Η επικράτηση των Τζιχαντιστών ανταρτών στη Συρία και η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ ενδυναμώνει την επιρροή της Τουρκίας στην περιοχή, τόνισε ο Γαβριήλ Χαρίτος, αναλυτής του σταθμού μας για ζητήματα Μέσης Ανατολής, ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ και του κυπριακού Ινστιτούτου Μελετών Πολιτικής και Δημοκρατίας (ΙΜΠΔ), μιλώντας στη σημερινή ενημερωτική εκπομπή ALPHA Καλημέρα με την Κατερίνα Αγαπητού.
Συγκεκριμένα, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η νέα πολιτική ηγεσία που επικράτησε στη Συρία, υποστηρίζεται από την Τουρκία. Αυτό σημαίνει ότι και οι επιλογές της «νέας Συρίας» υπό τον Μοχάμαντ Αλ-Τζαουλάνι, ηγέτη των Τζιχαντιστών ανταρτών, θα εξυπηρετούν τις τουρκικές περιφερειακές επιδιώξεις. Ο κ. Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι η συγκεκριμένη τουρκική επιτυχία δεν θα συνέβαινε εάν δεν εξυπηρετούσε τόσο τις ΗΠΑ όσο και τη Ρωσία, οι οποίες αμφότερες έχουν παρουσία στη Συρία. Προφανώς, η αποχώρηση του Ιράν, του «μεγάλου χαμένου» της όλης εξέλιξης, εξυπηρετεί την Τουρκία, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και φυσικά, και το Ισραήλ.
Η Τουρκία συμμετέχει παρασκηνιακά στην διαμεσολάβηση για εκεχειρία στη Γάζα
Πέραν αυτών όμως, διαφαίνεται και μία ενδιαφέρουσα αντανάκλαση της αυξημένης τουρκικής επιρροής – και μάλιστα εκτός Συρίας. Σχολιάζοντας σχετικά, ο κ. Χαρίτος ανέφερε ότι η πρώτη είδηση σήμερα το πρωί στα ισραηλινά μέσα είναι ότι οι συνθήκες έχουν ωριμάσει για μία συμφωνία μίας βραχύχρονης εκεχειρίας στη Γάζα, που θα προβλέπει και την απελευθέρωση σημαντικού αριθμού ομήρων. Τα ισραηλινά ΜΜΕ, επικαλούμενα δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, σημειώνουν ότι «η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις οφείλεται και στις εξελίξεις στη Συρία». Ερμηνεύοντας αυτήν την αναφορά, ο κ. Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι το εκτόπισμα ισχύος που απέκτησε η Τουρκία στο Συριακό, χρησίμευσε ως «πρόσθετη διαβεβαίωση» της Άγκυρας προς την οργάνωση Χαμάς, ότι (σε συνεργασία πάντοτε με το Κατάρ), οι συγκυρίες για υπογραφή συμφωνίας εκεχειρίας στη Γάζα είναι τώρα ευνοϊκότερες απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο βλέπει το Ισραήλ την αύξηση της τουρκικής επιρροής στη Συρία, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι τα ισραηλινά ΜΜΕ προτιμούν να τονίζουν ότι το βασικό όφελος από την συριακή καθεστωτική μεταβολή είναι η αποχώρηση του Ιράν από το συριακό έδαφος και η κατάρρευση του άξονα Ιράν-Δαμασκού-Χεζμπολάχ-Νοτίου Λιβάνου. Από την άλλη, παρέρχονται σιγή το γεγονός ότι πλέον οι επιλογές της διακυβέρνησης Ερντογάν θα επηρεάζουν τα τεκταινόμενα στη Συρία από τώρα και στο εξής. Παράλληλα, πολιτικοί αναλυτές στο Ισραήλ, φαίνεται να αποδέχονται το γεγονός ότι, πέραν της Αιγύπτου και του Κατάρ, στην ομάδα των χωρών που διαμεσολαβούν για εκεχειρία στη Γάζα, συγκαταλέγεται εν τοις πράγμασι πια, και η Τουρκία. Σχολιάζοντας την διαφαινόμενη ισραηλινή «αποδοχή/παραδοχή των τετελεσμένων», ο κ. Χαρίτος τόνισε ότι συνήθως τα αρχαία έθνη έχουν βραχεία μνήμη. Από την άλλη, τη στιγμή που το Ισραήλ εκτιμάται ότι θα προχωρήσει στη σύσταση ζώνης ασφαλείας στην νότιο Συρία, ο κ. Χαρίτος εκτιμά ότι ανάλογη τακτική θα εφαρμόσει και η Τουρκία, συστήνοντας ζώνη ασφαλείας έναντι των Κούρδων της Βορειοανατολικής Συρίας.
Η Συρία δεν εκδημοκρατίζεται εν μία νυκτί
Ανεξάρτητα από την πληθώρα των παικτών, εξωτερικών και εσωτερικών, ο Γαβριήλ Χαρίτος τόνισε ότι θα ήταν ορθότερο να υιοθετηθεί μία ψύχραιμη αποτίμηση της κατάστασης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο της δημιουργίας μίας «δημοκρατικής Συρίας» από τώρα και στο εξής. Πολλά είναι τα ιστορικά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι μετά από μία στυγνή δικτατορία, δεν μετατρέπεται μέσα σε μια νύχτα σε υγιή και γνήσια δημοκρατία. Ο δικτάτορας Άσαντ προερχόταν από την κοινότητα των Αλεβιτών που αριθμεί το 12% του πληθυσμού της Συρίας. Ο ηγέτης των ανταρτών Μοχάμαντ Αλ-Τζαουλάνι, προέρχεται από το σουνιτικό στοιχείο που αντιστοιχεί στο 75% του συριακού πληθυσμού. Υπ’ αυτήν την καθαρά αριθμητική έννοια, προφανώς ο Τζαουλάνι εκπροσωπεί κατά τρόπο «δημοκρατικότερο» τους Σύρους πολίτες. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η Συρία μετατρέπεται και σε δημοκρατία, μόνο από ένα τέτοιο απλουστευμένο κριτήριο.
