Σαν σήμερα πριν 28 χρόνια, στις 9 Νοεμβρίου του 1989, γκρεμίζεται το τοίχος του Βερολίνου από κατοίκους τόσο της Ανατολικής όσο και της Δυτικής πλευράς.

Το τείχος του Βερολίνου, αποκαλούμενο ως “Τείχος του αίσχους” από τους Δυτικούς και ως “Αντιφασιστικό τείχος προστασίας” από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση, άρχισε να αποκτά υπόσταση στην καρδιά του Βερολίνου στις 12 με 13 Αυγούστου του 1961. Σκοπός της ανέγερσης του ήταν σύμφωνα με τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, ο περιορισμός της φυγής των κατοίκων της προς την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Για περισσότερα από 24 χρόνια, το τείχος αποτελούσε ένα φυσικό σύνορο μεταξύ του Ανατολικού και Δυτικού Βερολίνου, ενώ αποτέλεσε και το σημαντικότερο σύμβολο μιας διχοτομημένης Ευρώπης.

Μετά το την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία διαιρέθηκε σε τέσσερις ζώνες κατοχής υπό αμερικανική, βρετανική, σοβιετική και γαλλική διοίκηση. Με τον ίδιο τρόπο διαιρέθηκε και το Βερολίνο, η πάλαι ποτέ πρωτεύουσα της Πρωσίας, της Αυτοκρατορικής Γερμανίας και της Ναζιστικής Γερμανίας.

Το 1948 επήλθε το τέλος στη συνεργασία των τεσσάρων κατοχικών δυνάμεων, όταν η Σοβιετική Ένωση ανέστειλε την συμμετοχή της στο Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου και στη Διασυμμαχική Διοίκηση. Μετά από αυτό οι Σοβιετικοί άρχισαν να παρενοχλούν τις επικοινωνίες των Δυτικών με απώτερο σκοπό την εξώθηση τους στην εγκατάλειψη της πρωτεύουσας. Τελικά το Δυτικό Βερολίνο κατάφερε να επιζήσει από τον αποκλεισμό με τον εφοδιασμό από τις Ηνωμένες πολιτείας μέσα από τις αερογέφυρες. 

Ο ολοκληρωτικός χωρισμός του Βερολίνου σε Ανατολικό και Δυτικό πραγματοποιήθηκε όταν εγκαταστάθηκε στο Ανατολικό Βερολίνο μια ξεχωριστή δημοτική αρχή. Το 1949 δημιουργήθηκε στην υπό σοβιετικό έλεγχο ζώνη η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ή αλλιώς η Ανατολική Γερμανία, καθιστώντας έτσι αρκετά δύσκολη την επικοινωνία μεταξύ των δύο τμημάτων του Βερολίνου. 

Η αφορμή για την ανέγερση του τείχους ήταν το ολοένα και αυξανόμενο κύμα φυγής που παρατηρήθηκε προς την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Άλλωστε ως τον Αύγουστο του 1961 η φυγή δεν ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθεί, καθώς αρκούσε μόνο να πάρει κανείς το μετρό ή τον βερολινέζικο σιδηρόδρομο για να περάσει από την Ανατολή στη Δύση. Η φυγή έγινε γνωστή ως “ψήφος μέσω των ποδιών.”

Οι σχέσεις όμως μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Σοβιετικής Ένωσης αντιμετώπιζαν προβλήματα, κι έτσι αποφασίστηκε στις 12 Αυγούστου να κλείσουν τα σύνορα γύρω από τους δυτικούς τομείς του Βερολίνου. Το πρώτο τείχος που διαχώριζε το Ανατολικό από το Δυτικό Βερολίνο άρχισε να υπάρχει από τις 13 Αυγούστου, ενώ αποτελούταν από αγκαθωτά συρματοπλέγματα. Ωστόσο, όταν οι σχέσεις των δύο πλευρών οξύνθηκαν, τα συρματοπλέγματα έδωσαν την σειρά τους σε τείχη από τσιμέντο με ύψος 3,6 μέτρων και έκτασης 45 χιλιομέτρων.

Όλα τα χρόνια της ύπαρξης του τείχους, οι δύο πλευρές αντιμετώπισαν έντονες αντιπαραθέσεις με αποκορύφωμα τις δοκιμές πυρηνικών όπλων από την Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο μετά την ηγεσία του Γκορμπατσώφ στην Σοβιετική Ένωση, η Ουγγαρία άνοιξε τα σύνορα της με την Αυστρία, γεγονός που επέτρεψε τους Ανατολικογερμανούς να διαφύγουν προς την δύση. 

Το γεγονός αυτό διαδραμάτισε τον σημαντικότερο ρόλο για να ανοίξει η χώρα τα σύνορα με τη Δύση στις 9 Νοεμβρίου 1989. Μετά από 28 χρόνια άρχισε πλέον να μην υφίσταται το τείχος με πρωτοβουλία των Βερολινέζων, ενώ έναν χρόνο αργότερα στις 3 Οκτωβρίου 1990 η Γερμανία επανενώθηκε.

Σήμερα έχουν απομείνει όρθια μόνο τρία τμήματα του, αφού το μεγαλύτερο μέρος του έχει κατεδαφιστεί. Το πρώτο τμήμα είναι 80 μέτρων μήκους και αποτελεί το “πρώτο Τείχος”, στο σημείο που βρίσκονταν τα αρχηγεία της Γκεστάπο, το δεύτερο τμήμα αφορά ένα μακρύτερο μέρος του δεύτερου τείχους, κατά μήκος του ποταμού Σπρέε, γνωστό ως East Side Gallery, ενώ το τρίτο τμήμα βρίσκεται στην Bernauer Straße, το οποίο μετατράπηκε σε μνημείο το 1999. Μάλιστα πλέον το ανατολικό μέρος του τείχους είναι καλυμμένο από γκράφιτι, τα οποία δεν υπήρχαν όταν φρουρούνταν, αλλά δημιουργήθηκαν από καλλιτέχνες το 1990  όταν κλήθηκαν να διακοσμήσουν τα τμήματα που δεν είχαν καταστραφεί.