Άδειοι δρόμοι, κλειστά μαγαζιά και σιωπή συνθέτουν το σκηνικό των φετινών Χριστουγέννων στην Ιερουσαλήμ, καθώς η χριστιανική κοινότητα αποφάσισε ότι φέτος δεν χωρούν εορτασμοί με τους επικεφαλής των εκκλησιών να καλούν τους πιστούς να προσευχηθούν για τους Παλαιστίνιους της Γάζας.

Συνήθως τέτοιες μέρες τον Δεκέμβρη οι δρόμοι στις χριστιανικές γειτονιές είναι γεμάτοι κόσμο, τα μαγαζιά στολισμένα και χριστουγεννιάτικη μουσική ακούγεται από παντού.

Ούτε κατά τη διάρκεια του covid ούτε κατά τα βίαια επεισόδια της δεύτερης Ιντιφάντα, δεν υπήρχε αυτή η εικόνα λένε Παλαιστίνιοι Χριστιανοί στο Al Jazeera. Φέτος δεν μοιάζει καν με Χριστούγεννα καθώς η χαρά που συνοδεύει τις εορταστικές ημέρες έχει δώσει τη θέση της στη θλίψη και την αγωνία.

«Κατά την πρώτη και τη δεύτερη Ιντιφάντα, περάσαμε δύσκολες στιγμές», δήλωσε ο επίτιμος επίσκοπος της Λουθηρανικής Εκκλησίας Munib Younan, 73 ετών.

«Αλλά ήταν διαφορετικά. Επειδή στολίζαμε τα χριστουγεννιάτικα δέντρα. Θέλαμε να δώσουμε χαρά στους καιρούς των δυσκολιών. Αλλά τώρα βλέπετε παιδιά στη Γάζα που δεν έχουν σπίτι, που πεινάνε.

«Το να τοποθετήσεις ένα δέντρο σηματοδοτεί ένα είδος χαράς», δήλωσε ο επίσκοπος. «Και τώρα είναι μια εποχή θλίψης. Αν χάσεις ένα μέλος της οικογένειάς σου, κατά το έθιμό μας, δεν βάζεις δέντρο. Επικεντρώνεσαι στις προσευχές».

Ακόμα και στην ίδια την Παλιά Πόλη, οι Παλαιστίνιοι Χριστιανοί δήλωσαν ότι αποφεύγουν τις μη απαραίτητες μετακινήσεις λόγω της επιθετικής παρουσίας των ισραηλινών δυνάμεων.

Στις 10 Νοεμβρίου, οι επικεφαλής των εκκλησιών στην Ιερουσαλήμ εξέδωσαν κοινή δήλωση στην οποία καλούσαν τους πιστούς «να σταθούν στο πλευρό εκείνων που αντιμετωπίζουν τέτοιες δοκιμασίες, αποφεύγοντας φέτος κάθε περιττή εορταστική δραστηριότητα», και αντ’ αυτού «να προσευχηθούν και να συνεισφέρουν γενναιόδωρα» για τα θύματα του συνεχιζόμενου πολέμου.

Όλες οι γιορτές ακυρώθηκαν

Στη συνέχεια, όλες οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τα Χριστούγεννα εκτός προσευχής, είτε πρόκειται για την ετήσια χριστουγεννιάτικη αγορά κοντά στη Νέα Πύλη είτε για γιορτινά πάρτι και συγκεντρώσεις, ακυρώθηκαν. Αυτά τα Χριστούγεννα, οι περισσότερες οικογένειες αρκούνται σε ένα απλό γεύμα και στην παρακολούθηση της Θείας Λειτουργίας.

«Κάθε Χριστούγεννα, μαζευόμαστε οικογενειακώς με τους γονείς, τα παιδιά, τα εγγόνια μας. Φέτος, δεν έχουμε όρεξη να το κάνουμε αυτό», δήλωσε ο Anton Asfar, γενικός γραμματέας της Caritas Jerusalem, μιας καθολικής οργάνωσης αρωγής, ανάπτυξης και κοινωνικών υπηρεσιών, στο γραφείο του. «Νιώθουμε ότι κάνουμε κάτι προνομιακό, επειδή άλλοι υποφέρουν».

Επιθέσεις σε Χριστιανούς στη Γάζα

Πολλοί έχουν γνωστούς στη Γάζα που κινδυνεύουν. Η χριστιανική κοινότητα στον παλαιστινιακό θύλακα που αριθμεί σχεδόν 1.000 άτομα έχει επίσης απώλειες και μάλιστα από επιθέσεις σε εκκλησίες που είχαν καταφύγει για να γλιτώσουν από τις ισραηλινές επιθέσεις.

