Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε την Τετάρτη στην έκθεση της για τα βήματα προς την κατεύθυνση της διεύρυνσης του μπλοκ που σήμερα αποτελείται από 27 κράτη μέλη. Η ανάγκη διεύρυνσης ενισχύθηκε αμέσως μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ανοίγοντας τη συζήτηση για διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και τη Μολδαβία και την εξασφάλιση του στάτους υποψηφίων προς ένταξη για την Γεωργία.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ανέφερε ότι οι συγκεκριμένες χώρες έχουν καταλάβει το κάλεσμα της ιστορίας και πως θα πρέπει πλέον να επιλέξουν αν επιθυμούν δημοκρατία ή αυταρχικά καθεστώτα. Η προσοχή σε Ελλάδα και Κύπρο στράφηκε στην αξιολόγηση της πορείας της Τουρκίας, η οποία παραμένει εξαιρετικά προβληματική.
Το επόμενο στάδιο για αυτές τις χώρες θα είναι η αξιολόγηση της έκθεσης σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
Ουκρανία
Παρά την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, η Ουκρανία, σύμφωνα πάντα με την έκθεση, συνέχισε την πρόοδο της στα θέματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Το γεγονός ότι δόθηκε το στάτους της υπό ένταξη χώρας, ενίσχυσε την πορεία των μεταρρυθμίσεων, με την Κομισιόν να εισηγείται στο συμβούλιο το άνοιγμα επίσημων ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα αποφασίσουν κατά πόσο αυτή η απόφαση θα στηριχθεί στη Σύνοδο Δεκεμβρίου. Στα θετικά σημειώνεται η εκπλήρωση τεσσάρων από τα επτά βήματα. Την νομοθεσία για τη διαδικασία επιλογής δικαστών του Συνταγματικού Δικαστηρίου, την ολοκλήρωση της του ελέγχου των υποψηφίων για το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης, τη νομοθεσία κατά του ξεπλύματος χρήματος και το νόμο για τα ΜΜΕ. Η Ουκρανία καλείται να ενισχύσει το βιογραφικό της στην καταπολέμηση της διαφθοράς, την εναρμόνιση της νομοθεσίας για το λόμπινγκ καθώς επίσης και στα ζητήματα μειονοτήτων.
Μολδαβία
Τέσσερις μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τόσο η Ουκρανία όσο και η Μολδαβία κατάφεραν να γίνουν υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Τώρα η Κομισιόν εισηγείται το άνοιγμα ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Μολδαβία, βασισμένο στην πρόοδο που θα γίνεται.
Μέχρι στιγμής η Μολδαβία πέτυχε να ενισχύσει με μεταρρυθμίσεις τα θέματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου, με αυξημένη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και προετοιμασία μιας μεγάλης μεταρρύθμισης της δημόσιας υπηρεσίας, του συστήματος δικαιοσύνης και της καταπολέμησης της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Για τα τελευταία καλείται να κάνει πιο αποφασιστικά βήματα, ιδιαίτερα σε σχέση με τα θέματα διαφθοράς, την από-ολιγαρχοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του δικαστικού συστήματος.
Γεωργία
Η Γεωργία βρίσκεται στο δρόμο για να γίνει το ανατολικότερο άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αν και σήμερα η Κομισιόν διατηρεί σοβαρές ανησυχίες για τα ζητήματα δημοκρατίας καθώς επίσης και την άρνηση της να εφαρμόσει τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. Η πρώην σοβιετική χώρα έχασε την ευκαιρία να γίνει υποψήφια χώρα αφού δεν εκπλήρωσε τις 12 προϋποθέσεις που τέθηκαν. Αυτή τη στιγμή τα πράγματα θα μπορούσαν να προχωρήσουν εάν εκπληρωθούν οι εννιά εναπομείνασες προϋποθέσεις. Στα θετικά σημειώνεται η μεγάλη βούληση του λαού της χώρας για ένταξη, την οποία η Φον Ντερ Λάιεν καλεί την ηγεσία να λάβει υπόψη. Ανάμεσα σε άλλα στην έκθεση σημειώνεται η ανάγκη για προστασία της ισότητας των φύλων και η καταπολέμηση της βίας σε βάρος των γυναικών. Η Γεωργία καλείται να καταπολεμήσει την ρωσική παραπληροφόρηση, την πολιτική πόλωση, να διασφαλίσει το αξιοπιστία των εκλογικών διαδικασιών και να προβεί σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης της. Καλείται επίσης να ενισχύσει τις αρχές καταπολέμησης της διαφθοράς, την καταπολέμηση των ολιγαρχών, ενώ αναφορά γίνεται και για τον δισεκατομμυριούχο ολιγάρχη και πρωθυπουργό της χώρας. Bidzina Ivanishvili.
Αλβανία
Η Αλβανία απόκτησε το στάτους της υποψήφιας χώρας το 2014, ενώ το 2022 πραγματοποιήθηκε η πρώτη σύνοδος για την έναρξη εναταξιακών διαπραγματεύσεων. Η Αλβανία συνεχίζει σύμφωνα με την έκθεση να επιδεικνύει τη βούληση της για να εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις, ωστόσο τώρα καλείται να επιταχύνει τον ρυθμό εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με την ΕΕ. Χαιρετίζεται ακόμη η ευθυγράμμιση της Αλβανίας με την κοινή εξωτερική πολιτική της ΕΕ καθώς επίσης και στις πολιτικές που σχετίζονται με την ασφάλεια και τη δικαιοσύνη. Καλείται όμως να απέχει από μέτρα που δεν συνάδουν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και σχετίζονται με την ελευθερία του λόγου, τα ζητήματα μειονοτήτων, τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα, όπως επίσης και με ζητήματα κράτους δικαίου όπως την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.
