Ο Ολέξι Τιλνένκο ήλπιζε πως φέτος θα ήταν η χρονιά που η Ουκρανία θα εκδίωκε τη Ρωσία από κομμάτια κατεχόμενης γης. Καθώς το 2023 πλησιάζει στο τέλος του, η γενέτειρά του, η νότια πόλη Χερσώνα, εξακολουθεί να σφυροκοπάται και η πρώτη γραμμή δεν έχει σχεδόν καθόλου μετακινηθεί.

Ο Τιλνένκο, που έφυγε από τη Χερσώνα πέρυσι και ζει στο Κίεβο όπου βοηθάει εσωτερικά εκτοπισμένους ανθρώπους (IDPs), πιστεύει πως η Ρωσία προσπαθεί να ανασυγκροτήσει τις πολύ μεγαλύτερες σε αριθμό ένοπλες δυνάμεις της και να εντείνει την πολεμική προσπάθειά της.

«Η ελπίδα είναι πως η Δύση μπορεί με κάποιο τρόπο να κινητοποιηθεί, με κάποιο τρόπο να βάλει μπρος την αμυντική βιομηχανία της ώστε να ανανεώσει τον εξοπλισμό και να παραγάγει ό,τι χρειάζεται προκειμένου να υπερασπιστούμε τους απλούς πολίτες μας», είπε ο 36χρονος.

Είκοσι έναν και πλέον μήνες στο καμίνι της μεγαλύτερης σύγκρουσης στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μάχες μαίνονται χωρίς ορατό τέλος και καμία πλευρά δεν έχει επιτύχει ένα αποφασιστικό πλήγμα στο πεδίο της μάχης.

Οι Ουκρανοί στρατιώτες, ζώντας σε παγωμένα χαρακώματα, παραδέχονται πως είναι εξαντλημένοι, δεν έχουν τις δυνάμεις να περάσουν έναν δεύτερο χειμώνα σε πλήρους κλίμακας πόλεμο, απέναντι σε μια πλούσια σε πόρους, εξοπλισμένη με πυρηνικά υπερδύναμη που έχει τον τριπλάσιο και πλέον πληθυσμό σε σχέση με την Ουκρανία.

Οι Ουκρανοί γνωρίζουν πως πρέπει να εξασφαλίσουν δυτική στρατιωτική βοήθεια ώστε να συνεχίσουν — και πως θα είναι πιο δύσκολο, με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα να αποσπά την προσοχή της διεθνούς κοινότητας.

Τα ρωσικά στρατεύματα, που κατέχουν περίπου το 17,5% της Ουκρανίας, είναι και πάλι σε επίθεση στα ανατολικά αφού άντεξαν σε μεγάλο βαθμό μια ουκρανική αντεπίθεση που δεν μπόρεσε να διασπάσει εκτεταμένες αμυντικές γραμμές στα νότια και ανατολικά.

Η σκοτεινή προοπτική έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αισιοδοξία που επικρατούσε στο Κίεβο πριν από έναν χρόνο, όταν οι Ουκρανοί διέψευσαν τις προβλέψεις και απέκρουσαν τα ρωσικά στρατεύματα γύρω από την πρωτεύουσά τους προτού ανακαταλάβουν έδαφος στο βορειοανατολικά και νότια, περιλαμβανομένης της πόλης της Χερσώνας.

Γιατί έχει σημασία

Ο απολογισμός εξακολουθεί να αυξάνεται σε έναν πόλεμο κατά τον οποίο έχουν ήδη σκοτωθεί η τραυματισθεί εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, έχουν καταστραφεί ουκρανικές πόλεις και χωριά, εκατομμύρια έχουν αναγκασθεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι έχουν τεθεί υπό κατοχή.

Οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους είναι μέρος της καθημερινότητας. Στη βορειοανατολική πόλη Χάρκοβο, κατασκευάζονται σχολεία κάτω από το έδαφος ώστε τα παιδιά να μην σκοτώνονται σε αεροπορικές επιδρομές.

