Του Μιχάλη Δημοσθένους, MD, PhD, FACS, Καρδιοχειρουργός, Mediterranean Hospital of Cyprus

Καθώς το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει και η ιατρική τεχνολογία προοδεύει, η χειρουργική καρδιάς έχει καταστεί όλο και πιο εφικτή για άτομα άνω των 70 ετών. Ενώ η απόφαση να υποβληθεί κανείς σε τέτοια διαδικασία απαιτεί προσεκτική σκέψη, πολλοί ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας απολαμβάνουν αξιοσημείωτα οφέλη και βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Στην Κύπρο, το ποσοστό των ασθενών που είναι άνω των  70 ετών και υποβάλλονται σε επεμβάσεις καρδιάς κυμαίνεται από 20 μέχρι 40% του συνόλου. Στο Καρδιοχειρουργικό μας Τμήμα αυτό το ποσοστό για την περίοδο 2020 – 2023 ήταν στο 35%.

Προετοιμασία πριν από τη χειρουργική επέμβαση

Πριν από την επέμβαση, μια πλήρης αξιολόγηση είναι απαραίτητη για να προσδιοριστεί η καταλληλότητα του ασθενούς για τη διαδικασία και να σχεδιαστεί η χειρουργική προσέγγιση. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει:

– Ανασκόπηση Ιατρικού Ιστορικού: Εκτίμηση της γενικής υγείας, των υπαρχουσών ιατρικών καταστάσεων και των προηγούμενων επεμβάσεων.

– Καρδιολογικό έλεγχο:  Όπως το υπερηχογράφημα καρδιάς, η δοκιμασία κόπωσης και η στεφανιογραφία για την αξιολόγηση της λειτουργίας της καρδιάς.

– Εξετάσεις αίματος: Για την εκτίμηση καταστάσεων όπως η αναιμία, η λειτουργία των νεφρών και οι πιθανές λοιμώξεις.

Κατανόηση των κινδύνων

Η κατανόηση των κινδύνων που σχετίζονται με την ηλικία είναι κρίσιμη. Παράγοντες όπως η εξάντληση, οι συννοσηρότητες και η γνωστική υγεία παίζουν ρόλο στην εκτίμηση του κινδύνου.

Η ηλικία από μόνη της, ως αριθμός, συμβάλλει  ελάχιστα στην αύξηση του κινδύνου από το χειρουργείο. Ενδεικτικά, χρησιμοποιώντας το δείκτη Euroscore II (ένας δείκτης που υπολογίζει τη θνητότητα στα χειρουργεία καρδιάς) φαίνεται ότι ένας ασθενής κάτω των 50 ετών, χωρίς άλλα προβλήματα υγείας έχει συνολικό κίνδυνο 0,50%. Αυτός ο κίνδυνος γίνεται 0,66% εάν ο ασθενής αυτός ήταν 70 ετών και 0,88% εάν ήταν 80 ετών.

Η εκτίμηση κινδύνου μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη επιπλοκών και ανίχνευση ασθενών με υψηλότερο κίνδυνο για λοιμώξεις, εγκεφαλικά επεισόδια ή παρατεταμένη περίοδο ανάρρωσης. Επιπλέον βοηθά στο σχεδιασμό του χειρουργείου και της διαδικασίας ανάρρωσης με εξατομίκευση της χειρουργικής προσέγγισης και της μετεγχειρητικής φροντίδας του κάθε ασθενούς.

Συνηθέστεροι τύποι χειρουργικών επεμβάσεων

Αορτοστεφανιαία παράκαμψη (CABG)

Οι χειρουργοί χρησιμοποιούν ένα υγιές αιμοφόρο αγγείο από άλλο μέρος του σώματος για να παρακάμψουν τις στενωμένες στεφανιαίες αρτηρίες, αποκαθιστώντας τη ροή του αίματος στην καρδιά.

