Είναι γνωστό ότι η συστηματική γυμναστική έχει σημαντικά οφέλη για την εγκεφαλική λειτουργία και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας. Παλαιότερες μελέτες έχουν υποδείξει ότι χρειάζονται τουλάχιστον 20 λεπτά σωματικής άσκησης για να παρατηρηθούν άμεσα αξιοσημείωτα οφέλη στον εγκέφαλο, σύμφωνα όμως με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα ακόμη και λίγα λεπτά αρκούν για να επωφεληθούμε.

«Στόχος μας ήταν να διαπιστώσουμε αν ένα σύντομο πρόγραμμα γυμναστικής, που θα απευθύνεται για παράδειγμα σε άτομα με ορθοπαιδικά προβλήματα ή κινητικές δυσκολίες, παρέχει εξίσου σημαντικά οφέλη στη νοητική λειτουργία» αναφέρει ο Μάθιου Χιθ, καθηγητής κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο στον Καναδά. 

Για τον σκοπό αυτόν, ο Χιθ και οι συνάδελφοί του μελέτησαν 14 υγιείς νέους, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε ένα τεστ παρακολούθησης των κινήσεων των ματιών το οποίο ήταν ειδικά σχεδιασμένο ώστε να αξιολογήσει εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου όπως η λήψη αποφάσεων, η εξεύρεση λύσεων και η αυτοσυγκράτηση. Στη συνέχεια, ζητήθηκε από τους μισούς συμμετέχοντες να καθίσουν και να διαβάσουν ένα περιοδικό ενώ από τους άλλους μισούς να κάνουν για 10 λεπτά στατικό ποδήλατο. Λίγο μετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων αυτών, οι συμμετέχοντες επανέλαβαν το τεστ.

Στην ομάδα της ανάγνωσης δεν διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές στις βαθμολογίες μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου τεστ, ωστόσο στην ομάδα του ποδηλάτου η ταχύτητα αντίδρασης των συμμετεχόντων βελτιώθηκε κατά 50 χιλιοστά του δευτερολέπτου χωρίς να πέσουν οι επιδόσεις τους ως προς την ακρίβεια των απαντήσεων. Η αύξηση αυτή, σύμφωνα με τους ερευνητές, αντιστοιχεί σε 14% βελτίωση στις νοητικές τους επιδόσεις, πράγμα που υποδεικνύει ότι ακόμη και η σύντομη σωματική άσκηση παρέχει μια άμεση τόνωση στις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν για πόσο χρονικό διάστημα διαρκεί η θετική επίδραση της άσκησης στον εγκέφαλο, όμως ελπίζουν πως το ερώτημα αυτό θα απαντηθεί μέσα από μελλοντικές μελέτες. Στο δικό τους πείραμα, το δεύτερο τεστ πραγματοποιήθηκε εντός 17 λεπτών από τη δοκιμασία ανάγνωσης ή γυμναστικής.

Όσο για τους πιθανούς μηχανισμούς της γυμναστικής που εξασφαλίζουν την εγκεφαλική τόνωση, υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Μία από αυτές είναι ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί καλύτερα χάρη στην καλύτερη αιμάτωση που προσφέρει η γυμναστική, ενώ μια άλλη ότι απελευθερώνονται πρωτεΐνες που προωθούν την ανάπτυξη των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου.

Όπως επισημαίνει ο Χιθ, τα ευρήματα της νέας μελέτης είναι δυνατό να βρουν εφαρμογή στους ηλικιωμένους που βρίσκονται στα πρώτα στάδια της άνοιας και αδυνατούν να γυμναστούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα αλλά και σε νεότερους ανθρώπους που επιθυμούν να ανταποκριθούν με επιτυχία σε καθημερινές προκλήσεις όπως μια ακαδημαϊκή εξέταση ή μια απαιτητική παρουσίαση.