Ο Τιλνένκο ηγείται της Crimea SOS, μιας οργάνωσης που βοηθά πέντε εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένους. Λέει πως δεν σχεδιάζει να επιστρέψει στη Χερσώνα λόγω της διαρκούς απειλής από το πυροβολικό και κατευθυνόμενες βόμβες από αέρος.

Αισθάνεται πως η δυτική στρατιωτική βοήθεια θα έπρεπε να έχει έρθει πιο γρήγορα, σε μεγαλύτερους όγκους και με λιγότερο αποσπασματικό τρόπο. Η αεροπορική ισχύς που είναι ζωτικής σημασίας για την αντεπίθεση, λέει, λείπει ιδιαίτερα φέτος και τα μαχητικά F-16, που έχει υποσχεθεί η Δύση στην Ουκρανία, δεν έχουν ακόμη παραδοθεί.

Η χορήγηση κρίσιμης σημασίας στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας από τη Δύση δεν έρχεται πλέον απρόσκοπτα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει καταστήσει τη νίκη της Ουκρανίας στόχο της εξωτερικής πολιτικής ενόψει της προσπάθειας για επανεκλογή του τον Νοέμβριο του 2024, όμως η τύχη του πακέτου βοήθειας ύψους 60 δισ. δολαρίων που πρότεινε ο Μπάιντεν είναι αβέβαιη λόγω της εναντίωσης ορισμένων Ρεπουμπλικανών.

Μια ξεχωριστή πρόταση για τετραετή στρατιωτική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση ύψους 20 δισ. ευρώ έχει προσκρούσει επίσης στην αντίδραση ορισμένων μελών της Ένωσης.

Η έλλειψη σημαντικής προόδου στο πεδίο της μάχης φέτος θα πλήξει επίσης πολιτικά τον Μπάιντεν στις εκλογές προαναγγέλλοντας ενδεχομένως την επάνοδο του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που ζήτησε από το Κογκρέσο φέτος το καλοκαίρι να παρακρατήσει τη βοήθεια στην Ουκρανία.

Τι σημαίνει για το 2024

Μερικοί Ουκρανοί, περιλαμβανομένου του Τιλνένκο, πιστεύουν πως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε χαλάρωση στις μάχες προκειμένου να οικοδομήσει περαιτέρω άμυνες και να ετοιμάσει τον ρωσικό στρατό για μια νέα επίθεση.

Ο Πούτιν μπορεί να αισθάνεται πως μπορεί να κλιμακώσει την πολεμική προσπάθεια της Ρωσίας μόλις, όπως αναμένεται, εξασφαλίσει μια νέα εξαετή θητεία στο Κρεμλίνο στις εκλογές που θα διεξαχθούν τον ερχόμενο Μάρτιο.

Η Ουκρανία επρόκειτο επίσης να διεξαγάγει προεδρικές εκλογές τον Μάρτιο, αλλά αυτό πλέον δεν θα συμβεί λόγω του στρατιωτικού νόμου.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έθεσε τέλος στις εκτιμήσεις ότι μπορεί να βρεθεί μια εναλλακτική τον περασμένο μήνα, λέγοντας πως τώρα «δεν είναι η ώρα» για εκλογές.

Η πίεση του πολέμου είναι πιθανόν να βαρύνει στην κοινωνία και το πολιτικό τοπίο το ερχόμενο έτος. Οι υπό εξέλιξη μεταρρυθμίσεις ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματική η στρατολόγηση και επιστράτευση καταδεικνύουν τα ευαίσθητα αλλά σημαντικά θέματα μέσα από τα οποία η κυβέρνηση θα πρέπει να χαράξει τον δρόμο της.

Ο Τιλμένκο λέει πως η κούραση από τον πόλεμο είναι ένα γεγονός.

