Προοδευτικά περιοριστικά μέτρα σε περίπτωση υπαναχώρησης της Τουρκίας και επιστροφής της στην πολιτική των εντάσεων, που ξεκινούν από πρόσθετες καταχωρήσεις οντοτήτων και προσώπων έως και περιορισμούς στην οικονομία και την παροχή τουριστικών υπηρεσιών, τον τομέα της ενέργειας και απαγορεύσεις εξαγωγής τεχνολογίας, περιλαμβάνει η έκθεση του Ύπάτου Εκπροσώπου της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επιλογές των 27 έναντι της Τουρκίας. Η έκθεση περιλαμβάνει παρομοίως και μια σειρά από κίνητρα, αλλά ο κ. Μπορέλ συμπεραίνει ότι χρειάζεται ακόμα περισσότερος χρόνος για να διαπιστωθεί αν η όποια στροφή της Τουρκίας είναι βιώσιμη και διατηρήσιμη. Τα συμπεράσματα του κ. Μπορέλ θα τεθούν σήμερα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το αντίτυπο της έκθεσης που έχει δει το ΚΥΠΕ, ο Ύπατος Εκπρόσωπος αναφέρει στα συμπεράσματά του ότι “από τον περασμένο Δεκέμβριο, η Τουρκία έχει δείξει μια πιο ήρεμη, πιο εποικοδομητική στάση σε διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των διμερών σχέσεών της με αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτά είναι θετικά και ευπρόσδεκτα βήματα προς τα εμπρός. Η πανδημία COVID-19 τόνισε περαιτέρω τα αμοιβαία οφέλη μιας σχέσης συνεργασίας. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία αποκλιμάκωσης παραμένει εύθραυστη. Χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να κρίνουμε εάν είναι βιώσιμη και αξιόπιστη και προσφέρει μακροχρόνια αποτελέσματα, υπό το φως της επιδεινούμενης εσωτερικής κατάστασης στην Τουρκία”.

“Για να εμβαθύνουμε την τρέχουσα δυναμική και να δώσουμε κίνητρα για στενότερους δεσμούς ΕΕ-Τουρκίας, πιστεύουμε ότι η Ένωση πρέπει να θέσει μια σειρά πιθανών τομέων συνεργασίας για να επιτρέψει μια προοδευτική, αναλογική και αναστρέψιμη προσέγγιση. Αυτά είναι προς το κοινό μας συμφέρον και θα μπορούσαν να συνεχιστούν με σταδιακά βήματα – υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι οι εποικοδομητικές προσπάθειες της Τουρκίας θα συνεχιστούν και θα ενισχυθούν τους επόμενους μήνες”. “Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα” αναφέρει ο κ. Μπορέλ και απαριθμεί τα εξής:

“Μια πιο αποτελεσματική και αμοιβαία επωφελής εφαρμογή των βασικών τομέων της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας για το 2016, ιδίως σχετικά με τη διαχείριση της μετανάστευσης. Αυτό θα σήμαινε συγκεκριμένα ότι η Τουρκία θα ξαναρχίσει χωρίς καθυστέρηση τη διαδικασία επιστροφής από τα ελληνικά νησιά, ξεκινώντας από τους 1450 επαναπατριζόμενους των οποίων οι νομικές προσφυγές έχουν εξαντληθεί”.

“Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να εντείνουν τις επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία στην Ένωση, βασιζόμενοι στην πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής. Αυτό θα πρέπει να καλύπτει ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες ομάδες Σύρων προσφύγων στην Τουρκία”.

“Η ενίσχυση των ήδη ουσιαστικών οικονομικών μας δεσμών είναι μια άλλη κερδοφόρα κατάσταση και για τις δύο πλευρές, ιδίως στο τρέχον δύσκολο οικονομικό κλίμα. Στο επίκεντρο αυτού θα ήταν ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του πεδίου εφαρμογής της τρέχουσας τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, όπως έχει ήδη προτείνει η Κομισιόν. Αυτό θα παρέχει επίσης ένα κατευθυντήριο πλαίσιο για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με τις οδηγίες διαπραγμάτευσης και να εξουσιοδοτήσουν την Κομισιόν να αρχίσει διαπραγματεύσεις για αυτόν τον εκσυγχρονισμό της, υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την επίλυση των σημερινών οχλήσεων στο εμπόριο” προστίθεται.

