Όπως όλοι ξέρουμε η ζωή είναι απρόβλεπτη και δυστυχώς πολλές φορές μας επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις. Κάποια από τα δυσάρεστα αυτά γεγονότα, πιθανόν να σχετίζονται με εργατικά, αυτοκινητιστικά ή άλλα ατυχήματα. Ένα περίπλοκο περιστατικό κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε πριν λίγο καιρό, με ένα πολύωρο χειρουργείο, για την αποκατάσταση ολοπροσωπικών καταγμάτων (κατάγματα σε όλο το πρόσωπο) και με την ευκαιρία αυτή, νιώσαμε την ανάγκη να ενημερώσουμε το κοινό για την σοβαρότητα ενός τραύματος στο πρόσωπο και ιδιαίτερα για τα ολοπροσωπικά κατάγματα που πολλές φορές μπορεί να θέσουν τη ζωή ενός ανθρώπου σε πραγματικό κίνδυνο.
Τα ολοπροσωπικά κατάγματα είναι αυτά που περιλαμβάνουν την άνω, κάτω γνάθο μαζί με το ζυγωματικό σύμπλεγμα, καθώς επίσης και κατάγματα στα οφθαλμορινοηθμοειδικά και μετωπιαία οστά. Τα ολοπροσωπικά κατάγματα συνδέονται συνήθως και με τραυματισμούς των μαλακών ιστών, καθώς και με απώλεια στις οστικές δομές που οδηγούν σε σοβαρές μετατραυματικές δυσμορφίες και αναπηρίες όπως κακή σύγκλιση και ενόφθαλμο.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Επειδή τα κατάγματα αυτά μπορεί συνοδεύονται με κατάγματα και σε άλλες περιοχές όπως του κρανίου, των άνω και κάτω άκρων, δυνητικά μπορούν να απειλήσουν ακόμα και την ίδια τη ζωή του ατόμου. Συνεπώς, σε κάποιες περιπτώσεις, η αντιμετώπιση τους μπορεί να γίνει και σε δεύτερο στάδιο. Κλειδί στη σωστή αποκατάσταση των καταγμάτων αποτελεί η όσο το δυνατόν συντομότερη και ολιστική αντιμετώπιση τους. Εάν δεν συμβεί αυτό, τότε τα οστά του προσωπιαίου κρανίου συνοστεόνονται στις παρεκτοπισμένες θέσεις και οι μαλακοί ιστοί επουλώνονται κακώς, δημιουργώντας ουλές και παραμορφώσεις των οποίων η αντιμετώπιση αργότερα θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη. Παρόλο που η αντιμετώπιση των καταγμάτων του προσώπου έχει εξελιχθεί θεαματικά λόγω της χρήσης νεότερων απεικονιστικών μεθόδων για τη διάγνωση και νεότερων μεθόδων ακινητοποίησης των καταγμάτων, η αργοπορημένη θεραπεία εξακολουθεί να είναι μια από τις δυσκολότερες προκλήσεις που καλούνται να διαχειριστούν οι Στοματικοί και Γναθοπροσωπικοί χειρουργοί.
Αν και δεν υπάρχει ξεκάθαρη ταξινόμηση των ολοπροσωπικών καταγμάτων, ο σκοπός της θεραπείας όλων των τραυμάτων του προσώπου είναι η επαναφορά τόσο της λειτουργικότητας όσο και του προτραυματικού σχήματος και του περιγράμματος του προσώπου στις τρεις διαστάσεις. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, πολλαπλές χειρουργικές προσεγγίσεις αντιμετώπισης έχουν προταθεί εκ των οποίων «από κάτω προς τα πάνω», «από πάνω προς τα κάτω», «από μέσα προς τα έξω» ή από «έξω προς τα μέσα». Οι περισσότεροι Στοματογναθοπροσωπικοί χειρουργοί, επιλέγουν να έχουν την κάτω γνάθο σαν βάση για να ανασυγκροτήσουν πρώτα τη σωστή σύγκλιση των δοντιών.
Ακολουθώντας αυτή την προσέγγιση, η επαναφορά του πλάτους και του πρόσθιου και οπίσθιου ύψους του κάτω προσώπου είναι εφικτή επιδιώκοντας έτσι τη σωστή προβολή του προσώπου.
Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα στην άμεση θεραπεία των ολοπροσωπικών καταγμάτων. Όχι μόνο μειώνεται ο κίνδυνος μετεγχειρητικών μολύνσεων, αλλά διασφαλίζεται επίσης η ανάπτυξη των μαλακών ιστών. Δυστυχώς σε κάποιες περιπτώσεις, μερικοί ασθενείς είναι ασταθείς λόγω διάφορων συστημικών ή νευρολογικών τραυματισμών και έτσι η αντιμετώπιση των καταγμάτων μπορεί να καθυστερήσει περεταίρω. Αν προκύψει καθυστέρηση πέραν των δυο εβδομάδων για την ολιστική αντιμετώπιση των καταγμάτων, μειώνονται οι πιθανότητες σωστής αποθεραπείας με σοβαρά προβλήματα τόσο στο αισθητικό κομμάτι, όσο και στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας της όρασης, της μάσησης, της κατάποσης, της ομιλίας κλπ.
Για τον σχεδιασμό της θεραπείας, είναι σημαντικό να εξασφαλιστούν όσο το δυνατόν περισσότερα δεδομένα ώστε να συμβάλουν στην ανάλυση των δυσμορφιών και στην προετοιμασία της θεραπείας. Η χρήση τρισδιάστατων μοντέλων των μαλακών και σκληρών ιστών, προσφέρει καλύτερη αντίληψη των συνολικών σχέσεων και βοηθάει τον χειρουργό να κατανοήσει καλύτερα τα μετατοπισμένα σκελετικά σημεία και να προχωρήσει ευκολότερα και με περισσότερη ασφάλεια σε θεραπεία.
Συμπερασματικά, η άμεση και ολιστική αντιμετώπιση των ολοπροσωπικών καταγμάτων με τον ορθό τρόπο και με την χρήση τρισδιάστατων μεθόδων απεικόνισης – όπου εκείνη είναι εφικτή, αποτελεί την καλύτερη αντιμετώπιση των καταγμάτων που προκύπτουν είτε λόγω αυτοκινητιστικών, εργατικών ή και άλλων ατυχημάτων.
Της Δρος Ζωής Νικολάου Στοματικού και Γναθοπροσωπικού Χειρουργού
