Υψηλό ποσοστό νέων μολύνσεων από ηπατίτιδα β’ παρουσιάζει η ηλικιακή ομάδα 15-24 στην Κύπρο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Μονάδας Επιδημιολογικής Επιτήρησης του Υπουργείου Υγείας για την περίοδο 2013-2022, τα οποία παρουσιάστηκαν σήμερα σε δημοσιογραφική διάσκεψη, στη Λευκωσία, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας. Τη διάσκεψη διοργάνωσαν η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ) και ο Σύνδεσμος Ασθενών Ήπατος και Φίλων «Προμηθέας».

Παρουσιάζοντας τα στοιχεία, η Λειτουργός Μονάδας Επιδημιολογικής Επιτήρησης, Φανή Θεοφάνους, ανέφερε ότι αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ηλικία των 15-24 είναι η ηλικία που οι νέοι ξεκινούν τη σεξουαλική τους ζωή και φαίνεται ότι, ελλείψει σωστής ενημέρωσης, δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό στις επαφές τους ή δεν έχουν εμβολιαστεί από την παιδική τους ηλικία και έτσι μολύνονται πιο εύκολα.

Συγκεκριμένα, στα στατιστικά που παρουσιάστηκαν για τις νέες μολύνσεις την περίοδο 2013-2022, το 44% των νέων μολύνσεων με ηπατίτιδα β’, η οποία μεταδίδεται πρωτίστως μέσω της σεξουαλικής επαφής, αφορά την ηλικιακή ομάδα 15-24, το 31% την ηλικιακή ομάδα άνω των 64 και το 15% την ομάδα 5-14 ετών.

Όσον αφορά την ηπατίτιδα γ’, η οποία μεταδίδεται κυρίως με κοινή χρήση συρίγγων από χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών, το ποσοστό των νέων μολύνσεων για την ηλικιακή ομάδα 15-24 είναι στο 10%, ενώ για την ηλικιακή ομάδα 25-44 ανέρχεται στο 72%.

Εξάλλου, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε η κ. Θεοφάνους, οι δηλώσεις νέων περιστατικών της ηπατίτιδας β’ είναι αυξημένες στην Κύπρο. Αύξηση καταγράφηκε κατά τα έτη 2017-2019, φτάνοντας σχεδόν τις 100 νέες μολύνσεις το 2019, ενώ οι δηλώσεις νέων περιστατικών δεν έλειψαν και μέσα στα χρόνια της πανδημίας, όταν η ασθένεια βρισκόταν γενικά σε ύφεση.

Ακόμα, η κ. Θεοφάνους ανέφερε ότι, λόγω του μεταναστευτικού κύματος προς την Κύπρο, υπάρχει σημαντικός αριθμός ασθενών με χώρα καταγωγής από την Αφρική. Συγκεκριμένα, από τα περιστατικά ηπατίτιδας β’ που έχουν δηλωθεί μεταξύ 2013-2022, το 35% είχαν χώρα καταγωγής το Καμερούν και το 7% τη Νιγηρία. Το ποσοστό των νέων περιστατικών με καταγωγή από την Κύπρο ήταν 10%, ενώ στο 7% είναι τα περιστατικά με καταγωγή από τη Ρουμανία και από το Πακιστάν.

Όσον αφορά την ηπατίτιδα γ’, το ποσοστό των νέων περιστατικών με καταγωγή από την Κύπρο είναι 14%. Το 12% είναι από την Ινδία, το 11% από την Ελλάδα, και από τη Γεωργία και το Πακιστάν 9%.

Απαντώντας μετά την παρουσίαση σε ερωτήσεις, η ανώτερη λειτουργός του Υπουργείου Υγείας, Ελισάβετ Κωνσταντίνου, σημείωσε ότι οι Υπηρεσίες Υγείας σε κέντρα φιλοξενίας μεταναστών αναλαμβάνουν την ανίχνευση νοσημάτων και ακολούθως, σε όσους εντοπίζονται θετικοί, χορηγείται η ενδεδειγμένη αγωγή. Πρόσθεσε, όμως, ότι συμβαίνει όταν ζουν εκτός των κέντρων, να μην ακολουθούν πιστά την αγωγή και γίνονται προσπάθειες να αλλάξει αυτό, αν και επεσήμανε ότι είναι δύσκολος στόχος.