Τον Οκτώβριο, ο ισραηλινός βομβαρδισμός της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα, όπου κατέφυγαν εκατοντάδες εκτοπισμένοι, σκότωσε 18 χριστιανούς Παλαιστίνιους και κατέστρεψε μέρος του κτιρίου του 12ου αιώνα.

Στις 16 Δεκεμβρίου, το Λατινικό Πατριαρχείο Ιεροσολύμων δήλωσε ότι ένας ισραηλινός ελεύθερος σκοπευτής πυροβόλησε και σκότωσε «εν ψυχρώ» δύο χριστιανές γυναίκες- μητέρα και κόρη – τη Nahida Anton και τη Samar Anton, μέσα στο συγκρότημα της ενορίας της Αγίας Οικογένειας στη Γάζα, όπου οι περισσότερες χριστιανικές οικογένειες είχαν αναζητήσει καταφύγιο από την έναρξη του πολέμου.

Το Λατινικό Πατριαρχείο, το οποίο εδρεύει στην Καθολική Εκκλησία της Ιερουσαλήμ, δήλωσε ότι επτά ακόμη άτομα πυροβολήθηκαν και τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης, η οποία κατέστρεψε επίσης δεξαμενές νερού και ηλιακούς συλλέκτες κρίσιμης σημασίας για την επιβίωση των οικογενειών που στεγάζονταν εκεί.

Ο ιερέας Firas Abedrabbo, 39 ετών, ο οποίος υπηρετεί στη ρωμαιοκαθολική ενορία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Ein Arik, δήλωσε στο Al Jazeera ότι είχε συναντήσει τη Nahida και τη Samar πολλές φορές όταν επισκέφθηκε τη Γάζα με τον Πατριάρχη τα προηγούμενα χρόνια για να περάσει εκεί τα Χριστούγεννα με τους τοπικούς ενορίτες.

«Όταν γνωρίζεις το θύμα, ο πόνος διπλασιάζεται»

«Όταν γνωρίζεις το άτομο προσωπικά, ο πόνος διπλασιάζεται», δήλωσε ο ιερέας Firas. «Δεν μπορείτε να με πείσετε ότι αυτές οι δύο ηλικιωμένες κυρίες ήταν επικίνδυνες για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ όταν απλώς περνούσαν από το προαύλιο της εκκλησίας τους για να πάνε στην τουαλέτα».

Στο γραφείο της Caritas, ο Asfar δήλωσε ότι δύο από τα μέλη του προσωπικού της οργάνωσης στη Γάζα έχουν σκοτωθεί από την έναρξη του πολέμου. Η Viola Amash, μια 26χρονη τεχνικός εργαστηρίων, σκοτώθηκε στον Άγιο Πορφύριο μαζί με τον σύζυγό της, τη μικρή κόρη της, την αδελφή της, τον κουνιάδο της και τα παιδιά της αδελφής της.

Σε ξεχωριστή επίθεση με ρουκέτα, ένα άλλο μέλος του προσωπικού σκοτώθηκε μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του. Η μόνη που γλίτωσε ήταν η τρίχρονη κόρη του.

Μια φωτογραφία της Viola βρίσκεται τώρα σε κορνίζα πίσω από τη ρεσεψιόν στα γραφεία της οργάνωσης.

Ένταση της καταστολής στους Χριστιανούς Παλαιστίνιους μετά τις 7 Οκτώβρη

Αντιμετωπίζοντας ήδη πριν από τον πόλεμο ξεχωριστά συστήματα ταυτοποίησης και περιορισμούς στη μετακίνηση – και τώρα βλέποντας τους αγαπημένους τους στη Γάζα να σκοτώνονται και να εκτοπίζονται – τα χριστιανικά δίκτυα σε όλους τους Αγίους Τόπους βρίσκονται υπό πίεση και απομονώνονται όλο και περισσότερο το ένα από το άλλο.

Οι επιθέσεις των Ισραηλινών εποίκων κατά μήκος των δρόμων στη Δυτική Όχθη εμποδίζουν πολλούς Παλαιστίνιους να μετακινηθούν. Τα πολυάριθμα μπλόκα στις εισόδους των πόλεων σημαίνουν ότι ένα ταξίδι από την Ιερουσαλήμ στη Βηθλεέμ – που απέχουν μόλις λίγα χιλιόμετρα μεταξύ τους – συνεπάγεται ένα ταξίδι τουλάχιστον 40 χιλιομέτρων οδικώς, με πολύωρες αναμονές στα σημεία ελέγχου του ισραηλινού στρατού.

