Αποκλειστικό θηλασμό έως την ηλικία των 6 μηνών, οπότε γίνεται η εισαγωγή στερεών τροφών στη διατροφή του βρέφους, και συνέχιση του θηλασμού έως το 2ο χρόνο της ζωής ή και αργότερα, συνιστά η UNISEF. Τα οφέλη του θηλασμoύ, τόσο για το μωρό όσο και για τη μητέρα αλλά και για τον οικονομικό προϋπολογισμό της οικογένειας, καθώς η σημασία της διατροφής για τη θηλάζουσα μητέρα, αποτέλεσαν κάποια από τα θέματα που αναπτύχθηκαν στη διάρκεια ενημερωτικής ημερίδας για τον μητρικό θηλασμό, που διοργάνωσε η Μαιευτική Κλινική του Ιατρικού Διαβαλκανικού, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Υγιεινής Θεσσαλονίκης, συμμετέχοντας στην Εβδομάδα προώθησης του Μητρικού Θηλασμού (1-7 Νοεμβρίου) της UNICEF.

Τα 10 βήματα για τον επιτυχή θηλασμό

Ο θηλασμός πρέπει να αρχίζει την πρώτη ώρα γέννησης, το μωρό πρέπει να θηλάσει όσο συχνά θέλει, καθώς όσο συχνά θηλάζει τόσο περισσότερο γάλα παράγεται και τόσο περισσότερο καλύπτονται οι ανάγκες του, επισήμανε η παιδίατρος – νεογνολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη της ΜΕΝΝ II του Ιατρικού Διαβαλκανικού, Ηλιάνα Λαλοπούλου. Σύμφωνα με την ίδια τα 10 βήματα για επιτυχή θηλασμό είναι: Η γραπτή πολιτική θηλασμού στο μαιευτήριο, η εκπαίδευση του προσωπικού, η ενημέρωση της εγκύου για τα οφέλη του θηλασμού, η παροχή βοήθειας για έναρξη θηλασμού την πρώτη ώρα μετά τον τοκετό, η εκπαίδευση στην τέχνη του θηλασμού – διατήρηση γαλουχίας, η λήψη μόνο μητρικού γάλακτος και όχι άλλων υγρών, εκτός ειδικών ιατρικών λόγων, το rooming – in (συνδιαμονή μητέρας νεογνού), ο απεριόριστος και χωρίς ωράριο θηλασμός, η μη χρήση πιπίλας, ή μπιμπερό και η παραπομπή σε ομάδες υποστήριξης θηλασμού μετά το εξιτήριο.

Απαριθμώντας τα οφέλη του θηλασμού στη μητέρα, ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ο θηλασμός βοηθά στον έλεγχο σωματικού βάρους και στην αντισύλληψη, καθώς και ότι οι γυναίκες που θήλασαν έχουν μικρότερη επίπτωση καρκίνου μαστού, ορισμένων μορφών καρκίνου ωοθηκών και λιγότερη οστεοπόρωση. Τονίζοντας, ότι το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για το μωρό του ανθρώπου ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ο θηλασμός, εκτός από την ισορροπημένη θρέψη που προσφέρει στο μωρό, συμβάλει στην συναισθηματική ανάπτυξη, στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και στην αύξηση του δείκτη ευφυΐας. Τα μωρά που θηλάζουν, όπως ανέφερε η κ Λαλοπούλου, έχουν λιγότερα ορθοδοντικά προβλήματα, έχουν ανοσολογική προστασία, προστασία από λοιμώξεις αναπνευστικού και μέση ωτίτιδα, προστασία και ωρίμανση του γαστρεντερικού συστήματος και επίσης έχουν μικρότερη επίπτωση νεανικού σακχαρώδους διαβήτη, υψηλής χοληστερόλης λευχαιμιών, ορισμένων αλλεργιών, άσθματος και ρευματολογικών νοσημάτων.

Σύμφωνα με την κ Λαλοπούλου, το όφελος του θηλασμού στον οικονομικό προϋπολογισμό της οικογένειας είναι 5.000 ευρώ, καθώς τόσο στοιχίζει η σίτιση 2 ετών με γάλα σκόνη, ενώ ο θηλασμός προσφέρει στον οικονομικό προϋπολογισμό του κράτους εξοικονόμηση 2.000 ευρώ ανά βρέφος, λόγω της προστασίας του θηλάζοντος βρέφους από πνευμονία (27%), από γαστρεντερίτιδα (53%) και από αλλεργία στο γάλα της αγελάδος (79%).

