Αδιανόητο ως ακόμη πριν από δύο μήνες, προ της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, πλέον όμως ενδεχόμενο, ως ακόμη και πολύ πιθανό: η Φινλανδία εισέρχεται αυτή την εβδομάδα σε αποφασιστική φάση σε ό,τι αφορά την υποψηφιότητά της προς ένταξη στο NATO, με την τελική επιλογή της να αναμένεται στα τέλη του Ιουνίου.

Η κυβέρνηση της σκανδιναβικής χώρας θα δώσει στη δημοσιότητα –κατά όσα είναι γνωστά, την Πέμπτη– «λευκή βίβλο» για τις συνέπειες του νέου προσώπου που αποκάλυψε η γειτονική της Ρωσία.

Το κείμενο, που δόθηκε εντολή να συνταχθεί στις αρχές του Μαρτίου, θα σηματοδοτήσει την έναρξη διαδικασίας στο κοινοβούλιο και εθνικού διαλόγου που μάλλον θα κρατήσει αρκετές εβδομάδες, ενώ το ζήτημα τίθεται επίσης πιεστικά και για τη γειτονική Σουηδία.

Αποφάσεις έως τον Ιούνιο

«Θα κάνουμε διεξοδικές συζητήσεις» αλλά δεν θα κρατήσουν «περισσότερο απ’ ό,τι χρειάζεται», είπε την Παρασκευή η πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν. «Θεωρώ πως θα έχουμε ολοκληρώσει τις συζητήσεις μας πριν από τα τέλη Ιουνίου», πρόσθεσε.

«Εκτιμώ ότι η υποψηφιότητα θα υποβληθεί κάποια στιγμή τον Μάιο» ώστε να ληφθεί απόφαση στη σύνοδο του NATO στη Μαδρίτη στα τέλη Ιουνίου, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο πρώην πρωθυπουργός Αλεξάντερ Στουμπ, υποστηρικτής της ένταξης.

Η Φινλανδία έχει πολλαπλασιάσει τις διαβουλεύσεις τις τελευταίες εβδομάδες με πρακτικά όλα τα κράτη του 30μελούς Οργανισμού. Όπως και η γειτονική Σουηδία, η χώρα έλαβε σαφείς διαβεβαιώσεις από τον Γενικό Γραμματέα του NATO Γενς Στόλτενμπεργκ πως η πόρτα είναι ανοικτή και αρκετές εκφράσεις υποστήριξης και παραίνεσης έχουν εκφραστεί από τις μεγάλες δυνάμεις της Δυσης, από τις ΗΠΑ ως τη Γερμανία, έως τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αντιστροφή κλίματος 

Η αντιστροφή της κοινής γνώμης είναι θεαματική: οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν πλέον ότι το 60% των Φινλανδών τάσσεται υπέρ, ποσοστό διπλάσιο από ό,τι πριν από την εισβολή. Το ποσοστό όσων εναντιώνονται έχει πέσει στο 20%.

Αν και δεν έχουν εκφράσει όλοι θέση, καθαρή πλειοψηφία των μελών του κοινοβουλίου τάσσεται επίσης υπέρ της ένταξης στο NATO.

Όπως αρκετοί συνάδελφοί του, ο βουλευτής του κόμματος του Κέντρου Γιόνας Κόντα θεωρούσε ως πρότινος πως «δεν χρειαζόμασταν» την ένταξη στη συμμαχία, αλλά η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία «άλλαξε ανεπιστρεπτί την Ευρώπη» και «το να είμαστε μέλος του NATO θα μας προσέφερε περισσότερη αξία σε ό,τι αφορά την ασφάλεια».

Οι βουλευτές που τάσσονται κατά είναι λιγοστοί, ανάμεσά τους ο Μάρκους Μουστάγιαρβι της Συμμαχίας της Αριστεράς, που κρίνει ότι το ότι η Φινλανδία έμεινε εκτός στρατιωτικών συμμαχιών έφερε τη «σταθερότητα» σε όλη «τη βόρεια Ευρώπη».

Πώς θα αντιδράσει η Ρωσία; 

Παραμένει το ερώτημα ποια θα είναι η αντίδραση της Μόσχας. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, για τον οποίο το κόκκινο πανί της διεύρυνσης του NATO ήταν ένας από τους λόγους που επικαλέστηκε για να δικαιολογήσει την εισβολή στην Ουκρανία, βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο να αποκτήσει νέα σύνορα με την Ατλαντική Συμμαχία, μήκους 1.340 χιλιομέτρων.

Η Μόσχα απειλεί το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη με «σοβαρές συνέπειες, πολιτικές και στρατιωτικές» εάν ενταχθούν στο NATO, προειδοποίηση που επανέλαβε τις τελευταίες εβδομάδες.

Ο Φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστε αναγνώρισε στα τέλη Μαρτίου πως η υποψηφιότητα για ένταξη στο NATO θα μπορούσε να πυροδοτήσει «παρορμητικές» αντιδράσεις από τη Μόσχα — κυβερνητικοί ιστότοποι έγιναν στόχος κυβερνοεπιθέσεων προχθές Παρασκευή.

Επιπλέον. απαιτείται ομοφωνία των νυν μελών για την ένταξη ενός νέου στο NATO. Αν και η υποστήριξη της Τουρκίας μοιάζει δεδομένη, σύμφωνα με το Ελσίνκι, δεν είναι σαφής η στάση της Ουγγαρίας του Βίκτορ Όρμπαν.

Σύμφωνα με τον Φινλανδό υπουργό Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο, το NATO λέει πως χρειάζονται από τέσσερις ως δώδεκα μήνες για να οριστικοποιηθεί η ένταξη μιας χώρας. Η διαδικασία κράτησε 13 για τη Βόρεια Μακεδονία, το κράτος που εντάχθηκε πιο πρόσφατα στη στρατιωτική συμμαχία, τον Μάρτιο του 2020.

Στα χαρτιά, η Φινλανδία των 5,5 εκατ. κατοίκων είναι «ονειρεμένη» υποψήφια, με αριθμό εφέδρων-ρεκόρ, αντανάκλαση της μόνιμης επαγρύπνησης της έναντι της γειτονικής Ρωσίας. «Μπορούμε να κινητοποιήσουμε από 280.000 ως 300.000 άνδρες και γυναίκες σε μερικές ημέρες», εξηγεί ο Στουμπ.

Αφού παρήγγειλε στα τέλη του 2021 64 αμερικανικά μαχητικά F-35, η Φινλανδία θα αυξήσει αλματωδώς, κατά 40%, τον στρατιωτικό προϋπολογισμό της ως το 2026 και θα βρίσκεται πάνω από το όριο του 2% του ΑΕΠ που συστήνει το NATO.

Άλλοτε ρωσικό μεγάλο δουκάτο, ως την ανεξαρτησία της το 1917, η Φινλανδία υπέστη εισβολή από την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση το 1939, όταν ξέσπασε ο «χειμερινός πόλεμος» τριών μηνών στον οποίο η σφοδρή αντίσταση των Φινλανδών έχει παραλληλιστεί με αυτή των Ουκρανών.

Μετά τη νέα σύρραξη, τον λεγόμενο «πόλεμο της συνέχειας» (1941-1944) με τους σοβιετικούς, η σκανδιναβική χώρα επέλεξε την ουδετερότητα –αναγκαστικά για πολλούς– κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου, τη λεγόμενη «φινλανδοποίηση», υπό το άγρυπνο βλέμμα της Μόσχας. Η χώρα δεν έγινε μέλος της ΕΕ και εταίρος του NATO παρά τα χρόνια του 1990.