Βοσνία-Ερζεγοβίνη
Η Επιτροπή εισηγείται την έναρξη ενταξιακών συνομιλιών όταν και εφόσον η χώρα εκπληρώσει μια δέσμη προτεραιοτήτων. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ωστόσο δεν είναι έτοιμη να μπει ακόμη σε τεχνικές διαπραγματεύσεις γιατί σημείωσε ελάχιστη πρόοδο σε κάποια σημεία. Η έναρξη ενταξιακών συνομιλιών θα αρχίσει όταν και εφόσον εκπληρωθούν 14 κριτήρια που σχετίζονται με τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Βελτιώθηκε σύμφωνα με την έκθεση η εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική, αν και παρατηρούνται κάποια ζητήματα στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Υπάρχουν ακόμη ζητήματα με την ελευθερία του λόγου και των ΜΜΕ, καθώς επίσης και κοινωνικοοικονομικές μεταρρυθμίσεις αλλά και ζητήματα σε σχέση με την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Κόσοβο
Το Κόσοβο κατέθεσε αίτημα για ένταξη στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2022 με την έκθεση της Κομισιόν να αναφέρει ότι χρειάζεται περισσότερη σοβαρή δέσμευση για εξομάλυνση των σχέσεων της με τη Σερβία. Το τελευταίο χαρακτηρίζεται ως απαραίτητη προϋπόθεση για το ευρωπαϊκό μονοπάτι, ένα κεφάλαιο στο οποίο δεν σημειώθηκε πρόοδος. Το Κόσοβο σημείωσε κάποια πρόοδο στα θέματα των εκλογικών μεταρρυθμίσεων, της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της διαχείρισης του μεταναστευτικού, ενώ προετοιμάζεται για μια πιο ανοιχτή οικονομία αγοράς. Χρειάζεται ακόμη να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις στη δημόσια υπηρεσία, την καταπολέμηση της διαφθοράς και της λειτουργίας του συστήματος δικαιοσύνης.
Μαυροβούνιο
Το Μαυροβούνιο βρίσκεται σε ενταξιακές διαπραγματεύσεις από τον Ιούνιο του 2012, ωστόσο οι Βρυξέλλες διαπιστώνουν πως υπάρχουν καθυστερήσεις στα θέματα του κράτους δικαίου ενώ παρατηρούνται ζητήματα βαθιάς πολιτικής πόλωσης και πολιτικής αστάθειας. Σημειώνεται ελάχιστη πρόοδος στα ζητήματα του κράτους δικαίου, ωστόσο η εξωτερική πολιτική ευθυγραμμίστηκε με αυτή της ΕΕ. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.
Βόρεια Μακεδονία
Στην έκθεση της η Κομισιόν αποδίδει τα εύσημα για την βούληση της χώρας για μεταρρυθμίσεις, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται διαδικασία στενής παρακολούθησης από τις Βρυξέλλες η οποία κυλάει ομαλά. Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις στα ζητήματα δικαιοσύνης, δημοκρατίας και ελευθεριών, καθώς επίσης και στην καταπολέμηση της διαφθοράς, του οργανωμένου εγκλήματος και της δημόσιας υπηρεσίας.
Σερβία
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις Βρυξέλλες και το Βελιγράδι πάνε πίσω στο 2014, όμως η άρνηση της Σερβίας να εφαρμόσει τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας αλλά και οι εντάσεις με το Κόσοβο έχουν παραλύσει τη διαδικασία. Το Βελιγράδι έχει ήδη κλείσει δύο κεφάλαια της διαδικασίας, με την Κομισιόν να εισηγείται το άνοιγμα ενός τρίτου. Η απόφαση ανήκει στους ηγέτες της ΕΕ, με τους ισχυρούς παίκτες να πιέζουν τη Σερβία να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Πρίστινα προτού ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο. Στα θετικά σημειώνονται οι μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και η αξιοπιστία των δικαστηρίων. Θα πρέπει να βελτιωθούν οι σχέσεις με το Κόσοβο και να ξεκαθαρίσει το ζήτημα των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας αλλά και οι σκιώδεις σχέσεις με την Κίνα. Γενικότερα υπάρχουν ζητήματα με την ευθυγράμμιση της χώρας με την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.
Τουρκία
Η Τουρκία, υπό ένταξη χώρα από το 1999, έχει σημειώσει σχεδόν μηδενική πρόοδο από το 2018 και έπειτα. Αναγνωρίζεται ως «εταίρος κλειδί» της ΕΕ, ωστόσο δεν υπάρχουν σημάδια για εξέλιξη της διαδικασίας. Χαρακτηρίζεται «σημαντικός και αξιόπιστος διαμετακομιστής» για τα θέματα ενέργειας και σημαντικός παίκτης με κοινά συμφέροντα στα ζητήματα μετανάστευσης, καταπολέμησης της τρομοκρατίας και το εμπόριο. Η έκθεση όμως αναφέρει πως ο Ερντογάν απομακρύνεται από την ΕΕ, κυρίως στα ζητήματα των θεμελιωδών δικαιωμάτων κυρίως σε τομείς όπως η ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος και την έλλειψη μεταρρυθμίσεων σε κρίσιμους τομείς. Στα αρνητικά και οι εντάσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Πηγή: Politico
