Του Νικόλα Ζαννέττου
Kύπρος και Ισραήλ απολαμβάνουν τα τελευταία χρόνια τις πιο στενές διπλωματικές, οικονομικές, στρατηγικές και αμυντικές σχέσεις στην ιστορία τους. Το Ισραήλ χαρακτηρίζεται πολύ συχνά ως ένας από τους ισχυρότερους συμμάχους της Λευκωσίας. Η σχέση τους απέκτησε στρατηγική σημασία όταν οι δύο χώρες μπήκαν στον χορό των ενεργειακών ανακαλύψεων στις αποκλειστικές οικονομικές τους ζώνες, τα όρια των οποίων καθόρισαν μέσω διμερούς συμφωνίας τον Δεκέμβριο του 2010. Ωστόσο, μέχρι και σήμερα, οι δυο χώρες δεν έχουν υπογράψει τη συμφωνία διαμοιρασμού, που αφορά στη διαχείριση κοιτασμάτων που εκτείνονται στην ΑΟΖ τους. Το αγκάθι ονομάζεται κοίτασμα Αφροδίτη.
Οι Ισραηλινοί ισχυρίζονται ότι το νότιο μέρος του κοιτάσματος εκτείνεται και συνδέεται με το κοίτασμα “Ισάι. Στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν, διεκδικούσαν το 5% των αποθεμάτων φυσικού αερίου της Αφροδίτης, ποσοστό το οποίο η Λευκωσία χαρακτήρισε το 2018 ως παράλογο. Το ζήτημα επανέρχεται εκ νέου σήμερα, διά στόματος του Γενικού Διευθυντή του ισραηλινού Υπουργείου Ενέργειας, ο οποίος σε μια συγκυρία που η Δημοκρατία κάνει αποφασιστικά βήματα για την εξόρυξη του κοιτάσματος, απευθύνθηκε με επιστολή στις εταιρείες της κοινοπραξίας, λέγοντας πως αν δεν υπάρξει συμφωνία στο συγκεκριμένο θέμα, τότε δεν θα πρέπει να προχωρήσει η εκμετάλλευση της Αφροδίτης.
Ενοχλημένη η Λευκωσία
Ο Υπουργός Ενέργειας, κληθείς να σχολιάσει την εξέλιξη η οποία επισημοποιήθηκε ως επίσημη θέση από την Πρεσβεία του Ισραήλ, ήταν εμφανώς ενοχλημένος. Έστειλε το μήνυμα πως τα δύο ζητήματα είναι ασύνδετα και πως η ανάπτυξη της Αφροδίτης, συνεχίζεται και θα συνεχιστεί με ή χωρίς συμφωνία με το Ισραήλ.
Μια εκκρεμότητα “ταμπού”
Το ζήτημα επανερχόταν από το 2017 κατά καιρούς στο δημόσιο διάλογο, με τη Λευκωσία να αποφεύγει να το σχολιάσει επί της ουσίας. Η αλήθεια είναι πως η Κυβέρνηση θεωρούσε πως οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν τόσο βαθιές, που σε κάποια στιγμή θα έβρισκαν τη χρυσή τομή. Ωστόσο στη δήλωση της ισραηλινής πρεσβείας, αφήνεται να υπονοηθεί πως είναι η Λευκωσία η οποία δεν ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις για διαπραγμάτευση.
Η κοινή λογική όμως, θα έλεγε πως με τη δυναμική που οι δύο χώρες ανέπτυξαν σε όλους τους τομείς αλλά και τις προσωπικές σχέσεις Αναστασιάδη-Νετανιάχου, το θέμα θα έπρεπε να είχε κλείσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το Ισραήλ όμως απαιτεί, 5% από το μερίδιο της Αφροδίτης και λόγο στις αποφάσεις για το μέλλον του κοιτάσματος. Εξέλιξη που φαίνεται να έχει απογοητεύσει τους κυβερνώντες.
Σε αρκετές περιπτώσεις είχε λεχθεί πως τις απαιτήσεις αυτές παρακινούσαν ιδιωτικά συμφέροντα τα οποία επικοινωνούνταν από συγκεκριμένα έντυπα όπως η Globes. Ωστόσο πλέον έχουν μετατραπεί σε επίσημη πολιτική θέση της Ιερουσαλήμ.
Το θέμα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο, αν αναλογιστεί κανείς πως ο φίλος της Κύπρου Βενιαμίν Νετανιάχου, αντιμετωπίζει φοβερές πλέον προκλήσεις, στην προσπάθεια του να ξανακυβερνήσει τη χώρα.