Αναφέρεται ακόμη ότι “η διατήρηση ανοικτών καναλιών επικοινωνίας είναι χρήσιμη – κυρίως για την υποστήριξη των δεσμεύσεων οικονομικής και τομεακής μεταρρύθμισης της Τουρκίας. Οι διάλογοι υψηλού επιπέδου που έχουν προηγουμένως ανασταλεί θα μπορούσαν έτσι να ξαναρχίσουν σχετικά με την οικονομία, την ενέργεια, τις μεταφορές, τις πολιτικές εξελίξεις, τις εξωτερικές πολιτικές και τις πολιτικές ασφάλειας και να ξεκινήσουν για άλλα νέα θέματα, π.χ. την πράσινη συμφωνία / κλίμα, την εσωτερική ασφάλεια, τις διαθρησκευτικές σχέσεις και τον πολιτισμό”.

“Η αύξηση των επαφών μεταξύ ατόμων είναι ένα περαιτέρω μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Η Κομισιόν σκοπεύει να συνεχίσει να διευκολύνει τη συμμετοχή της Τουρκίας στην επόμενη γενιά προγραμμάτων της ΕΕ, όπως το Erasmus +, το Horizon Europe κ.λπ. στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και παραμένει έτοιμη να ενημερώσει την Τουρκία για τις ιδιαιτερότητες των εκκρεμών σημείων αναφοράς που ορίζονται στον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση των θεωρήσεων” συμπληρώνεται.

Ωστόσο, αν η Τουρκία δεν προχωρήσει εποικοδομητικά στην ανάπτυξη μιας πραγματικής εταιρικής σχέσης με την ΕΕ, αλλά επιστρέψει σε ανανεωμένες μονομερείς ενέργειες ή προκλήσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, με σκοπό να προκαλέσει ζημία στα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι αυτό θα έχει πολιτικές και οικονομικές συνέπειες, όπως αναφέρεται στην έκθεση. “Τα περαιτέρω μέτρα της ΕΕ πρέπει να εστιαστούν, να είναι αναλογικά και αναστρέψιμα, προκειμένου να προσαρμοστούν στην κατάσταση και στο επίπεδο απειλής ή πρόκλησης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, να ενθαρρύνουν την επιστροφή σε μια συνεταιριστική πορεία και να αποφύγουν μια αρνητική δυναμική κλιμάκωσης”.

“Εκτός από την αναστολή των στοιχείων της προσφοράς εποικοδομητικής συνεργασίας που αναφέρονται παραπάνω, θα πρέπει να προβλέψουμε έξυπνα, επεκτάσιμα αλλά αναστρέψιμα περιοριστικά μέτρα, βασιζόμενοι σε αυτά που ισχύουν”, αναφέρει ο κ. Μπορέλ και απαριθμεί τα εξής:- Η έγκριση των πρόσθετων καταχωρίσεων που έχουν ήδη συμφωνηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου ·- Θα μπορούσαν να ενισχυθούν τα περιοριστικά μέτρα στο πλαίσιο των υφιστάμενων πλαισίων κυρώσεων και να εξεταστεί το ενδεχόμενο να συμπεριληφθούν νομικά πρόσωπα ·- Περαιτέρω περιορισμοί στην οικονομική συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ·- Μέτρα που στοχεύουν άλλους τομείς σημαντικούς για την τουρκική οικονομία, όπως απαγόρευση παροχής τουριστικών υπηρεσιών, αρνητικές ταξιδιωτικές συμβουλές από τα κράτη μέλη κ.λπ.- Πρόσθετα μέτρα της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας και σε συναφείς τομείς, όπως απαγορεύσεις εισαγωγών / εξαγωγών σε ορισμένα αγαθά και τεχνολογίες ·Τέλος ο κ. Μπορέλ προτείνει σε συνέχεια των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2020, η Κομισιόν να προετοιμάσει επίσης γρήγορα επιλογές για συνεχή χρηματοδότηση για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία.”Δεδομένων των σοβαρών αναγκών επί τόπου και του σημαντικού φόρτου που εξακολουθεί να επωμίζεται η Τουρκία, πρόκειται για μια ευρωπαϊκή επένδυση σε σταθερότητα και αλληλεγγύη”, καταλήγει ο κ. Μπορέλ