Σημαντική μείωση της χρήσης των φυτοφαρμάκων και των αρνητικών τους επιπτώσεων, καθώς και μέτρα για αποκατάσταση των οικοσυστημάτων σε όλη την Ευρώπη είναι οι στόχοι των δύο προτάσεων που παρουσίασαν μετά τη συνάντηση του Κολεγίου των Επιτρόπων ο εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς, η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων Στέλλα Κυριακίδου και ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους.

Η κ. Κυριακίδου υπογράμμισε πως η λογική του μέτρου δεν είναι η συνολική απαγόρευση των φυτοφαρμάκων, αλλά η σταδιακή αντικατάστασή τους στη Γεωργία με πιο βιώσιμες μεθόδους, ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην οικονομική στήριξη που προβλέπεται στην πρόταση για παραγωγούς και αγρότες.

Η απαγόρευση, επεσήμανε, αφορά τη χρήση φυτοφαρμάκων σε ευάλωτες περιοχές, όπως περιοχές Natura, αλλά και σε αστικά περιβάλλοντα όπως πάρκα και χώρους όπου συχνάζουν παιδιά.

Ειδικότερα όσον αφορά τη στήριξη των παραγωγών, η κ. Κυριακίδου ανέφερε πως φιλοδοξία της πρότασης συνοδεύεται από εξ ίσου φιλόδοξη στήριξη.

Η Κομισιόν, πρόσθεσε, έκανε ένα έκτακτο βήμα προτείνοντας για πρώτη φορά την αλλαγή των κανονισμών της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής «για να στηρίξουμε οικονομικά τους αγρότες για να καλύψουν το κόστος αυτών των κανονισμών και απαιτήσεων για περίοδο πέντε ετών».

Πρόσθεσε πως η μετάβαση θα ενισχυθεί μέσω της αύξησης των επιλογών για «εναλλακτικές βιολογικές και χαμηλού ρίσκου» στην αγορά, μέσω και της έρευνας και των νέων τεχνολογιών. Μέχρι στιγμής, σημείωσε, η Κομισιόν έχει εγκρίνει για χρήση 20 εναλλακτικές μεθόδους χαμηλού ρίσκου.

Επεσήμανε πως η εργαλειοθήκη μέτρων στήριξης που περιλαμβάνονται στο πακέτο με τους κανονισμούς έχουν ως στόχο να αναπληρώσουν τη δημιουργία νέου κόστους και να αποτρέψει την αύξηση των τιμών τροφίμων.

«Η αλήθεια είναι πως χωρίς αυτές τις αλλαγές, διατρέχουμε το ρίσκο κατάρρευσης του επικονιασμού και των οικοσυστημάτων, κάτι που θα οδηγούσε σε ακόμα μεγαλύτερες επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια και τις τιμές των τροφίμων» πρόσθεσε.

Όπως είπε, η Κομισιόν έχει ξεκινήσει συζητήσεις με τα κράτη μέλη και τρίτες χώρες ώστε να αποτρέψουν την εισαγωγή νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων τα οποία απειλούν τις μέλισσες.

Εξηγώντας ειδικότερα τη λογική των μέτρων, η κ. Κυριακίδου σημείωσε πως αφορά τόσο τη μείωση της χρήσης όσο και του ρίσκου. Η πανδημία, πρόσθεσε, μας έχει διδάξει πως δεν μπορούμε να διαχωρίσουν την ανθρώπινη υγεία από την υγεία του περιβάλλοντος.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η κ. Κυριακίδου διευκρίνισε πως προτείνεται ένας γενικός στόχος σε επίπεδο ΕΕ, και πως οι εθνικοί στόχοι θα κληθούν να διαμορφώσουν τους δικούς τους στόχους δεδομένων των συνθηκών σε κάθε χώρα.

Αυτό, σημείωσε, δεν έχει να κάνει με τον κίνδυνο τον οποίο επικαλέστηκε ο δημοσιογράφος στην ερώτηση για μπλοκάρισμα της πρότασης από κάποια ανατολικά κράτη μέλη, αλλά αποτελεί μια δίκαιη προσέγγιση που δίνει ευελιξία ώστε η διαδικασία να προχωρήσει. Απέδωσε επίσης την καθυστέρηση που σημειώθηκε στην παρουσίαση της πρότασης στο ότι έπρεπε να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες που διατυπώθηκαν, αλλά και λόγω του φόρτου εργασίας που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Ο κ. Τίμερμανς από την πλευρά του σημείωσε πως η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει οδηγήσει ορισμένους να υποστηρίζουν επιβράδυνση των προτάσεων για τη βιοποικιλότητα επικαλούμενοι την επισιτιστική ασφάλεια, και αντέταξε το επιχείρημα πως η επισιτιστική ασφάλεια μπορεί να βελτιωθεί μέσω της προστασίας της βιοποικιλότητας.

Αποκατάσταση οικοσυστημάτων

Ο Επίτροπος Σινκεβίτσιους αναφέρθηκε πιο εκτεταμένα στην πρόταση που αφορά την αποκατάσταση της φύσης και των οικοσυστημάτων στην ΕΕ, σημειώνοντας πως μέχρι σήμερα η ΕΕ επικεντρωνόταν στην προστασία, αλλά πως αυτό δεν είναι πλέον αρκετό.

Πέραν του 80% της φύσης στην Ευρώπη έχει υποβαθμιστεί, και οι τάσεις αυτές δεν αναστρέφονται αρκετά γρήγορα όπως είπε.

Στην πράξη, μέχρι το 2030 τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν υιοθετήσει αποτελεσματικά μέτρα αποκατάστασης, μεταξύ άλλων μέσω της αύξησης του πράσινου στις πόλεις και την αφαίρεση εμποδίων στη ροή των ποταμών.

Όπως τόνισε, τέτοια μέτρα βοηθούν μακροπρόθεσμα την επισιτιστική ασφάλεια, όμως μπορούν να έχουν και βραχυπρόθεσμα οφέλη, για παράδειγμα μέσω της μείωσης των πλημμυρών που επηρεάζουν τον αγροτικό τομέα.