Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε ομοσπονδιακό επίπεδο κήρυξε σήμερα, Πέμπτη, το ρωσικό υπουργείο Αντμετώπισης Εκάκτων Αναγκών την περιφέρεια του Μπέλγκοροντ, που συνορεύει με το Κουρσκ καθώς συνεχίζεται η εισβολή της Ουκρανίας σε ρωσικό έδαφος.

«Η κατάσταση στην περιοχή παραμένει περίπλοκη και τεταμένη. Ως αποτέλεσμα των τρομοκρατικών επιθέσεων από ουκρανικές ένοπλες ομάδες στην περιφέρεια του Μπέλγκοροντ, κατοικίες και εγκαταστάσεις υποδομών υπέστησαν ζημιές, υπάρχουν νεκροί και τραυματισμένοι πολίτες» ανακοίνωσε ο επικεφαλής του υπουργείου Αλεξάντερ Κουρενκόφ.

Όπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο Guardian καθώς η επίθεση της Ουκρανίας στο Κουρσκ της Ρωσίας συνεχίζεται, το επίχειρημα της Μόσχας ότι όλα είναι υπό έλεγχο έχει αρχίσει να εξασθενεί.

Τελευταίο χτύπημα οι εικόνες της ουκρανικής τηλεόρασης την Τετάρτη με δημοσιογράφο να μεταδίδει από την πόλη Σούντζα, χωρίς εμφανή σημάδια μάχης στο βάθος. Οι εικόνες αυτές φάνηκε να καταρρίπτουν τους ρωσικούς ισχυρισμούς ότι «η ανεξέλεγκτη πορεία του εχθρού έχει ήδη σταματήσει» και ότι ο ρωσικός στρατός έχει ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων, σημειώνεται από τη βρετανική εφημερίδα.

Υπενθυμίζεται ότι η Ουκρανία ισχυρίζεται ότι ελέγχει 74 οικισμούς στην περιοχή του Κουρσκ -συμπεριλαμβανομένης της Σούντζα-, μοιράζει ανθρωπιστική βοήθεια και κατεβάζει ρωσικές σημαίες στην περιοχή, σύμφωνα με την ουκρανική τηλεόραση.

Παιχνίδι με τις λέξεις από τη Ρωσία

Σύμφωνα με την ανάλυση του Guardian, «όσο περισσότερο διαρκεί η εισβολή, τόσο πιο δύσκολο είναι για τον Βλαντιμίρ Πούτιν να την αποσιωπήσει ως μια αναποδιά σε μια κατά τα άλλα επιτυχημένη πολεμική προσπάθεια. Συνήθως είναι σημάδι ότι κάτι ταράζει το Κρεμλίνο όταν η ελίτ αρχίζει να χρησιμοποιεί ευφημισμούς για να αναφερθεί σε αυτό. Η πλήρους κλίμακας επίθεση του Κρεμλίνου στην Ουκρανία δεν ήταν, για μεγάλο χρονικό διάστημα, “πόλεμος” ή “εισβολή”, αλλά αντίθετα μια “ειδική στρατιωτική επιχείρηση”».

Όπως υπενθυμίζει ο συντάκτης της ανάλυσης «ο Πούτιν αρνήθηκε να προφέρει το όνομα του εκλιπόντος ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι όσο ήταν εν ζωή, αναφερόμενος σε αυτόν ως “μια συγκεκριμένη προσωπικότητα” ή “ο πολίτης που αναφέρατε”».

Το ίδιο γλωσσικό παιχνίδι φαίνεται να εφαρμόζεται και τώρα που ουκρανικές δυνάμεις προελαύνουν βαθιά στο ρωσικό έδαφος με την FSB να κάνει λόγο για «μέτρα» κατά μιας «ένοπλης προβοκάτσιας». Στο ίδιο πλαίσιο ο Πούτιν και άλλοι αξιωματούχοι αναφέρθηκαν σε «κατάσταση», «τρομοκρατική επίθεση» και «τα γεγονότα στην περιοχή του Κουρσκ» με εμφανή την απουσία λέξεων όπως «εισβολή» ή «ουκρανικός έλεγχος» του ρωσικού εδάφους.

Όταν, δε, ο εκτελών χρέη κυβερνήτη της περιφέρειας άρχισε να απαριθμεί, κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης, τον αριθμό των οικισμών που κατέλαβε ο ουκρανικός στρατός, ο εμφανώς εκνευρισμένος Πούτιν τον διέκοψε, λέγοντάς του να αφήσει τέτοια πράγματα για τον στρατό και να επικεντρωθεί στην περιγραφή της ανθρωπιστικής αντίδρασης.