Αντικατάσταση ή επισκευή βαλβίδας

Περιλαμβάνει την αντικατάσταση μιας κατεστραμμένης βαλβίδας με μια τεχνητή ή την επισκευή της υπάρχουσας βαλβίδας για τη βελτίωση της λειτουργίας της καρδιάς. Οι τύποι των βαλβίδων είναι δυο και αφορούν τις μηχανικές βαλβίδες (μακροχρόνιας διάρκειας αλλά απαιτούν δια βίου αντιπηκτική θεραπεία) και τις βιολογικές βαλβίδες (συνήθως από βοδινό περικάρδιο) που δεν απαιτούν αντιπηκτική αγωγή.

Αντιμετώπιση ανευρυσμάτων αορτής

Εδώ γίνεται αντικατάσταση του τμήματος της αορτής που έχει διαταθεί με ένα τεχνητό μόσχευμα.

Ανάνηψη

Οι ασθενείς συνήθως περνούν μερικές ημέρες στο νοσοκομείο, συνήθως μια εβδομάδα με μια περίοδο ανάρρωσης στο σπίτι, που μπορεί να επεκταθεί σε κάποιες εβδομάδες. Άμεσα μετεγχειρητικά, στο νοσοκομείο, οι ασθενείς παρακολουθούνται στενά για πρόληψη επιπλοκών. Η αποτελεσματική διαχείριση του πόνου είναι κρίσιμη για την άνεση των ασθενών και την γρήγορη κινητοποίηση τους.

Μακροχρόνια παρακολούθηση

Η παρακολούθηση γίνεται από τον καρδιολόγο του κάθε ασθενούς τακτικά με παρακολούθηση των ζωτικών σημείων και της λειτουργίας της καρδιάς. Πρακτικές όπως η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος βοηθούν για ένα καλύτερο αποτέλεσμα.

Ποιότητα ζωής μετά από το χειρουργείο καρδιάς

Πολλοί ασθενείς διαπιστώνουν ότι το χειρουργείο έχει βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους. Τα οφέλη περιλαμβάνουν βελτιωμένη καρδιακή λειτουργία η οποία συχνά οδηγεί σε μείωση της κόπωσης και βελτίωση της φυσικής αντοχής, βελτίωση ή υποχώρηση των συμπτωμάτων όπως ο πόνος στο στήθος, η δύσπνοια και τα οιδήματα.  Επιπλέον, προσφέρει μεγαλύτερη ανεξαρτησία και μεγαλύτερη ικανότητα να συμμετέχει κανείς σε καθημερινές δραστηριότητες και χόμπι που προηγουμένως περιορίζονταν λόγω καρδιολογικών προβλημάτων.

Το χειρουργείο καρδιάς μετά την ηλικία των 70 είναι μια βιώσιμη και συχνά ευεργετική επιλογή για πολλά άτομα. Με προσεκτική αξιολόγηση, εξατομικευμένα σχέδια θεραπείας και ολοκληρωμένη φροντίδα μετά τη χειρουργική επέμβαση, πολλοί συνάνθρωποί μας επιτυγχάνουν σημαντική βελτίωση στην υγεία και την ποιότητα ζωής τους.

Εάν εξετάζεται η χειρουργική επέμβαση καρδιάς ως τρόπος αντιμετώπισης καρδιακών προβλημάτων, είναι ουσιώδες να γίνονται ανοιχτές συζητήσεις με τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, να κατανοηθούν οι συγκεκριμένοι κίνδυνοι και οφέλη, και να προετοιμαστείτε πλήρως, τόσο για τη διαδικασία όσο και για την ανάρρωση.

Σκοπός είναι να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή έκβαση για κάθε ασθενή και να είναι σε θέση να απολαύσει μια πλήρη και ενεργή ζωή μετά τη χειρουργική επέμβαση.

To Καρδιοχειρουργικό μας Τμήμα, λειτουργώντας στο πλαίσιο της σύγχρονης καρδιοχειρουργικής, εκτελεί όλο το φάσμα των επεμβάσεων σε ενήλικες με ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια του ασθενούς, στην ομαλή διεξαγωγή της επέμβασης και στο μακροχρόνια καλό αποτέλεσμα αυτής.