«Όλοι είναι κουρασμένοι. Οι στρατιώτες είναι κουρασμένοι, τα θύματα είναι κουρασμένα, οι εσωτερικά εκτοπισμένοι είναι κουρασμένοι. Αλλά δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής. Δεν μπορούμε απλώς να τα παρατήσουμε και να πούμε, “οκ, καλά”. Αν μη τι άλλο, τόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν πεθάνει. Ελπίζουμε ότι θα γίνει πιο εύκολο. Και θα δούμε πώς θα πάει».

Ο Ζελένσκι στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του υπόσχεται πως θα αφανίσει τους ρώσους εισβολείς

Στο μήνυμά του για την έλευση του νέου έτους, ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποσχέθηκε πως οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας του θα αφανίσουν τα ρωσικά στρατεύματα που εισέβαλαν στην Ουκρανία πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Το 2024 «ο εχθρός θα αισθανθεί την οργή (των οπλικών συστημάτων) της εγχώριας παραγωγής», είπε ο πρόεδρος Ζελένσκι, διαβεβαιώνοντας ότι η Ουκρανία θα προσθέσει ένα εκατομμύριο drones στο οπλοστάσιό της.

Έπειτα από ακόμη έναν χρόνο πολέμου, «η Ουκρανία έγινε ισχυρότερη», τόνισε. «Πριν από 676 ημέρες, από αυτό ακριβώς σημείο απευθύνθηκα σε εσάς, Ουκρανοί, για να σας πληροφορήσω σχετικά με την έναρξη ενός ολοκληρωτικού πολέμου. Δεν γνωρίζαμε τι μας περίμενε. Πολλοί δεν πίστευαν ότι θα αντέχαμε ούτε για μια εβδομάδα. Λιγοστοί πίστευαν ότι θα τα καταφέρναμε το 2022, πόσο μάλλον ότι θα μέναμε ζωντανοί το 2023. Και σήμερα υποδεχόμαστε το 2024», συνέχισε.

Συνεχάρη τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του και όλους τους Ουκρανούς για το θάρρος και τον ηρωισμό που επέδειξαν. «Αισθάνομαι υπερήφανος για κάθε έναν από εσάς», είπε χαρακτηριστικά.

Αναφερόμενος στην απόφαση της ΕΕ να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με το Κίεβο, ο πρόεδρος Ζελένσκι είπε ότι η εύλογη κατάληξη της διαδικασίας θα είναι η πλήρης ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα ισχυροποιήσει την Ευρώπη. Μια Ευρώπη «ισχυρή από τη Λισαβόνα μέχρι το Λουχάνσκ», όπως είπε.

Για τις εξαγωγές σιτηρών αφότου η Ρωσία αποχώρησε από την Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας, είπε ότι ο νέος διάδρομος που δημιούργησε το Κίεβο απέφερε αποτελέσματα, αφού μέχρι σήμερα «13 εκατομμύρια τόνοι ουκρανικών σιτηρών» μεταφέρθηκαν μέσω αυτού σε ξένες αγορές.

Χωρίς να κάνει αναφορά στις ισορροπίες στην πρώτη γραμμή του μετώπου και στα πενιχρά αποτελέσματα της ουκρανικής αντεπίθεσης που ξεκίνησε το καλοκαίρι, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μίλησε για «διπλωματικές νίκες» τη χρονιά που πέρασε, κάνοντας ειδική μνεία στην «ειρηνευτική φόρμουλα» του Κιέβου, την οποία υποστηρίζουν ήδη «80 χώρες» του κόσμου.

Ευχαρίστησε τους συμμάχους που προσέφεραν στρατιωτική βοήθεια στην πατρίδα του, υπενθυμίζοντας ότι ουκρανοί πιλότοι εκπαιδεύονται στα μαχητικά αεροσκάφη F-16 που «σύντομα θα τα δούμε στους ουρανούς μας».

«Φέτος, ο εχθρός θα συνειδητοποιήσει… ότι δεν έχει θέση εδώ!», τόνισε ο πρόεδρος της Ουκρανίας.