Η σημασία της διατροφής της θηλάζουσας μητέρας

Η διατροφή της θηλάζουσας μητέρας εκτός από τις διατροφικές ανάγκες της ίδιας πρέπει να καλύψει και αυτές του βρέφους μέσω του μητρικού γάλακτος. Γι αυτό συνιστάται στις θηλάζουσες να έχουν μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή με έμφαση στην ποιότητα των τροφίμων, προκειμένου να διασφαλίζεται η πρόσληψη της ενέργειας και των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.

Ποιές είναι οι ανάγκες της θηλάζουσας σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά; Τι πρέπει να τρώει και τι πρέπει περιορίζει και τι πρέπει να αποφεύγει; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά έδωσε στη διάρκεια της ημερίδας η κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος, προϊσταμένη του Τμήματος Διατροφής Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης, Μαρία Κοκκίνου.

“Κατά τη γαλουχία, οι ανάγκες σε ενέργεια είναι αυξημένες. Για την παραγωγή γάλακτος απαιτείται ενέργεια, η οποία πρέπει να είναι μεγαλύτερη, όσο περισσότερο γάλα παράγεται. Στο μητρικό γάλα υπάρχουν μικροθρεπτικά συστατικά, που εξαρτώνται κυρίως από τη διατροφή της θηλάζουσας και μικροθρεπτικά συστατικά, που δεν εξαρτώνται σημαντικά από τη διατροφή της θηλάζουσας. Τα μικροθρεπτικά συστατικά στο μητρικό γάλα, που εξαρτώνται κυρίως από τη διατροφή της θηλάζουσας, είναι: η βιταμίνη Α (το πρωτόγαλα είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη Α), οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β (σιτηρά ολική άλεσης), η βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, φράουλες, ακτινίδιο, πατάτες, κόκκινες και πράσινες πιπεριές, ντομάτα, κ.α.), η βιταμίνη D (σαρδέλα, γαύρος, κρόκος αυγού/ έκθεση στο ηλιακό φως), τα Ω-3 λιπαρά οξέα (π.χ. σαρδέλα, γαύρος, σαφρίδια, γόπα, κολιός, ζαργάνα, κ.α.) και το ιώδιο (ιωδιούχο αλάτι). Οι τροφές αυτές θα πρέπει επομένως να προσλαμβάνονται από τη μητέρα σε επαρκή ποσότητα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ικανοποιητική τους συγκέντρωση στο μητρικό γάλα” επισήμανε η κ. Κοκκίνου.

Τα μικροθρεπτικά συστατικά στο μητρικό γάλα, που δεν εξαρτώνται από τη διατροφή της θηλάζουσας, είναι οι πρωτεΐνες, το φυλλικό οξύ ( υπάρχει στο μαρούλι, το σπανάκι, τα χόρτα, τον μαϊντανό, τον άνηθο, τη ρόκα, τις αγκινάρες, τα καρύδια, τα φουντούκια, το ταχίνι, κ.α.) και στα ανόργανα στοιχεία, όπως π.χ. το ασβέστιο (συνιστάται η κατανάλωση τριών μερίδων γαλακτοκομικών / ημέρα). “Προκειμένου να αποφευχθεί η εξάντληση των αποθεμάτων της θηλάζουσας μητέρας στα συγκεκριμένα αυτά θρεπτικά συστατικά, η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψή τους την περίοδο αυτή είναι σε γενικές γραμμές υψηλότερη σε σχέση με εκείνη που προτείνεται για μία υγιή ενήλικη γυναίκα”, πρόσθεσε η κ. Κοκκίνου

Τι συνιστάται να καταναλώνει μια μητέρα κατά τη γαλουχία;

