Μετά από πολύμηνη λεκτική αντιπαράθεση η Τουρκία προέβη στην πιο αμφιλεγόμενη αγορά οπλικού συστήματος στη σύγχρονη ιστορία της. Μια χώρα που παραδοσιακά ως μέλος του ΝΑΤΟ ψώνιζε οπλικά συστήματα δυτικού τύπου κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αγνόησε τις αυστηρές προειδοποιήσεις των Αμερικανών και εξοπλίζεται πλέον με το πανίσχυρο αντιπυραυλικό σύστημα S-400.
Η απόφαση της Άγκυρας είναι ζήτημα για δύο λόγους:
- Πρώτον διότι θέτει υπό πλήρη αμφισβήτηση των προσανατολισμό της χώρας.
- Δεύτερον προκύπτουν ζητήματα ασυμβατότητας του συγκεκριμένου συστήματος με τα υπόλοιπα νατοϊκού τύπου οπλικά συστήματα που διαθέτει, ενώ τίθενται και ερωτήματα ενδεχόμενης υποκλοπής πληροφοριών από τους Ρώσους.
Η πρώτες αναλύσεις των αμερικανικών δικτύων εστιάζουν στους δύο πιο πάνω άξονες ως εξής.
«Η αγορά του συστήματος S-400 ανοίγουν μια σειρά από ερωτήματα σε σχέση με το διπλωματικό μονοπάτι στο οποίο έχει μπει εδώ και καιρό η Τουρκία, προσανατολιζόμενη σε αυταρχικά καθεστώτα όπως η Ρωσία», αναφέρει στην ανάλυση του το CNN.
Επί ευκαιρίας των S-400 τα δυτικά μέσα ενημέρωσης θυμήθηκαν και μια σειρά από άλλα ζητήματα που κατά καιρούς απασχόλησαν, όπως για παράδειγμα το κράτος δικαίου στην Τουρκία, η παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καταπάτηση της ελευθερίας του λόγου, στοιχεία που όπως αναφέρουν δεν συνάδουν με τις αρχές που οφείλουν να σέβονται τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ στη βάση των σχετικών συνθηκών.
Σε ότι αφορά το εξοπλιστικό ζήτημα που δημιουργείται, θα πρέπει να θεωρείται περίπου δεδομένο με τα πράγματα ως έχουν αυτή τη στιγμή ότι F-35 για τον Ερντογάν, ΓΙΟΚ. Αυτό διότι οι ΝΑΤΟϊκοί δεν πρόκειται να επιτρέψουν στην Τουρκία να αποκτήσει τα υπερσύγχρονα μαχητικά και παράλληλα να έχει στο οπλοστάσιο της ένα πυραυλικό σύστημα που μεταξύ άλλων σκοπό του έχει να ρίχνει αυτής της γενιάς μαχητικά των δυτικών.
Είναι για αυτό που ήδη το Πεντάγωνο τρέχει διάφορα σενάρια ώστε να αντικαταστήσει τη συνεισφορά της Τουρκίας στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35 τόσο σε επίπεδο ανταλλακτικών όσο και σε επίπεδο οικονομικό.
Οι κυρώσεις
Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τον Αμερικανό Πρόεδρο. Οι ΗΠΑ ήδη έχουν προειδοποιήσει ότι στη βάση του νόμου CAATSA θα απαντούσαν με κυρώσεις στην Τουρκία για τη συναλλαγή της με την αμυντική βιομηχανία της Μόσχας. Γερουσία, Βουλή, Πεντάγωνο και State Department έστειλαν αυτό το μήνυμα, ωστόσο ο Τραμπ ήταν πιο διστακτικός όταν τοποθετήθηκε βρίσκοντας μάλιστα δίκαιο στις δικαιολογίες των Ερντογάν για την απόκτηση των S-400 αντί των Patriot. Μεγάλη σημασία έχει το πότε θα επιβληθούν, καθώς αν τα μέτρα στοχεύσουν την τουρκική οικονομία αυτή τη στιγμή, τα πράγματα για τον Τούρκο Πρόεδρο καθίστανται εξαιρετικά δύσκολα.
Πιθανές κυρώσεις
Τα μέτρα κυμαίνονται από σχετικά ήπια, όπως απαγόρευση εισόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες, μέχρι πολύ αυστηρούς οικονομικούς περιορισμούς που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρό οικονομικό πλήγμα στην Άγκυρα.
Στα πιο σκληρά μέτρα συγκαταλέγεται η απαγόρευση τραπεζικών συναλλαγών με στοχοποιημένα πρόσωπα. Δεδομένου ότι οι περισσότερες εμπορικές αγοροπωλησίες παγκοσμίως εκτελούνται με δολάρια μέσω αμερικανικών ή συνεργαζόμενων τραπεζών, το εν λόγω μέτρο μπορεί να αποκόψει τούρκους πολιτικούς, επιχειρηματίες ή φορείς και επιχειρήσεις από μεγάλο μέρος της παγκόσμιας αγοράς.
Η Ουάσιγκτον έχει επιπρόσθετα την δυνατότητα να «παγώσει» την πώληση οπλικών συστημάτων και πυρηνικής τεχνολογίας στους στόχους των κυρώσεων.
Το πρακτορείο Bloomberg έχει μεταδώσει πως οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχουν αρχίσει να συγκεντρώνουν απόθεμα ανταλλακτικών για αμερικανικά όπλα – όπως τα αεροσκάφη F-16 – ώστε να αντιμετωπίσουν τυχόν εμπάργκο.
Ο CAATSA επιτρέπει ακόμα στην αμερικανική κυβέρνηση να διακόψει συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή αγαθών και να καταψηφίσει την χορήγηση οικονομικής βοήθειας από θεσμούς όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα όπου οι ΗΠΑ είναι μέτοχος.
Πέραν της απαγόρευσης εισόδου ή παραμονής στις ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον μπορεί επιπλέον να «παγώσει» τα περιουσιακά στοιχεία των προσώπων – στόχων.