Η κ. Θεοφάνους υπογράμμισε ότι η χρόνια ηπατίτιδα θεωρείται ύπουλη ασθένεια και μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση ή καρκίνο του ύπατος. Πρόσθεσε ότι σε όλο τον κόσμο 350 εκ. άνθρωποι νοσούν και περισσότεροι από 1 εκ. πεθαίνουν κάθε χρόνο από οξεία ηπατίτιδα και χρόνια λοίμωξη. Σημείωσε, δε, ότι το 96% των θανάτων αυτών φαίνεται να οφείλεται στην ηπατίτιδα β’ και ηπατίτιδα γ’ και ότι το 78% των θανάτων είναι από καρκίνο και το 57% από κίρρωση.

Ανέφερε ότι στους στρατηγικούς στόχους του Υπουργείου είναι η εξάλειψη της ηπατίτιδας γ’ μέχρι το 2030. Σημείωσε, δε, ότι η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να οδηγήσει σε εκρίζωση του ιού και πλήρη ίαση της ηπατίτιδας γ’. Στην περίπτωση της ηπατίτιδας β’, η αγωγή εξασφαλίζει μακροχρόνια ιολογική ύφεση, ενώ καλύπτεται και από το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού, όπως και για την ηπατίτιδα α’.

Υπογράμμισε, ακόμα, τη σημασία του ελέγχου, σημειώνοντας ότι όλοι θα πρέπει τουλάχιστον μία φορά να υποβληθούν σε εξετάσεις για ηπατίτιδα και ότι πιο τακτικά θα πρέπει να κάνουν εξετάσεις άτομα με σεξουαλική ζωή με πολλούς συντρόφους, χωρίς προφυλακτικό, καθώς και άτομα που κάνουν ενδοφλέβια χρήση ουσιών.

Ο Πρόεδρος της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, Δρ. Χρίστος Μηνά, επεσήμανε κατά την τοποθέτησή του ότι η αιματογενής μετάδοση της ηπατίτιδας γ’ καθιστά τους χρήστες ενέσιμων ουσιών ομάδα υψηλού κινδύνου, αναφέροντας ότι είναι προβληματικό γεγονός ότι είναι χαμηλό το ποσοστό χρηστών που εξετάζονται (περίπου 30%). Σημείωσε ότι η Αρχή ενεργεί για να επιταχυνθούν οι προσπάθειες εξάλειψης της ιογενούς ηπατίτιδας.

Ο Δρ. Μηνά υπογράμμισε ότι η Αρχή αντιμετωπίζει το θέμα των χρηστών που πάσχουν με ηπατίτιδα, πρωτίστως ως θέμα δημόσιας υγείας. Εξήγησε ότι δίνεται έμφαση στη μείωση της βλάβης, μέσω της μείωσης κινδύνων που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών, τόσο για το άτομο, όσο και για την κοινωνία. Για τον λόγο αυτό, είπε ότι η Αρχή διαθέτει κουτιά μείωσης της βλάβης, με αποστειρωμένες σύριγγες, βελόνες, μαντηλάκια εμποτισμένα με αλκοόλ, προφυλακτικά και άλλα είδη που αποτρέπουν τη μετάδοση του ιού μεταξύ χρηστών ουσιών. Ανέφερε ότι τα κουτιά μείωσης βλάβης βρίσκονται σε πέντε σημεία στην Κύπρο, ένα σε κάθε επαρχία.

Παράλληλα, ο Δρ. Μηνά ανέφερε ότι λειτουργεί και κινητή μονάδα care zone, που επισκέπτεται φεστιβάλ και χώρους συνάθροισης, όπως πλατείες, ώστε να μπορεί να παρέχει τα απαραίτητα σε πληθυσμό που μπορεί να είναι απομονωμένος.

