Τα εμβόλια Covid-19 είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στην προστασία έναντι σοβαρής νόσησης και θανάτου, όμως δεν φαίνεται να προστατεύουν από αρκετά πολύμηνα συμπτώματα της “μακράς Covid-19”, σε περίπτωση που κάποιος εμβολιασμένος, ιδίως αν είναι άνω των 60 ετών, μολυνθεί από κορωνοϊό (οι λεγόμενες λοιμώξεις breakthrough), σύμφωνα με μια νέα βρετανο-αμερικανική μελέτη.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Μαξίμ Τακέτ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική προδημοσίευση στο medRxiv, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς, ανέλυσαν σε βάθος εξαμήνου στοιχεία για 10.024 εμβολιασμένους ανθρώπους διαγνωσμένους στη συνέχεια με Covid-19, καθώς και 9.479 ανεμβολίαστους επίσης διαγνωσμένους με κορωνοϊό.

Σε σχέση με τους ανεμβολίαστους, οι εμβολιασμένοι που είχαν μολυνθεί από τον κορωνοϊό, είχαν πολύ μικρότερο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών της Covid-19, ανάγκης υποστήριξης της αναπνοής τους, εμφάνισης θρόμβωσης, διασωλήνωσης και εισαγωγής τους σε ΜΕΘ. Από την άλλη, η πιθανότητα μακρόχρονων συμπτωμάτων Covid-19 φάνηκε να είναι παρόμοια σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους. Επίσης, στους εμβολιασμένους ασθενείς άνω των 60 ετών με κατοπινή Covid-19, τα εμβόλια φάνηκε να προστατεύουν πολύ λιγότερο έναντι των σοβαρών επιπλοκών σε σχέση με τους νεότερους (κάτι που δικαιολογεί την ανάγκη χορήγησης τρίτης αναμνηστικής δόσης στην ηλικιακή ομάδα άνω των 60).

Επίμαχο ζήτημα

Πάντως το κατά πόσο ο εμβολιασμός μειώνει την πιθανότητα μακράς Covid-19, παραμένει θέμα προς συζήτηση, σύμφωνα με το “Nature”, καθώς οι έως τώρα μελέτες μάλλον δεν δίνουν μια συνεκτική οριστική απάντηση. Η γενική εντύπωση είναι ότι στους εμβολιασμένους η επίμονη Covid-19 είναι λιγότερο συχνή αλλά σίγουρα συμβαίνει. Τα εμβόλια μειώνουν την πιθανότητα μακράς Covid-19, επειδή απλούστατα μειώνουν τον κίνδυνο λοίμωξης Covid. Όμως για όσους μολύνονται από τον κορωνοϊό παρά τον πλήρη εμβολιασμό τους, οι έως τώρα έρευνες εμφανίζουν μια απόκλιση: από το ότι ο εμβολιασμός μπορεί να μειώσει περίπου στο μισό, δηλαδή κατά 50%, τον κίνδυνο μακράς Covid-9 (σύμφωνα με βρετανική μελέτη με επικεφαλής τη δρα Κλερ Στιβς του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου) μέχρι το ότι δεν έχει καμία θετική επίπτωση (σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ανωτέρω βρετανο-αμερικανική μελέτη).

Η συχνότητα μακράς Covid-19 μεταξύ των εμβολιασμένων είναι ένα ζήτημα σημαντικό από άποψη δημόσιας υγείας. Προς το παρόν οι ανά τον κόσμο υγειονομικές αρχές βαδίζουν μάλλον στα τυφλά αναφορικά με τη σχέση εμβολιασμών-μακράς Covid-19. Ορισμένοι ειδικοί δεν αποκλείουν ότι ακόμη και χώρες με υψηλά ποσοστά εμβολιασμών μπορεί να καταλήξουν με πολλές περιπτώσεις μακράς Covid-19. “Το πόσο πιθανό είναι αυτό, είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Πρέπει να δούμε πόσο συχνή τελικά είναι η Covid-19 και πόσο διαρκεί μετά τον εμβολιασμό”, σύμφωνα με την αναπληρώτρια καθηγήτρια δημόσιας υγείας Νισρίν Αλγουάν του βρετανικού Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον.Η μακρά Covid-19 μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και μετά από ήπια ή ασυμπτωματική λοίμωξη, όπως αυτή που συχνότερα εμφανίζουν οι εμβολιασμένοι. Πολλοί εμβολιασμένοι με τέτοιες πολύ ήπιες λοιμώξεις breakthrough πιθανότατα δεν κάνουν μοριακό τεστ για Covid-19, κάτι που δυσκολεύει τους επιστήμονες να προσδιορίσουν πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος μακράς Covid-19 μετά από εμβολιασμό και πόσο μπορεί να διαρκέσει (σε σχέση με την μακρά Covid-19 στους ανεμβολίαστους). “Οποιαδήποτε εκτίμηση για το πόσοι άνθρωποι αναπτύσσουν μακροχρόνια συμπτώματα Covid-19 μετά τον εμβολιασμό τους, πρόκειται να είναι κάτι απίστευτα δύσκολο”, ανέφερε ο ανοσολόγος Πέτερ Μπροντίν του ιατρικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.

Περισσότερα δεδομένα αναμένεται να προκύψουν στην πορεία, καθώς αυξάνονται οι εμβολιασμοί και με τρίτη δόση στις περισσότερες χώρες και όσο περισσότερο χρηματοδοτείται η έρευνα πάνω στην μακρά Covid-19, δεδομένου ότι μπορεί μεν για αρκετούς ανθρώπους τα συμπτώματα επί μήνες να είναι γενικά ήπια, αλλά για άλλους μπορεί να αλλάξουν σοβαρά τη ζωή τους προς το χειρότερο σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο. Η αιτία της μακράς Covid-19 παραμένει εξίσου ασαφής με τον ορισμό της.

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ένα τμήμα του κορωνοϊού, μετά την οξεία λοίμωξη, συνεχίζει να κρύβεται σε διάφορους ιστούς του σώματος (έντερο, ήπαρ, εγκέφαλο κ.α.), συνεχίζοντας έτσι να προκαλεί βλάβες. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς, παρά την αποδρομή της οξείας φάσης, συνεχίζει να εμφανίζει αντιδράσεις εναντίον των ίδιων των ιστών του σώματος του. Το κατά πόσο ο εμβολιασμός μπορεί να αντιμετωπίσει και τις δύο παραπάνω πιθανές αιτίες, είναι προς διερεύνηση.

Οι έως τώρα ενδείξεις είναι ότι η εμβολιαστική προστασία έναντι της μακράς Covid-19 είναι μερική στην καλύτερη περίπτωση. Η διακεκριμένη καθηγήτρια ανοσολογίας Ακίκο Ιβασάκι του αμερικανικού Πανεπιστημίου Γιέηλ δήλωσε απογοητευμένη, καθώς όπως είπε, “ειλικρινά πίστευα ότι το εμβόλιο θα προστάτευε περισσότερο έναντι της μακράς Covid-19”. Εκτίμησε ότι γι` αυτό φταίει πρωτίστως η επικράτηση της παραλλαγής Δέλτα που μεταδίδει υψηλότερο ιικό φορτίο και φαίνεται να έχει εξασθενήσει την προστασία που παρέχουν τα εμβόλια. Από την άλλη, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις από αρχικές μελέτες, οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι τα εμβόλια μπορεί να μειώνουν τα συμπτώματα και να συντομεύουν τη διάρκεια της μακράς Covid-19 σε όσους ήδη την έχουν και εμβολιάζονται εκ των υστέρων.