Στην ίδια την Παλιά Πόλη, οι Παλαιστίνιοι Χριστιανοί δήλωσαν ότι αποφεύγουν τις μη απαραίτητες μετακινήσεις λόγω της επιθετικής παρουσίας των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας στην περιοχή και στην υπόλοιπη Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Ο Christo μετακινείται από τη γειτονιά Beit Hanina για να ανοίξει το κατάστημα με τα σουβενίρ του στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, περνώντας από την Πύλη της Δαμασκού, όπου σταθμεύει η συνοριακή αστυνομία. Πριν από τον πόλεμο, ο Christo δεν υποβαλλόταν συχνά σε έλεγχο.

«Τώρα, καθημερινά, κάθε φορά που περνάς, επειδή είσαι Άραβας, θα σε ελέγχουν πλήρως», είπε ο Christo, ο οποίος φοράει έναν μεγάλο, χρυσό σταυρό στο λαιμό του.

«Και είναι τρομερό. Ταπεινωτικό. Μερικές φορές δεν θέλω να επιστρέψω στην Παλιά Πόλη».

Σταματούν και ελέγχουν μαθητές

Σε μια περίπτωση, ένας στρατιώτης σταμάτησε για να του κάνει πλήρη σωματικό έλεγχο μόλις δύο μέτρα μακριά από το σημείο όπου είχε ήδη ελεγχθεί λίγο πριν. «Είδε ότι μόλις είχα ελεγχθεί», είπε. «Είναι σαν να προσπαθεί να σε θυμώσει για να προκαλέσει προβλήματα».

Σχολεία έχουν αναφέρει στις εκκλησίες ότι δυνάμεις ασφαλείας ψάχνουν τις σχολικές τσάντες μαθητών στην Παλιά Πόλη, αναζητώντας υλικό της διδακτέας ύλης συμπεριλαμβανομένων εικόνων της παλαιστινιακής σημαίας.

Η ένταση της καταστολής συνοδεύεται από αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας. Για τους καταστηματάρχες στην Ιερουσαλήμ είναι μία άγονη χρονιά. Τουρίστες πλέον δεν έρχονται ενώ πολλοί ακόμα χάνουν τη δουλειά τους.

Σε αυτή την οικονομικά ασφυκτικά κατάσταση και τη στρατοκρατούμενη ατμόσφαιρα, η χριστιανική κοινότητα, η οποία σήμερα αποτελεί λιγότερο από το 2% του πληθυσμού της Ιερουσαλήμ, αισθάνεται να κινδυνεύει περισσότερο από ποτέ.

«Θα παραμείνουμε στην πόλη μας»

Διανύοντας αυτή τη θνησιγενή χριστουγεννιάτικη περίοδο – η οποία έρχεται εν μέσω αυξανόμενης βίας και παρενόχλησης προς τους ντόπιους χριστιανούς, ιδίως από τότε που η ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ απέκτησε την εξουσία πέρυσι – οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι χριστιανοί δηλώνουν την πρόθεσή τους παρ’ όλα αυτά να παραμείνουν στην πόλη τους.

Το κοινό χριστουγεννιάτικο μήνυμά των εκκλησιών, που δημοσιεύθηκε στις 21 Δεκεμβρίου, έκανε παραλληλισμούς μεταξύ της γέννησης του Ιησού και της σημερινής κατάστασης. «Η Παναγία και ο Άγιος Ιωσήφ δυσκολεύτηκαν να βρουν ένα μέρος για τη γέννηση του γιου τους. Υπήρχε η δολοφονία των παιδιών. Υπήρχε στρατιωτική κατοχή. Και υπήρχε η Αγία Οικογένεια που εκτοπίστηκε ως πρόσφυγας», αναφέρεται στην ανακοίνωση.

«Παρ’ όλα αυτά, εν μέσω τέτοιας αμαρτίας και θλίψης, ο Άγγελος εμφανίστηκε στους βοσκούς ανακοινώνοντας ένα μήνυμα ελπίδας και χαράς για όλο τον κόσμο», συνεχίζει η ανακοίνωση.

Για τους ντόπιους Παλαιστίνιους, οι στιγμές του χριστουγεννιάτικου πνεύματος φέτος είναι φευγαλέες. «Όταν πηγαίνεις στην εκκλησία ή ανάβεις ένα κερί ή ακόμη και όταν απλώς περιηγείσαι στους δρόμους της Παλιάς Πόλης, μπορείς να δεις κάτι για να χαμογελάσεις», δήλωσε ο Christo.

«Αλλά κάθε φορά που βλέπεις τα παιδιά της Γάζας στην τηλεόραση ή βλέπεις φτώχεια παντού ή ανθρώπους που οδηγούνται στην πείνα, αυτό θα γκρεμίσει όλη τη χαρά μέσα σου».