Κατά τη διάρκεια της γαλουχίας, όπως επισήμανε η κ. Κοκκίνου, συνιστάται η ημερήσια κατανάλωση 4 μερίδων λαχανικών (μία μερίδα=150-200 γρ), 3-4 μερίδων φρούτων (μία μερίδα =120-200 γρ), 6-8 μερίδων δημητριακών (μία φέτα ψωμί ή δύο φρυγανιές, μισό φλιτζάνι ζυμαρικά, ή ρύζι, ή μία πατάτα μεσαίου μεγέθους 120-150 γρ μαγειρεμένα), 3 μερίδων γαλακτοκομικών (ένα ποτήρι γάλα, ή ένα κεσεδάκι γιαούρτι, ή 30 γρ. σκληρό τυρί, ή 60 γρ. μαλακό τυρί), 4-5 μερίδων λαδιού, ελιών, ή ξηρών καρπών (1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο, ή άλλα φυτικά έλαια, ή μία χούφτα ξηρών καρπών, ή 10-12 ελιές). Επίσης, η θηλάζουσα θα πρέπει να πίνει κάθε μέρα 11-13 ποτήρια υγρά, εκ των οποίων τα 9-11 νερό. Σε εβδομαδιαία βάση η θηλάζουσα θα πρέπει να καταναλώνει 2-3 μερίδες κόκκινο κρέας, ή λευκό κρέας (μία μερίδα=120-150 γρ μαγειρεμένο), 4-5 αυγά, 2-3 μερίδες ψάρια και θαλασσινά (μία μερίδα = 150 γραμμάρια μαγειρεμένα) και 3, ή περισσότερες μερίδες όσπρια (1 φλιτζάνι μαγειρεμένα και στραγγισμένα).

Ποια τρόφιμα πρέπει να καταναλώνονται με περιορισμό κατά τη γαλουχία;

Τα τρόφιμα που πρέπει να περιοριστούν κατά τη διάρκεια της γαλουχίας, σύμφωνα με την κ. Κοκκίνου, είναι αυτά που περιέχουν καφεϊνη, όπως π.χ. ο καφές, το τσάι, τα αναψυκτικά, και τα ενεργειακά ποτά. Η θηλάζουσα θα πρέπει να τα καταναλώνει αμέσως μετά τον θηλασμό και δεν θα πρέπει να πίνει περισσότερα από δύο φλιτζάνια την ημέρα. Επίσης, πρέπει να αποφεύγει την κατανάλωση αλκοόλ, επειδή εκκρίνεται στο μητρικό γάλα και βρίσκεται σε αυτό σε παρόμοιες συγκεντρώσεις με εκείνες του πλάσματος της γυναίκας. Το κάπνισμα πρέπει να αποφεύγεται για να μην εκτίθεται το μωρού στις βλαβερές ουσίες του τσιγάρου. Η νικοτίνη και οι χημικές ουσίες που περιέχονται στον καπνό του τσιγάρου εκκρίνονται στο μητρικό γάλα και μπορούν να επηρεάσουν το θηλάζον βρέφος. Τέλος, συνιστάται η κατανάλωση με μέτρο, ή αποφυγή υπερκατανάλωσης υποκατάστατων ζάχαρης (π.χ ασπαρτάμη, στέβια, σουκραλόζη) καθώς επίσης και σόγιας, ή προϊόντων με βάση τη σόγια (π.χ. τόφου, γάλα σόγιας, συμπληρώματα διατροφής με εκχύλισμα σόγιας επειδή έχουν ψηλή περιεκτικότητα σε φυτο – οιστρογόνα, τα οποία περνούν στο μητρικό γάλα και ενδέχεται να έχουν αρνητικές συνέπειες στην υγεία του βρέφους.

?Εάν καταλάβετε ότι κάποιο τρόφιμο επηρεάζει αρνητικά το μωρό σας (π.χ. ανησυχία ή αέρια) σταματήστε να το καταναλώνετε για μερικές ημέρες. Δοκιμάστε το τρόφιμο ξανά και δείτε εκ νέου πως επηρεάζει το μωρό σας. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας σε περίπτωση που χρειάζεται να αποφύγετε περισσότερα του ενός τρόφιμα, όπως η κατανάλωση κοινών αλλεργιογόνων τροφίμων (π.χ. ξηροί καρποί, θαλασσινά, ψάρια, κ.α.). Τα πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα δεν τεκμηριώνουν τον αποκλεισμό τους από τη διατροφή της θηλάζουσας μητέρας με στόχο την πρόληψη της αλλεργίας στο βρέφος. Συνήθως αποφεύγονται τροφές που “σχηματίζουν αέρια” π.χ. κρεμμύδια, λάχανο, πικάντικα και όσπρια, παρόλο που ο περιορισμός αυτός έχει μικρή βάση”, κατέληξε η κ. Κοκκίνου.