Του Νικόλα Ζαννέττου – [email protected]
Τις συνέπειες του παρατεταμένου αδιεξόδου και της αχαρτογράφητης πορείας που βρίσκεται ενώπιον της πολιτικής ηγεσίας τα τελευταία χρόνια διαπιστώνει η κυπριακή κοινωνία. Οι μηδαμινές πιθανότητες συνεννόησης με την Άγκυρα όσο εκκρεμούν οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία τον Ιούνιο του 2023, οι συνεχιζόμενες απειλές με αυξημένες πιθανότητες υλοποίησης κάποιων και το ρευστό σκηνικό ανά το παγκόσμιο, συνθέτουν ένα εξαιρετικά αρνητικό ορίζοντα που στο μεσοδιάστημα δύναται να επιφέρουν νέα τετελεσμένα και αρνητικές επιδράσεις.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επιχείρησε στο περιθώριο της συνόδου που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στην Πράγα να ανταλλάξει μερικές κουβέντες με τον Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος συμφώνησε μαζί του πως πρέπει όντως να γίνει κάτι με το κυπριακό, ωστόσο επισήμανε πως δεν είναι η ώρα. Κατά την εκτίμηση της κυβέρνησης, αυτό που είπε ο Ερντογάν, συνδέεται με την εκτίμηση όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων στο κυπριακό, πως μέχρι τις προεδρικές εκλογές η Άγκυρα δεν είναι διατεθειμένη να κάνει οποιοδήποτε βήμα στο κυπριακό. Ούτως ή άλλως, ουσιαστικά βήματα έχουν να γίνουν από τον Ιούλιο του 2017 όταν σημειώθηκε το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα. Στο μεσοδιάστημα, εκλέγηκε στα κατεχόμενα ο Τατάρ, άνοιξαν τα Βαρώσια, υπήρξαν σημαντικές παραβιάσεις στην ΑΟΖ και το κλίμα στα ελληνοτουρκικά βρίσκεται σήμερα στα όρια ενός θερμού επεισοδίου.
Σήμερα ο Νίκος Αναστασιάδης βρίσκεται μόλις τέσσερις μήνες πριν το τέλος της θητείας του και έχει έμμεσα παραδεχθεί πως δεν διακρίνει οποιαδήποτε προοπτική. Στην άλλη πλευρά του συρματομπλέγματος, ο Ερσίν Τατάρ ως εγκάθετος της Άγκυρας συνεχίζει απ’ εκεί που έμεινε προσκαλώντας την Τουρκία να συνεχίσει τις επιθετικές πολιτικές της, προαναγγέλλει και νέα τετελεσμένα στα Βαρώσια και αρνείται κάθε είδους πιθανή συζήτηση προς την κατεύθυνση της επανέναρξης διαπραγματεύσεων.
Στο κάδρο προστίθενται και οι κάκιστες σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας και οι εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων πως ένα θερμό επεισόδιο είναι πλέον προ των πυλών. Τη στιγμή που η Τουρκία δεν βρίσκει καμιά θετική ανταπόκριση στην απίστευτα προκλητική ρητορική της σε βάρος της Ελλάδας, όχι μόνο δεν κατεβάζει τους τόνους, αλλά επαναλαμβάνει ακόμα και όταν ρωτηθεί τα σενάρια «να έρθει ξαφνικά ένα βράδυ» απειλώντας ανοιχτά με πόλεμο.
Σε αυτό το σημείο ανοίγει η συζήτηση για το θέμα της άμυνας και της ασφάλειας της Κύπρου καθώς η Ελλάδα βρίσκεται σε τροχιά σημαντικής αναβάθμισης των ενόπλων δυνάμεων της κατά τρόπο που της επιτρέπει να απαντά με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στην προκλητική ρητορική της Άγκυρας.
Όλα τα πιο πάνω αποτελούν αντικείμενο συζητήσεων και στον προεκλογικό αγώνα με τους υποψήφιους να παρουσιάζουν τις θέσεις τους για το εθνικό ζήτημα αγγίζοντας επιδερμικά και το θέμα της ασφάλειας.
Μέχρι στιγμής οι βασικοί υποψήφιοι έχουν προβάλει θέσεις αρχών ως προς την επίλυση του κυπριακού. Και οι τρεις τάσσονται υπέρ της λύσης με τη μορφή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Στο τραπέζι έπεσαν προτάσεις όπως η αξιοποίηση της ενέργειας ως καταλύτη για επάνοδο στον διάλογο, η πρόταση για αίτηση στο ΝΑΤΟ μετά τη λύση και η αξιοποίηση του ευρωπαϊκού παράγοντα. Ωστόσο κανείς δεν φαίνεται να είναι αρκετά πειστικός ως προς το πως θα αναγκάσουν την Τουρκία να μετατοπιστεί από την επιδίωξη της για λύση δύο κρατών, κάτι που στο μεσοδιάστημα επιχειρεί να εμπεδώσει σε όλα τα διεθνή φόρα πως υπάρχει «δεύτερο κράτος» στο νησί το οποίο θα πρέπει να αναγνωριστεί.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η επιδίωξη του ψευδοκράτους να συνάψει χωριστή συμφωνία με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ για να εξακολουθήσει να “φιλοξενεί” τα δύο στρατόπεδα της ειρηνευτικής δύναμης στις κατεχόμενες περιοχές. Μάλιστα τα Ηνωμένα Έθνη ήδη αναζητούν φόρμουλα ικανοποίησης αυτού του παράνομου αιτήματος, που να σέβεται παράλληλα την αρχή ότι συμφωνίες υπογράφονται μόνο με αναγνωρισμένα κράτη.
Αυτό που εν κατακλείδι προκύπτει ως συμπέρασμα, είναι πως εν απουσία διαπραγματευτικής διαδικασίας και νοουμένου ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2023 δεν θα υπάρξουν, η τουρκική πλευρά θα επιχειρεί συνεχώς νέα τετελεσμένα για να εισέλθει αναβαθμισμένη σε ένα πιθανό νέο γύρο συνομιλιών μελλοντικά. Το ερώτημα που γεννάται, είναι κατά πόσο τόσο η παρούσα κυβέρνηση, όσο και ο επόμενος πρόεδρος, θα καταφέρει να ανακόψει αυτή την θλιβερή πορεία που βρίσκονται τα πράγματα σήμερα.