Τα πρώτα επικοινωνιακά βήματα του νέου καθεστώτος
Σχολιάζοντας την εικόνα που δείχνουν οι Τζιχαντιστές αντάρτες στο εσωτερικό, αλλά και διεθνώς, από τις πρώτες στιγμές της επικράτησής τους, ο Γαβριήλ Χαρίτος περιέγραψε τι μετέδιδε χθες η κρατική συριακή τηλεόραση από τη στιγμή που είχε καταλειφθεί από τις δυνάμεις του Τζαουλάνι. Στις πολλαπλές ζωντανές συνδέσεις από διάφορα σημεία της χώρας, πρώην φυλακισμένοι από το καθεστώς Άσαντ περιέγραφαν τις συνθήκες κράτησής τους και τους βασανισμούς που είχαν υποστεί, πολλοί από τους οποίους είχαν ισλαμική περιβολή. Από την άλλη, στο κεντρικό στούντιο η δημοσιογράφος που συντόνιζε τις συνδέσεις ήταν ντυμένη με δυτικά ρούχα και με ακάλυπτα τα μαλλιά της. Ο κ. Χαρίτος ανέφερε ότι αυτές οι εικόνες δεν θα πρέπει να προκαλούν βιαστικά συμπεράσματα και αναφέρθηκε στο αντίστοιχο παράδειγμα του Ιράν το 1979, όταν επικράτησε η ισλαμική επανάσταση, η οποία διαδέχθηκε το δυτικότροπο καθεστώς του Σάχη. Και τότε, οι ισλαμικοί κανόνες ένδυσης και διαβίωσης δεν άλλαξαν μονομιάς και την επομένη μέρα της επικράτησης της Ισλαμικής Επανάστασης, οι πολίτες συνέχισαν κανονικά τη ζωή τους, όπως πριν. Αργότερα όμως, και με την εφαρμογή των νέων νόμων, άρχισαν σταδιακά να επιβάλλονται νέες προϋποθέσεις ενόψει ανανέωσης υπαλληλικών συμβάσεων – όπως για παράδειγμα στον τρόπο αμφίεσης σε άνδρες και γυναίκες -. Οπότε, η χθεσινή αμφίσημη εικόνα που μετέδωσε η συριακή τηλεόραση του νέου καθεστώτος, οπωσδήποτε δεν θα πρέπει να θεωρείται χαρακτηριστική των μελλοντικών επιλογών των ισλαμιστών ανταρτών – χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι το προηγούμενο καθεστώς ήταν «καλύτερο» επειδή επέτρεπε την δημοσιογράφο της κρατικής τηλεόρασης να είναι δυτικότροπα ντυμένη, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο το κοινωνικό πρότυπο που προέβαλε η κοινότητα των Αλεβιτών, από την οποία προερχόταν ο Μπασάρ Άσαντ και το κυβερνητικό περιβάλλον του.
Από την άλλη, θα ήταν λάθος να νομίζουμε ότι η μετάβαση εξουσίας στη Συρία θα γίνει ομαλά. Ήδη αμερικανικές δυνάμεις έβαλαν χθες το βράδυ κάτα βάσεων του Ισλαμικού Κράτους στην περιοχή του Ίντλιμπ, τη στιγμή που ο Πρόεδρος Μπάιντεν σε χθεσινό του διάγγελμα επεσήμανε ότι οι ΗΠΑ θα βρίσκονται σε συντονισμό με τις πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες του Λιβάνου, του Ισραήλ, της Ιορδανίας και του Ιράκ, επειδή είναι πιθανόν να σημειωθούν συγκρούσεις στο συριακό έδαφος κατά την διαδικασία μετάβασης εξουσίας και κάποιες από αυτές ενδέχεται να προκαλέσουν ένταση στις παραμεθόριες περιοχές των συγκεκριμένων χωρών που έχουν κοινά σύνορα με τη Συρία.
Τυχερός εν τη ατυχία του ο Μπασάρ Άσαντ
Τέλος, όσον αφορά τον ανατραπέντα πλέον Σύρο Πρόεδρο, Μπασάρ Άσαντ, σε προσωπικό επίπεδο συγκαταλέγεται και εκείνος στους «κερδισμένους», με την έννοια ότι βρίσκεται σώος και εν ζωή στη Μόσχα, όπου και οι ρωσικές αρχές παραχώρησαν στον ίδιο και στα μέλη της οικογένειάς του πολιτικό άσυλο. Σχολιάζοντας ειδικότερα τη συγκεκριμένη πτυχή, ο κ. Χαρίτος διευκρίνισε πως, παρότι η κατάρρευση του καθεστώτος του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι οι ρωσικές δυνάμεις δεν έλαβαν την αναμενόμενη δράση, ο Μπασάρ Άσαντ είναι σίγουρα ένας άνθρωπος που «γνωρίζει πολλά» και η παραμονή του στη Ρωσία σίγουρα προστατεύει τόσο τον ίδιο όσο και τα ρωσικά κέντρα λήψεως αποφάσεων – πέρα από το γεγονός ότι φημολογείται ότι η μεγάλη του περιουσία βρίσκεται σε ρωσικές τράπεζες.
Παρακολουθήστε την ανάλυση και τις πληροφορίες που μετέδωσε από την Ιερουσαλήμ ο Γαβριήλ Χαρίτος στη σημερινή εκπομπή ALPHA Καλημέρα με την Κατερίνα Αγαπητού.
