Ιστορική χαρακτηρίζεται η απόφαση του πάπα Φραγκίσκου να δωρίσει στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο τα θραύσματα του Παρθενώνα τα οποία εδώ και αιώνες ανήκαν στις συλλογές του Ποντίφικα και του Μουσείου του Βατικανού.

Ένα από τα τρία αυτά κομμάτια της ζωφόρου είχε επαναπατριστεί το 2008 και είχε παραμείνει στο μουσείο της Ακρόπολης για τουλάχιστον ένα χρόνο. Πρόκειται για το κομψό μαρμάρινο κεφαλάκι σκαφηφόρου άνδρα το οποίο φυλασσόταν στα Μουσεία του Βατικανού. Το μοναδικό αυτό γλυπτό, διαστάσεων 24Χ25 εκ., είχε πάρει τότε τη θέση του στη χαμένη λίθο V της βόρειας ζωφόρου, στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης.

Πιο συγκεκριμένα, σε επίσημο ανακοινωθέν του Βατικανού υπογραμμίζεται:

«Ο πάπας Φραγκίσκος, ως ουσιαστική απόδειξη της ειλικρινούς επιθυμίας για συνέχιση της οικουμενικής πορείας για την μαρτυρία της αλήθειας, αποφάσισε να δωρίσει στην Αυτού Μακαριότητα Ιερώνυμο, Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, τρία θραύσματα του Παρθενώνα, τα οποία εδώ και αιώνες φυλάσσονται με μεγάλη φροντίδα στις συλλογές του Ποντίφικα και στα Μουσεία του Βατικανού, και τα οποία εκτίθενταν σε εκατομμύρια επισκέπτες».

Όπως το 2008 έτσι και τώρα η επιστροφή των θραυσμάτων του Παρθενώνα έχουν ιδιαίτερη συμβολική σημασία στη διεκδίκηση του επαναπατρισμού των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Εκτός από την κεφαλή του σκαφηφόρου στη συλλογή ανήκει ένα επίσης δεύτερο θραύσμα από τον Παρθενώνα: το κεφάλι ενός γενειοφόρου άνδρα από τη μετόπη 16 της νότιας πλευράς.

Η κεφαλή του σκαφηφόρου είναι μοναδικής αξίας καθώς δεν σώζεται άλλο. Το κεφάλι ανήκε σε έναν ιματιοφόρο άνδρα που κουβαλούσε σκάφη (πιθανόν έναν αργυρό ή χάλκινο δίσκο) γεμάτη με γλυκίσματα και κηρήθρες- προσφορές στη θεά Αθηνά για τη γιορτή των Παναθηναίων.

Το πολύτιμο θραύσμα εικάζεται πως είναι θύμα της έκρηξης του 1687 που προκλήθηκε από τα κανόνια του Βενετού Μοροζίνι. Στη συνέχεια βρέθηκε στα χέρια του εμπόρου αρχαιοτήτων Φραντσέσκο Αλεσαντρόνι, ο οποίος και το πούλησε το 1803 στον Πάπα, για να καταλήξει στο Μuseo Gregoriano Εtrusco της πόλης του Βατικανού, το οποίο λειτουργεί από το 1937.

Το μαρμάρινο θραύσμα αγοράστηκε από το Βατικανό μαζί με ακόμη ένα από τα συνολικά τρία που διαθέτουν οι παπικές συλλογές. Ανάμεσα στα τρία και το το κεφάλι αλόγου του άρματος της Αθηνάς από το δυτικό αέτωμα.

Το υπουργείο Πολιτισμού, σε ανακοίνωσή του, εκφράζει την ευγνωμοσύνη της Λίνας Μενδώνη για την απόφαση του Πάπα, ενώ επισημαίνει ότι η κίνηση « έρχεται αρωγός στην εργώδη προσπάθεια που καταβάλλει η Ελληνική Κυβέρνηση και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ήδη από τον Ιούλιο 2019, για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο και την επανένωσή τους με εκείνα που εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης».

Σύμφωνα με το υπουργείο, ο Ποντίφικας επέστρεψε τα θραύσματα δια της εκκλησιαστικής Αρχής της Ελλάδας, μετά και από παράκληση του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού

Tο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού χαιρετίζει την απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου, η οποία ανακοινώθηκε από το Βατικανό, για την επιστροφή στην Ελλάδα των τριών θραυσμάτων από την ζωφόρο και τη μετόπη του Παρθενώνα -τα οποία φυλάσσονταν, από τον 19ο αιώνα, στις πολύτιμες συλλογές των Μουσείων του Βατικανού.

Μετά από παράκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου η Αυτού Αγιότης ο Πάπας Φραγκίσκος ευαρεστήθηκε να επιστρέψει δια της εκκλησιαστικής Αρχής της Ελλάδας τα θραύσματα από τα παρθενώνια Γλυπτά.

Στη «δωρεά» του Πάπα Φραγκίσκου, η οποία γίνεται προς τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, τονίζεται ο πνευματικός και φιλάδελφος χαρακτήρας της παπικής χειρονομίας προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος.

Εκφράζεται η ευγνωμοσύνη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και προσωπικά της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, για τη γενναιόδωρη απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου.

Η απόφαση αυτή έρχεται αρωγός στην εργώδη προσπάθεια που καταβάλλει η Ελληνική Κυβέρνηση και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ήδη από τον Ιούλιο 2019, για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο και την επανένωσή τους με εκείνα που εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης.

«Τα 3 θραύσματα επανενώνονται ξανά στις θέσεις τους»

Ικανοποίηση για την οριστική επανένωση του θραύσματος Fagan στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα εξέφρασε και ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης. Σε δήλωσή του, ο κ. Σταμπολίδης χαιρετίζει την απόφαση και σημειώνει ότι είχαν προηγηθεί προφορικές και γραπτές συνεννοήσεις με την Αγία Έδρα και το Μουσείο του Βατικανού.

Αναλυτικά η δήλωση του κ. Σταμπολίδη

Μετά την οριστική επανένωση του θραύσματος Fagan στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα, τα 3 θραύσματα που βρίσκονται στο Βατικανό επανενώνονται ξανά στις θέσεις τους στο Μουσείο Ακρόπολης.

Το Υπουργείο Πολιτισμού και το Μουσείο Ακρόπολης είχαν προφορικές και γραπτές συνεννοήσεις με την Αγία Έδρα και το Μουσείο του Βατικανού. Χαιρετίζουμε την σημερινή απόφαση του Πάπα Φραγκίσκου.

Γενικός Διευθυντής Μουσείου Ακρόπολης

Καθ. Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης