Γράφει η Δρ. Αντιγόνη Ποντικού

Διευθύντρια Αναισθησιολογικού Τμήματος Απολλώνειου Νοσοκομείου

 

Η αναισθησιολογία μια από τις νεότερες Ιατρικές ειδικότητες , αποτελεί την ραχοκοκαλιά των Νοσοκομειακών δομών εξαιτίας του εύρους του κλινικού της πεδίου και της εξειδικευμένης γνώσης της.

Η ιστορία της Αναισθησιολογίας είναι μια εξαιρετική ιστορία ανθρώπινης ευφυΐας και ιατρικής προόδου.

Η πρώτη δημόσια επίδειξη Γενικής Αναισθησίας έγινε το 1846 από τον Μorton στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, χρησιμοποιώντας διαιθυλαιθερα σε ασθενή με τραχηλικό όγκο.

Η επιτυχία με τα δεδομένα της εποχής, ήταν πρωτοφανής πριν από την ανακάλυψη της Αναισθησίας οι χειρουργικές επεμβάσεις ήταν ανυπόφορες δοκιμασίες συνοδευόμενες από έντονο πόνο και τραύμα.

Η ουσιαστική πρόοδος της ειδικότητας μας όχι μόνο μεταμόρφωσε τον τομέα της χειρουργικής αλλά άνοιξε πύλες σε αμέτρητες Ιατρικές ειδικότητες – δυνατότητες, καθιστώντας πολύπλοκες επεμβάσεις προσβάσιμες και ασφαλείς για τους ασθενείς.

Σήμερα, με ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας που επιτρέπει τον συνεχή και λεπτομερή έλεγχο των ζωτικών σημείων του ασθενούς (εξειδικευμένο monitoring) σε συνδυασμό με τις νέες αναισθητικές ουσίες, τη σωστή προετοιμασία, τον προεγχειριτικό πλάνο, βασισμένο στις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ασθενούς και η εφαρμογή αυστηρών προδιαγραφών έχουν βελτιώσει ακόμη περισσότερο την ασφάλεια και την ποιότητα της παρεχόμενης Αναισθησιολογικής φροντίδας.

Πρώτο μέλημα του Αναισθησιολόγου είναι η χορήγηση Αναισθησίας και η συνεχιζόμενη Ιατρική παρέμβαση γίνουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια και τη μικρότερη επιβάρυνση για τον ασθενή. Είναι πολύ συνηθισμένο, οι ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε κάποιο είδος χειρουργικής επέμβασης, να αντιμετωπίζουν την Αναισθησία με ανησυχία και φόβο.

Η προεγχειριτική επίσκεψη και η γνωριμία με τον Αναισθησιολόγο θα μειώσει τις ανησυχίες του ασθενούς σχετικά με τον «άγνωστο ύπνο», τη διαδικασία που ακολουθείται την ασφάλεια κατά τη διάρκεια της Αναισθησίας, θα ανακαλύψει τυχόν προβλήματα, θα ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους και θα εγκαταστήσει κλίμα εμπιστοσύνης, μειώνοντας τις ανησυχίες και το άγχος ασθενούς.

Οι συχνότερες ερωτήσεις που έχουν οι ασθενείς σχετικά με την Αναισθησία, είναι οι εξής:

