε ότι αυτή είναι μια λανθασμένη πορεία για την Τουρκία. Είναι όμως κυρίαρχο κράτος και αν αποφασίσει να πάρει αυτή την πορεία, καλώς, όμως θα υπάρξουν συνέπειες. Ελπίζουμε ότι δεν θα είναι αυτή τελική η ιστορία. Ενδιάμεσα είμαστε έτοιμοι αν αυτό τελικά αποφασίσουν θα υπάρξουν ενέργειες ως αποτέλεσμα.
Μιλώντας για το ΝΑΤΟ, μπορείτε να δείτε την προοπτική της Κύπρου, να πλησιάζει με οποιοδήποτε τρόπο στο ΝΑΤΟ ή τον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη;
Μπορώ να δω ένα μονοπάτι μπροστά στο μέλλον. Φυσικά γνωρίζετε ότι πρόσφατα υπογράψαμε μια Δήλωση Προθέσεων, κάτι το οποίο είναι νομίζω άλλο ένα σημαντικό βήμα, η πρωτοβουλία για την Ανατολική Μεσόγειο για την οποία μιλώ την ενισχύει περαιτέρω κάποιες από τις συνεργασίες για την ασφάλεια. Συνεπώς αν η Κύπρος επιθυμεί να χτίσει όσα είναι απαραίτητα για να πετύχει τους στόχους για να γίνει είτε ένα βασικός σύμμαχος μη μέλος του ΝΑΤΟ, είτε να κατευθυνθεί προς το ΝΑΤΟ, θα έχει την ευκαιρία να το πράξει. Είναι όμως ένας συνδυασμός όχι μόνο να έχεις την στρατιωτική εμπειρία για να είσαι μέλος του ΝΑΤΟ, χρειάζεται συνεισφορά 2% του ΑΕΠ της χώρας, να εργαστείς προς άλλους στόχους όμως και να έχεις κοινές αξίες και κοινές δεσμεύσεις προς αυτές τις αξίες. Συνεπώς πιστεύω η Κύπρος θα μπορούσε να βρει το δρόμο της προς αυτό το μονοπάτι, όμως πρώτα πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να ακολουθήσει εκείνη την πορεία, όμως ακόμα και ως μέλος της ΕΕ είναι επίσης πολύ σημαντικός συμμετέχοντας στην συνολική αρχιτεκτονική ασφαλείας μας. Συνεπώς, είναι όλα πιθανά. Είναι μια νέα μέρα. Νομίζω είναι μια νέα μέρα, όχι μόνο για την Κύπρο αλλά για την Ανατολική Μεσόγειο.
45 χρόνια τουρκικής κατοχής στην Κύπρο. Μπορείτε να σκεφτείτε οποιουσδήποτε άλλους τρόπους για να καταφέρουμε να επιλύσουμε το κυπριακό πρόβλημα;
Είμαι πεπεισμένος ότι αν οι Ε/κ και οι Τ/κ αφήνονταν μόνοι τους, θα έβρισκαν ένα μονοπάτι για να προχωρήσουν. Έχουν κοινή ιστορία, κουλτούρα ως Κύπριοι και ταυτότητα ως Κύπριοι. Πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι για να το κάνουν αυτό. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία δεν μπορεί να έχει τη σφραγίδα της. Η δική μου άποψη είναι πως δεν μπορεί να επιμένει στην παρουσία των τουρκικών στρατευμάτων στη βόρεια Κύπρο ως μια διαρκή πραγματικότητα, δεν μπορεί να επιμένει στο δικαίωμα να επεμβαίνει. Κανένα κυρίαρχο έθνος δεν θα συμφωνούσε με αυτό, κανένα ευρωπαϊκό κράτος δεν θα συμφωνούσε σε αυτό. Είναι ένα σημαντικό εμπόδιο. Από την άλλη νομίζω πως υπάρχει πολλή δουλειά που μπορεί να γίνει για την εμπλοκή μεταξύ των ανθρώπων, ώστε να δημιουργηθεί η αίσθηση ότι οι Κύπριοι θέλουν να είναι επανενωμένοι ως Κύπριοι και όσα περισσότερα κάνουμε προς αυτή την κατεύθυνση και όσα η Κυβέρνηση της Κύπρου κάνει αναφορικά με αυτό, να εργάζεται με τους συμπατριώτες της Τ/κ στην κατεχόμενη ζώνη, ιδανικά θα μπορούσε να χτίσει τη δύναμη ώστε τελικά ο λαός να πει στην κυβέρνηση του τι πραγματικά θέλει να πετύχει. Aυτό θα πρέπει να γίνει και ανάμεσα στους Τ/κ οι οποίοι θα πρέπει να πουν ότι θέλουν αυτή τη λύση, ασχέτως της άποψης που έχει η Άγκυρα.
Aυτούσιο το βίντεο της συνέντευξης
