1. ΠαραμιλητόΤο παραμιλητό είναι ένα κοινό φαινόμενο και είναι πιο συχνό στα παιδιά και στους εφήβους, αν και αναφέρεται και από πολλούς ενήλικες. Τα επεισόδια παραμιλητού δεν έχουν την τάση να διαρκούν πολύ ώρα και δεν περιλαμβάνουν ιδιαίτερα έξυπνο λόγο. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις το περιεχόμενό του ακούγεται εχθρικό ή θυμωμένο.

Μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από την Dr. Isabelle Arnulf (Νοσοκομείο Pitié-Salpêtrière, Παρίσι) μελέτησε τι είναι πιθανό να λένε όσοι παραμιλούν και βρήκε ότι στο 10% των περιπτώσεων, όσοι παραμιλούν στον ύπνο τους, αναφέρουν βωμολοχίες και περιλαμβάνουν και άλλου τύπου αρνητικό περιεχόμενο.

Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι το παραμιλητό είναι μια απόκριση σε ένα αρνητικό όνειρο, σε ένα, ενδεχομένως, εφιάλτη που προκαλεί αυτή την αδικαιολόγητη ροή λόγου. Ωστόσο, οι λόγοι μπορεί να είναι και εξωτερικοί, όπως ο πυρετός λόγω ασθένειας, το στρες ή η κακή στάση ύπνου.

2. ΥπνοβασίαΑυτή η διαταραχή ύπνου συνήθως λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια του τρίτου σταδίου του ύπνου NREM. Πρόκειται για περίοδο βαθύ ύπνου, κατά την οποία τα εγκεφαλικά κύματα επιβραδύνονται και η αναπνοή γίνεται βαθύτερη και με βραδύτερο ρυθμό.

Δεν μπορούμε εύκολα να ξυπνήσουμε σε αυτό το στάδιο, ένα στοιχείο που εν μέρει κάνει την υπνοβασία τόσο ανησυχητική, καθώς οι υπνοβάτες είναι σωματικά ενεργοί, ενώ ακόμα βρίσκονται σε βαρύ ύπνο. Αλλά η περιέργεια της διαταραχής δε σταματά εκεί.

Οι ειδικοί Frank Ralls και Madeleine Grigg-Damberger γράφουν στο βιβλίο Parasomnias ότι οι υπνοβάτες μπορεί να εμφανίζονται ταυτόχρονα ξύπνιοι και «όχι παρόντες» σε όσους είναι μάρτυρες των πράξεών τους: «Τα (υπνοβατικά) επεισόδια συχνά ξεκινούν με ένα άτομο να κάθεται στο κρεβάτι, να παλεύει με τα σκεπάσματα, κοιτώντας με συγχυσμένο τρόπο πριν σηκωθεί από το κρεβάτι και αργά αρχίσει να περπατά. Τα μάτια είναι συνήθως ανοιχτά με ένα συγχυσμένο, τρομαγμένο βλέμμα.

Επίσης, έχει αναφερθεί ότι οι υπνοβάτες συχνά περπατούν προς την πηγή ενός ήχου, φωτός ή προς ένα συγκεκριμένο δωμάτιο και εμπλέκονται σε περίπλοκες συμπεριφορές, όπως το άλλαγμα των ρούχων, το άνοιγμα πόρτας ή τη χρήση της τουαλέτας.

3. Υπναγωγικοί σπασμοίΑποτελεί αρκετά συχνό φαινόμενο και χαρακτηρίζεται από μια αίσθηση ότι πέφτουμε από ένα μεγάλο ύψος ή σαν να σκοντάφτουμε σε σκαλοπάτι, κάτι που κάνει το σώμα μας να τινάζεται και έτσι να ξυπνάμε.

Μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό (60-70%) αναφέρεται από ενήλικες, γι’ αυτό και δεν θεωρείται διαταραχή. Τυπικά, οι μυϊκοί σπασμοί διαρκούν για λιγότερο από 1 δευτερόλεπτο και αφού συμβούν, συνήθως το άτομο μπορεί και πάλι να αποκοιμηθεί.

Αν και οι υπναγωγικοί σπασμοί είναι φυσιολογικοί, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ορισμένοι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα. Αυτοί περιλαμβάνουν την κόπωση, το συναισθηματικό στρες, την έλλειψη ύπνου, την εξαντλητική άσκηση και τα διεγερτικά όπως καφεΐνη και νικοτίνη.

4. Σεξουαλικές πράξειςΟρισμένες από τις πιο αμφιλεγόμενες ασυνείδητες πράξεις που εκτελούνται κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι σεξουαλικής φύσεως, ειδικά όταν το άτομο αποπειράται να εμπλέξει έναν απρόθυμο σύντροφο (ή και όχι).

Κατά τη σεξυπνία, τα άτομα επιδεικνύουν σεξουαλικούς ήχους, αυνανισμό, θώπευση ή προσπάθεια συνουσίας κατά τη διάρκεια του ύπνου, που ακολουθούνται από πρωινή αμνησία. Όπως και η υπνοβασία, έτσι και η σεξυπνία λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια των σταδίων NREM και οι περισσότερες αναφορές προέρχονται από άντρες.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σεξυπνία είναι απλά ένα ντροπιαστικό συμβάν, αλλά σε άλλα πιο ακραία παραδείγματα, καταλήγει σε σοβαρή σεξουαλική παρενόχληση. Όμως, το ζήτημα παραμένει δύσκολο όταν καταλήγει στο δικαστήριο, δεδομένου του γεγονότος ότι ο «θύτης» δεν θυμάται και δεν δρα συνειδητά.

5. ΠαραϋπνίαΤέλος, η παραϋπνία μοιάζει αρκετά στην υπνοβασία και χαρακτηρίζεται από αρκετά περίπλοκες πράξεις κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές διαφορές ανάμεσα στις δύο διαταραχές του ύπνου.

Η συγκεκριμένη διαταραχή ύπνου λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, όταν τα περισσότερα όνειρα συμβαίνουν. Τα άτομα αυτά τείνουν να αντιδρούν σωματικά σε ό,τι συμβαίνει στα όνειρά τους, κάτι που δεν είναι και πάντα θετικό, καθώς μπορεί να περιέχει κάποια επίθεση ή βίαια κίνηση.

Βέβαια, οι κινήσεις τους συνήθως δεν είναι απειλητικές προς τον εαυτό ή τους άλλους, αλλά όταν εμφανίζεται κάποια βίαιη συμπεριφορά αφορά στους άντρες περισσότερο, παρά στις γυναίκες. Η διαταραχή μπορεί να πυροδοτηθεί από τη πρώτη χρήση αντικαταθλιπτικών, αλλά και από διεγερτικά, όπως αλκοόλ, καφέ και σοκολάτα.