«Μπορούσατε να ακούσετε το επίπεδο του άγχους στη φωνή του κυβερνήτη αργότερα στη συνάντηση. Ήταν απολύτως σαφές ότι δεν ήταν προετοιμασμένος για πόλεμο που θα διεξαγόταν στο έδαφός του. Και όταν προσπάθησε να μοιραστεί τις πληροφορίες που είχε, ο Πούτιν δεν το επέτρεψε. Θέλει να σταματήσει την επικοινωνία οποιουδήποτε γεγονότος που θα αυξήσει το επίπεδο ανησυχίας στη ρωσική κοινωνία» παρατήρησε η ερευνήτρια στο Russia Institute του King’s College του Λονδίνου, Όλγκα Βλάσοβα.

Το δίλημμα

Η εισβολή σε τμήματα της Ρωσίας κάνει πιο επιτακτική την απάντηση σε ένα δίλημμα που αντιμετωπίζει το Κρεμλίνο από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία: αν πρέπει να παρουσιάσει τον πόλεμο ως υπαρξιακή μάχη μέχρι θανάτου με τη Δύση και ως προοίμιο του τρίτου παγκόσμιου πολέμου ή αν πρέπει να υποστηρίξει ότι πρόκειται για μια τοπική σύγκρουση που είναι πλήρως υπό έλεγχο και δεν χρειάζεται να ανησυχεί κανείς.

Τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο ρωσικά μέσα ενημέρωσης έχουν προωθήσει και τις δύο αυτές αντιφατικές αφηγήσεις κατά καιρούς, αλλά την τελευταία εβδομάδα προτίμησαν τη δεύτερη εκδοχή.

Τα τηλεοπτικά δελτία επικεντρώθηκαν στις ρωσικές δυνάμεις που απέκρουσαν την εισβολή και στους ανθρώπους σε όλη τη χώρα που έστειλαν ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή σε ένδειξη αλληλεγγύης, αντί να ασχοληθούν με το θέαμα των ξένων στρατευμάτων που καταλαμβάνουν ρωσικό έδαφος για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μέχρι στιγμής, αυτό φαίνεται να αποδίδει. Η ερευνήτρια στο Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο, Αικατερίνα Σούλμαν, σημείωσε ότι η ανάλυση των ειδήσεων που προβάλονται στους Ρώσους περιλαμβάνουν στιγμές όπως η ανακοίνωση της αρχικής εισβολής, το πραξικόπημα Πριγκόζιν, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στη Μόσχα τον Μάρτιο αλλά όχι η εισβολή στο Κουρσκ.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πούτιν ούτε περιόδευσε στις πληγείσες περιοχές ούτε εκφώνησε φλογερές ομιλίες απαιτώντας μια σθεναρή άμυνα.

Το έχει ακόμα μέσα του;

Τέτοιο μοτίβο έχει χρησιμοποιηθεί από τον Πούτιν όλα τα χρόνια της διακυβέρνησής του αρχής γενομένης με την βύθιση του υποβρυχίοιυ του Κουρσκ, το 2000, λίγο αφότου είχε γίνει πρόεδρος της Ρωσίας. Σύμφωνα με τον Guardian η ρωσική ελίτ έχει συνηθίσει να βλέπει τον Πούτιν να ανακαταλαμβάνει την πρωτοβουλία των κινήσεων με την πάροδο του χρόνου.

«Βλέπε Πριγκόζιν. Η αντίδραση στο ίδιο το πραξικόπημα ήταν αξιοθρήνητη, αλλά ποιος γέλασε τελευταίος; Έναν μήνα αργότερα ανατινάχθηκε στις φλόγες», δήλωσε η Σούλμαν καθώς ο Πούτιν εμφανιζόταν απών από την εξέλιξη των γεγονότων αλλά ήταν τελικά ο Πριγκόζιν που έχασε αργότερα τη ζωή του σε έκρηξη στο ιδιωτικό του τζετ.

Τώρα, όσοι βρίσκονται στην ρωσική ελίτ περιμένουν να δουν αν ο Πούτιν μπορεί και πάλι να πάρει την πρωτοβουλία μετά την ασταθή αντίδραση στα γεγονότα του Κουρσκ. «Αυτό που υποψιάζομαι ότι παρακολουθούν είναι το εξής: Έχει ακόμα δύναμη; Το έχει ακόμα μέσα του;»