Το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση της μετανάστευσης στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο είχε προαναγγελθεί τον Ιούνιο, ανακοίνωσε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενόψει του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (19 – 20 / 10) και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (26 – 27 / 10).

Το σχέδιο περιλαμβάνει στοχευμένα επιχειρησιακά μέτρα, και συμπληρώνει τα σχέδια δράσης που έχουν ήδη παρουσιαστεί για τις μεταναστευτικές οδούς των Δυτικών Βαλκανίων, της Κεντρικής Μεσογείου, της Δυτικής Μεσογείου και του Ατλαντικού.

Όπως ωστόσο σημειώνεται, το σχέδιο παρουσιάζεται με την επιφύλαξη της έκθεσης που θα υποβάλουν ο Ύπατος Εκπρόσωπος και η Επιτροπή σχετικά με την κατάσταση όσον αφορά τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας, βάσει της εντολής από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2023.

Η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε δεσμευθεί να παρουσιάσει το σχέδιο στην επιστολή της στους ηγέτες πριν από τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 29 – 30 Ιουνίου 2023.

Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει 29 στοχευμένα επιχειρησιακά μέτρα σε τέσσερις τομείς:

1. Πρόληψη παράτυπων αναχωρήσεων, καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και παροχή νόμιμων οδών μετανάστευσης μέσω:

• της ενδυνάμωσης της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης στην Ασία, την Αφρική και την Τουρκία για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών,
• εφαρμογή των μέτρων της εργαλειοθήκης για τους μεταφορείς,
• δημιουργία ευκαιριών για νόμιμη μετανάστευση, μεταξύ άλλων μέσω εταιρικών σχέσεων προσέλκυσης ταλέντων,
• συνεχείς προσπάθειες για την επανεγκατάσταση των προσφύγων που χρήζουν διεθνούς προστασίας,
• ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Europol, Frontex και EUROJUST.

2. Ενίσχυση της αποτελεσματικής διαχείρισης των συνόρων κατά μήκος της οδού της Ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένων των χωρών καταγωγής και διέλευσης μέσω:

• της στήριξης των ικανοτήτων διαχείρισης των συνόρων στα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας,
• την ενίσχυση και βελτίωση της διαχείρισης και του ελέγχου των συνόρων, μεταξύ άλλων στα εξωτερικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα της ΕΕ,
• την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας με εταίρους στη Νότια Γειτονία,
• την προώθηση της ανανέωσης της συνεργασίας μεταξύ του Frontex και της Τουρκίας,
• τη βελτίωση της επίγνωσης της κατάστασης στα θαλάσσια σύνορα, σε συνεργασία με τον Frontex.

3. Ενίσχυση της συνεργασίας για τις επιστροφές και την επανεισδοχή με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης, μέσω:

• της συνέχισης της συνεργασίας με την Τουρκία για την προώθηση της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας,
• την εντατικοποίηση των επιστροφών από την ΕΕ,
• τον συντονισμό των κοινών διπλωματικών επαφών με τρίτες χώρες καταγωγής και διέλευσης, ιδίως στη Νότια Ασία και στην Αφρική.

4. Εξασφάλιση αποδοτικής διαχείρισης της μετανάστευσης, βελτίωση των διαδικασιών ασύλου και υποστήριξη επαρκούς ικανότητας υποδοχής μέσω:

• της στήριξης των κρατών μελών για την παροχή επαρκούς ικανότητας υποδοχής για παιδιά και ενήλικες,
• της διασφάλισης της διάθεσης επαρκών εθνικών πόρων για τη διαχείριση της μετανάστευσης,
• της επιτάχυνσης της υλοποίησης των μεταφορών του εθελοντικού μηχανισμού αλληλεγγύης για μετεγκατάσταση και
• της συνέχισης της συνεργασίας με την Τουρκία για την ενίσχυση των τουρκικών συστημάτων ασύλου και υποδοχής.

Το παρόν σχέδιο δράσης, σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση βασίζεται σε υφιστάμενα μέτρα που αντιμετωπίζουν το ζήτημα της χρήσης εμπορικών μέσων μεταφοράς για τη διευκόλυνση της αντικανονικής μετανάστευσης στην ΕΕ, καθώς και σε έργα καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης. Ενισχύει επίσης τη συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής, των οργανισμών της ΕΕ (Frontex, EUAA, Europol) και των αρχών των κρατών μελών στον τομέα της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων.