Του Νικόλα Ζαννέττου – [email protected]
Ο ρόλος της Τουρκίας στην κρίση που ξέσπασε όταν ο Πούτιν αποφάσισε να εισβάλει στην Ουκρανία απασχολεί έντονα το τελευταίο διάστημα ακαδημαϊκούς και αναλυτές. Κάποιοι χαρακτηρίζουν τον ρόλο που ανέλαβε να διαδραματίσει ο Ερντογάν ως τη «στάση του επιτήδειου ουδέτερου». Άλλοι μιλούν για μια έξυπνη και συγκυριακή στροφή προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Δύσης, ενώ Αθήνα και Λευκωσία επιχειρούν να αναδείξουν το γεγονός ότι η Άγκυρα δεν εφάρμοσε τις κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας.
Ο διεθνολόγος, συν-ιδρυτής του Geopolitical Cyprus και συγγραφέας του βιβλίου «8+2 Μύθοι για την Τουρκική Εξωτερική Πολιτική» Ζήνωνας Τζιάρρας, μίλησε στο AlphaNews.live για τον άμεσο και προφανή αντίχτυπο που η συμπεριφορά της Τουρκίας σε αυτή την κρίση έχει για την Κύπρο, ενώ διαφώνησε με όσους υποστηρίζουν ότι αυτό που παρακολουθούμε είναι ο ρόλος του «επιτήδειου ουδέτερου».
«Η τουρκική πολιτική εξυπηρετεί τα δυτικά συμφέροντα»
«Πρέπει καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε πως η στάση της Τουρκίας σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιτήδεια ουδέτερη, ακριβώς διότι εμπλέκεται τουλάχιστον εμμέσως στον πόλεμο. Αν μάλιστα εξαιρέσει κανείς τη μη εφαρμογή των κυρώσεων, η Άγκυρα διατηρεί μια αρκετά φιλοδυτική στάση πουλώντας μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία, κλείνοντας τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, κλείνοντας τον εναέριο της χώρο για τα ρωσικά αεροσκάφη που ταξιδεύουν προς τη Συρία, και ψηφίζοντας κατά της ρωσικής εισβολής στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ άλλων», αναφέρει χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας πως εν τη ουσία η τουρκική πολιτική εξυπηρετεί τα δυτικά συμφέροντα δίνοντας ταυτόχρονα διέξοδο στη Ρωσία με πολιτικούς και οικονομικούς όρους απέναντι στις δυτικές προσπάθειες απομόνωσης της.
Είναι γι’ αυτό το λόγο, συμπλήρωσε, που ο ρόλος της Άγκυρας αναγνωρίζεται ως αναγκαίος και ταυτόχρονα νομιμοποιείται εν πολλοίς τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την ΕΕ αλλά και τη Ρωσία.
«Σημαντικότερο παράδειγμα είναι η ευκαιρία και η δυνατότητα που δόθηκε στην Τουρκία να παίξει, πράγματι, έναν μεσολαβητικό ρόλο φέρνοντας τα δύο μέρη του πολέμου στο διαπραγματευτικό τραπέζι. Μέσα από αυτή τη διαπραγματευτική διαδικασία υπάρχει δε και η προοπτική ενός πολιτικού αποτελέσματος, δηλαδή μιας ενδεχόμενης εκεχειρίας τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες. Με λίγα λόγια η Τουρκία του Ερντογάν κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει την τρέχουσα κρίση και, σε συνάρτηση με κάποιες τακτικές κινήσεις ομαλοποίησης των περιφερειακών της σχέσεων, να αναδειχθεί ως ένας δρώντας που είναι ταυτόχρονα εταίρος της Δύσης αλλά και αυτόνομος σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική. Επιπλέον, μέσα από αυτή την προσπάθεια, ο Ερντογάν σημειώνει μικρές αλλά σημαντικές οικονομικές και πολιτικές επιτυχίες που ίσως να παίξουν ρόλο στο αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών του 2023. Θα πρέπει, λοιπόν, ο διεθνής ρόλος της Τουρκίας να γίνεται πλέον αντιληπτός ως επαναπροσδιορισμένος – αλλά όχι μη προβληματικός – ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της με τη Δύση και τις δυτικές προσλήψεις για την Τουρκία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η αποδόμηση της περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο
Κατά τον Ζήνωνα Τζιάρρα, οι εξελίξεις δεν αφήνουν ανεπηρέαστη ούτε την Κύπρο, ούτε και την Ελλάδα. Οι τακτικές κινήσεις της Τουρκίας, όπως τις χαρακτηρίζει, για επιστροφή στη Δύση και ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή σηματοδοτούν τα αρχικά στάδια αποδόμησης της περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφαλείας που προέκυψε στην περιοχή τα τελευταία χρόνια με επίκεντρο την Ελλάδα και την Κύπρο. Είναι γι’ αυτό που κάνει λόγο για άμεσο και προφανή αντίχτυπο.
«Σημαίνουν επίσης ότι η Κύπρος – όχι τόσο η Ελλάδα – χάνει από την αξία που είχε ως μέρος μιας όπως όλα δείχνουν ξεπερασμένης αρχιτεκτονικής, η οποία εκτός των άλλων λειτουργούσε ως στρατηγική εναλλακτική για τη Δύση – και ως τέτοια χρησιμοποιούνταν ως μοχλός πίεσης έναντι της Τουρκίας. Αυτή η εξέλιξη ήταν απλώς θέμα χρόνου. Το ζητούμενο από εδώ και πέρα για την Κύπρο δεν είναι η σύναψη εφήμερων σχέσεων αλλά η δημιουργία των κατάλληλων δομών και θεσμών που θα αναλύσουν, θα σχεδιάσουν και θα εφαρμόσουν μια ουσιαστική – και όχι επικοινωνιακή – στρατηγική. Τέλος, καθίσταται αναγκαίο να εξευρεθούν εκείνοι οι τρόποι που θα επιτρέψουν στην Κυπριακή Δημοκρατία να κεφαλαιοποιήσει το νέο φλερτ της Δύσης με την Τουρκία», καταλήγει.
