Η ιστορία της Λιβύης είναι βαμμένη με αίμα. Ο Συνταγματάρχης Μουαμάρ αλ Καντάφι ανέλαβε την εξουσία της χώρας το 1969 με πραξικόπημα και μεταμόρφωσε τη χώρα σταδιακά σε μια δικτατορία την οποία διατήρησε μέχρι το 2011. Το δράμα του λιβυκού λαού, συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Οι πρώτες μαζικές διαδηλώσεις ενάντια στο καθεστώς του άρχισαν από το 1974. Η πίεση του στρατιωτικού καθεστώτος, η φτώχεια τη στιγμή που κάποιοι επωφελούνταν από τον πλούτο του πετρελαίου επιδείνωσαν τις αντιδράσεις. Πρώτοι αντέδρασαν οι φοιτητές βλέποντας το εκπαιδευτικό σύστημα να καταρρέει υπό τον πλήρη έλεγχο του στρατού. Οι δυνάμεις ασφαλείας του Καντάφι έπνιξαν με βία τις διαδηλώσεις ενώ κυβερνητικά στρατεύματα επιτέθηκαν σε σχολεία και συνέλαβαν φοιτητές. Κάποιοι από αυτούς εκτελέστηκαν, άλλοι κρεμάστηκαν σε δημόσια θέα. Οι εκτελέσεις μεταδίδονταν από την κρατική τηλεόραση. Όσοι αξιωματούχοι διαφώνησαν απαγχονίστηκαν.
Μετά από δεκαετίες καταπίεσης και αντιδυτικής εξωτερικής πολιτικής, το καθεστώς Καντάφι κλονίζεται το 2011 από τις μαζικές εξεγέρσης συνεπεία των “επαναστάσεων” που έφερε μαζί της η λεγόμενη “Αραβική Άνοιξη. Από αυτήν “χτυπήθηκαν” επίσης η Τυνησία, η Αίγυπτος, η Υεμένη και σε κατοπινό στάδιο στη Συρία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν κατηγορηθεί ότι ενοχρήστρωσαν τις επαναστάσεις αυτές με σκοπό να ρίξουν καθεστώτα που δεν ήταν πια “αρεστά”. Απώτερος στόχος είναι να τα φέρουν στο μέρος τους.
Η βίαιη αντίδραση του καθεστώτος Καντάφι στις νέες ειρηνικές κινητοποιήσεις, γιγάντωσε το νέο αυτό κύμα και εν τέλει το οδήγησε σε ένα ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο. Οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις είχαν εγκαθιδρύσει την κυβέρνηση της Βεγγάζης με το όνομα Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, με στόχο την καθαίρεση του Καντάφι και την διενέργεια εκλογών. Η διεθνής κοινότητα αρχίζει να κινητοποιείται και το Συμβούλιο Ασφαλείας εκδίδει ψήφισμα για δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων του Καντάφι και άλλων αξιωματούχων. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εκδίδει ένταλμα σύλληψης του στις 27 Ιουνίου για τα εγκλήματα του στρατού του. Μετά την κατάληψη αρκετών περιοχών από το στρατό του, ο ΟΗΕ επέτρεψε στα κράτη-μέλη του να επιβάλουν ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Λιβύη.
Παρά το γεγονός ότι ανακοίνωσε ανακωχή, οι αντικυβερνητικές δυνάμεις αντεπιτέθηκαν και έφτασαν μέχρι την Τρίπολη. Ο Καντάφι υποχωρεί. Στις 20 Οκτωβρίου 2011 μετά από σφοδρούς βομβαρδισμούς ο Καντάφι συλλαμβάνεται και εκτελείται από τους αντάρτες στη Σύρτη. Τρεις μέρες αργότερα η Λιβύη απελευθερώθηκε. Το τίμημα ήταν 30,000 ανθρώπινες ζωές.
Ο Χαλίφα Χαφτάρ
Ο μέχρι πρόσφατα εξόριστος από το καθεστώς Καντάφι, παλαιότερα φίλος του, επιθυμεί να αναλάβει τον ρόλο του. Μετά τη σύγκρουση τους, ο Χαφτάρ καταφεύγει στις ΗΠΑ. Όταν ο εμφύλιος άρχισε, επέστρεψε στη χώρα και συγκρότησε δική του στρατιωτική δύναμη, υποστηριζόμενη από φυλές που ζούσαν στην ανατολική Λιβύη. Η εκστρατεία του περιελάμβανε την εκδίωξη των ισλαμιστών από πολλές περιοχές, τον βρήκε στην πορεία να αλλάζει στρατόπεδο και να στρέφεται προς τη Μόσχα για βοήθεια.
Από τη μια, η ανίσχυρη κυβέρνηση της Τρίπολης, διεθνώς όμως αναγνωρισμένη με τις ευλογίες των δυτικών και από την άλλη ένας φιλόδοξος Στρατηγός που έδινε ανταλλάγματα στη Ρωσία έναντι στρατιωτικής υποστήριξης. Βλέποντας τον λιβυκό λαό να ζει ακόμα στο απόλυτο χάος, τη χώρα του σε άλλη μια περίοδο αστάθειας, ο Χαφτάρ βλέπει το κενό και θεωρεί ότι το περιβάλλον είναι ιδανικό για να αποτελέσει τον “ισχυρό” άντρα που χρειάζεται η χώρα.
Τον Σεπτέμβριο του 2016, ο στρατός του καταλαμβάνει αρκετά σημαντικά τερματικά πετρελαίουστο ανατολικό μέρος της χώρας. Οι μάχες συνεχίζονται, ο Χαφτάρ καταλαμβάνει την Ντέρνα που ήταν το τελευταίο οχυρό των Ισλαμιστών στα ανατολικά.
Τον Σεπτέμβριο του 2018, η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης, κηρύσσει καθεστώς εκτάκτου ανάγκης στην Τρίπολη, μετά από συγκρούσεις που σημειώθηκαν και είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο δεκάδων ανθρώπων στα προάστια.
Τον Απρίλιο οι δυνάμεις του Χαφτάρ προχωρούν προς την Τρίπολη. Ο αριθμός των νεκρών φτάνει τους 400.
Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Λιβύη
Η αποσταθεροποιημένη κατάσταση στη Λιβύη αποτέλεσε ευκαιρία τόσο για την Τουρκία όσο και για άλλες χώρες να εμπλακούν στη χώρα. Τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου το προβληματικό οικονομικό περιβάλλον και τα οφέλη που θα μπορούσε να είχε με μια συμφωνία καθορισμού θαλασσίων συνόρων με την Τρίπολη στη μάχη για να επικρατήσει στη Μεσόγειο, ήταν τα βασικά κίνητρα της Άγκυρας. Τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες ανέλαβαν σημαντικά έργα στη χώρα. Η ανάπτυξη του Χαφτάρ όμως, προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στους Τούρκους. Από την άλλη, υπάρχει και ιδεολογική διάσταση στο τουρκικό ενδιαφέρον. Ο Χαφτάρ υποστηριζόταν από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Παραδοσιακοί εχθροί της Μουσουλμανικής αδελφότητας.
Σήμερα η Άγκυρα είναι ενδιαφερόμενο μέρος στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, υποστηρίζει στρατιωτικά και επί του εδάφους την Τρίπολη στον εμφύλιο και παραβιάζει ανενόχλητη το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί. Το αντάλλαγμα που πήρε ήταν η παράνομη συμφωνία για καθορισμό θαλασσίων ζωνών με την Τρίπολη, αγνοώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και συνεχίζοντας την επιθετική πολιτική επικράτησης στην Ανατολική Μεσόγειο.