1. Έχω άγχος για το επικείμενο χειρουργείο. Τι μπορώ να κάνω γι’ αυτό; Ανθρώπινο και αναμενόμενο συναίσθημα. Ο καλύτερος τρόπος να καθησυχαστούν οι ανησυχίες είναι η γνωριμία με τον Αναισθησιολόγο και η συζήτηση πριν το χειρουργείο. Ο αναισθησιολόγος μπορεί να σας χορηγήσει κάποια φάρμακα (προ νάρκωση) για την καταπολέμηση του άγχους.
2. Θα κάνω εμετό ή θα έχω ναυτία μετά το χειρουργείο; Η ναυτία ή ο εμετός είναι συχνά συμπτώματα μετά από αναισθησία. Μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης έχουν οι γυναίκες, οι νεαρότεροι σε ηλικία ασθενείς, ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις καθώς και η χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων κατά την διάρκεια αναισθησίας. Η προφυλακτική χορήγηση αντιεμετικών φαρμάκων ή συγκεκριμένων τεχνικών θα μειώσει τις πιθανότητες αυτές.
3. Γιατί πρέπει να είμαι νηστικός πριν το χειρουργείο; Παρότι δυσάρεστο, η απαγόρευση λήψη τροφίμων για 6 ώρες ( πριν την χειρουργική επέμβαση) και διαυγών υγρών (νερό, τσάι) 2 ώρες πριν το χειρουργείο είναι επιβεβλημένη, λόγους ασφαλείας (κίνδυνος αναγωγής τροφής και εισρόφηση στους πνεύμονες). Σε εξαιρετικά επείγουσες καταστάσεις όπου η ζωή του ασθενή κινδυνεύει τότε αυτός ο κανόνας αποτελεί εξαίρεση. Μετά το χειρουργείο, ο χρόνος έναρξης της σίτισης εξαρτάται από το είδος της χειρουργικής επέμβασης και οπωσδήποτε να γίνει σταδιακά σύμφωνα με τα πρωτόκολλα.
4. Θα ξυπνήσω μετά το χειρουργείο; Σε επέμβαση ρουτίνας και σε ασθενή χωρίς σοβαρά προβλήματα υγείας αποχή έκβαση είναι εξαιρετικά σπάνιο. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου συγκεκριμένα αναισθησιολογικά φάρμακα εξουδετερώνονται σε κάποιους ασθενείς με πολύ αργό ρυθμό με αποτέλεσμα την παράταση του χρόνου αφύπνισης από την αναισθησία. Η καθιέρωση όλο και πιο ασφαλών τεχνικών αναισθησίας και εξειδικευμένων συσκευών παρακολούθησης κάνει την καθυστερημένη αφύπνιση εξαιρετικά σπάνιο συμβάν και σίγουρα όχι απειλητικό για την ζωή.
5. Μπορεί να έχω νοητικές διαταραχές μετά το χειρουργείο; Κάποιοι από τους γηραιότερους ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν σύγχυση, απώλεια μνήμης, αποπροσανατολισμό μετά από κάποιο χειρουργείο, ανεξάρτητα του τύπου αναισθησίας που έχουν λάβει (Γενική αναισθησία, περιοχική αναισθησία) έχουν δοθεί διάφορες εξετάσεις και φαίνεται και οι ασθενείς που έχουν ήδη εκφυλιστικές βλάβες του Νευρικού Συστήματος είναι επιρρεπείς σε μετεγχειρητικές επιπλοκές του Νευρικού Συστήματος.
6. Θα πονάω μετά το χειρουργείο;  Σημαντικό μέρος της φροντίδας του αναισθησιολόγου είμαι και η ανακούφιση από το πόνο. Η βαρύτητα και το είδος της επέμβασης καθορίζουν το πλάνο της μετεγχειρητικής αναλγησίας.  Η μετεγχειρητική αναλγησία αποτελείται από απλά αναλγητικά (παρακεταμόλη, ΜΣΑΙΦ) αλλά και απιοειδή αναλγητικά σε ενέσιμη μορφή, για έλεγχο του πόνου.  Τεχνικές όπως επισκληρίδιο αναλγησία ή αυτοχορήγηση αναλγητικών μέσω ειδικών συσκευών είναι χρήσιμα εργαλεία στη σύγχρονη αναισθησιολογικά φροντίδα και προσφέρουν έξοχο αναλγητικό αποτέλεσμα.
7. Πόσο συχνά μπορώ να πάρω Αναισθησία ; Στο παρελθόν η συχνή χρήση κάποιων αναισθητικών φαρμάκων (τα οποία πλέον δεν χρησιμοποιούνται) είχε ενοχοποιηθεί για ηπατικές βλάβες. Σήμερα, τα περισσότερα Αναισθητικά φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν επανειλημμένα χωρίς τη εμφάνιση επιπλοκών.
8. Είμαι καπνιστής. Είναι κακό ; Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο των μετεγχειρητικών επιπλοκών από το αναπνευστικό. Συστήνεται αποφυγή του καπνίσματος για 6 εβδομάδες προεγχειριτικά. Πέρα τούτου, αποφυγή του καπνίσματος 2 ώρες πριν το χειρουργείο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο αφού μειώνει τα επίπεδα του μονοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και κατά συνέπεια αυξάνεται η ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο στον εγκέφαλο και άλλα όργανα, που είναι πολύ σημαντικό κατά τη διάρκεια της Αναισθησίας.
9. Επισκληρίδιος Αναισθησία. Ειναι επικίνδυνη ; Η τεχνική της επισκληριδίου Αναισθησίας είναι εξαιρετικά χρήσιμη στους ασθενείς με αναπνευστικά και προβλήματα καρδιολογικά αντένδειξη για Γενική Αναισθησία. Επίσης χρησιμοποιούνται ευρέως μαιευτική Αναισθησία για ανώδυνο τοκετό καθώς και καισαρικής τομής. Η επισκληρίδιος αναλγησία προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα στη αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου μετά από μεγάλες επεμβάσεις. Κατά τη διάρκεια της επισκληρίδιου Αναισθησίας, τα πόδια να μουδιάζουν και θα επανέρθουν κάποιες ώρες μετά. Η συχνότερη επιπλοκή της επισκληρίδιου Αναισθησίας είναι έντονος πονοκέφαλος σε ποσοστό 2% ασθενών. Σοβαρότερα προβλήματα είναι πολύ σπάνια και δεν θα πρέπει να αποτελούν λόγω αποφυγής της επισκληρίδιου Αναισθησία.
10. Μπορώ να πάω σπίτι τη ίδια μέρα μετά τη Αναισθησία ; Η πρόοδος στις χειρουργικές τεχνικές καθώς και η σύγχρονη αναισθησιολογική φαρμακολογία, επιτρέπουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις τα χειρουργεία ημερήσιας νοσηλείας. (Χωρίς τη ανάγκη διανυκτέρευσης στο νοσοκομείο) Αυτό όμως συμβαίνει υπό ορισμένους όρους και είναι ασφαλές σε καλά επιλεγμένους ασθενείς χωρίς σοβαρά προβλήματα υγείας και για συγκεκριμένες χειρουργικές επεμβάσεις . Υπάρχουν πρωτόκολλα ημερήσιας νοσηλείας ασθενών και ο αναισθησιολόγος σας θα σας συμβουλεύσει για το θέμα αυτό. Πρώτιστο μέλημα του Αναισθησιολόγου είναι η μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια για τον ασθενή. Εξαιρετικής σημασίας η προεγχειριτική εκτίμηση και γνωριμία με τον αναισθησιολόγο, τον φύλακα άγγελο σου, τον ιατρό πίσω από τη σκηνή που διευθύνει όλη τη ταινία, όπου ίσως δεν θα θυμάσαι το όνομα του και ίσως δεν θα τον ξανασυναντήσεις.