Ως σημαντικό στόχο, ο Πρόεδρος της ΑΑΕΚ ανέδειξε το να αυξηθεί ο αριθμός των ατόμων που εξετάζονται, σημειώνοντας ότι η Αρχή έχει προμηθεύσει τις δομές αντιμετώπισης των εξαρτήσεων με ειδικά διαγνωστικά τεστ (rapid tests) για ηπατίτιδα β’ και γ’, HIV και σύφιλη.

Από την πλευρά της, Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, Χριστίνα Γιαννάκη ανέφερε ότι στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Ηπατίτιδας, είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω, η ενημέρωση για τους τρόπους μετάδοσης, πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας των ατόμων που έχουν προσβληθεί αλλά και η ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων, για την υλοποίηση δράσεων που θα οδηγήσουν στην εξάλειψη των σοβαρών αυτών λοιμώξεων.

Σημείωσε ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι περισσότεροι ασθενείς με ηπατίτιδα βρίσκονται στο σκοτάδι, αφού οχτώ στους δέκα πολίτες δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από την ασθένεια.

«Ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας β’ συμπεριλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού της χώρας μας και είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της», είπε η κ. Γιαννάκη, προσθέτοντας ότι η χρήση συνδυασμού αντιικών φαρμάκων έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της ιογενούς ηπατίτιδας β’.

Η κ. Γιαννάκη ανέφερε ότι ασθενείς από την Κύπρο στέλνονται σε Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία για μεταμοσχεύσεις, σημειώνοντας ότι κάποιες φορές η μεταμόσχευση μπορεί να γίνεται άμεσα, ενώ άλλες φορές οι ασθενείς περιμένουν 1-2 χρόνια.

«Οι άνθρωποι που ζουν με ιογενή ηπατίτιδα και δεν το γνωρίζουν, δεν μπορούν να περιμένουν για έλεγχο για διάγνωση. Οι άνθρωποι που ζουν με ιογενή ηπατίτιδα δεν μπορούν να περιμένουν για τη θεραπεία που σώζει ζωές. Οι άνθρωποι που ζουν με ιογενή ηπατίτιδα δεν μπορούν να περιμένουν το τέλος στις διακρίσεις και στο στίγμα», είπε η κ. Γιαννάκη και χαιρέτισε το έργο των συνδέσμων για τη στήριξη των ασθενών.

Από την πλευρά του Συνδέσμου «Προμηθέας» η Πρόεδρός του, Γιαννούλα Κουλλά, ανέφερε ότι η υγεία του ήπατος είναι θεμελιώδης για την ανθρώπινη ζωή και η προσβολή του από τους ιούς της ηπατίτιδας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Υπογράμμισε την ανάγκη για ενημέρωση του κοινού, για απενοχοποίηση  και τερματισμό του στιγματισμού των ασθενών, καθώς και για πρόσβαση σε αγωγή και στήριξη των ασθενών, λέγοντας ότι ο Σύνδεσμος έχει προχωρήσει σε σχεδιασμό δράσεων προς αυτή την κατεύθυνση.

Εξέφρασε, επίσης, ανησυχία για την αύξηση της χρήσης ενέσιμων ουσιών, που συνέβαλε στην αύξηση περιστατικών ηπατίτιδας, ενώ επεσήμανε ότι παρατηρείται και μείωση του μέσου όρου ηλικίας έναρξης χρήσης ουσιών. Υπογράμμισε ότι στόχος τα επόμενα χρόνια είναι η πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της ηπατίτιδας.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την ενημέρωση νέων, ανέφερε ότι είναι αργά όταν αυτή γίνεται σε ηλικίες φοιτητών και ότι πρέπει να υπάρχει ενημέρωση από το Γυμνάσιο. Για τον λόγο αυτό, είπε, ο Σύνδεσμος έχει στόχο και μια συνάντηση με την Υπουργό Παιδείας.