Ισραήλ και Ιράν σε αναμονή αλλά και με το δάκτυλο στη σκανδάλη. Η Ρωσία στέλνει μηνύματα στις ΗΠΑ, δηλώνοντας παρούσα και στη Μέση Ανατολή.

Το κλίμα αναμονής που επικρατεί στη Μέση Ανατολή ανήμερα της διενέργειας των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, τα μηνύματα που στέλνει η Ρωσία προς πάσα κατεύθυνση μέσω συγκεκριμένων κινήσεών της ως προς τους εμπλεκομένους στον πόλεμο και μία σύντομη επισκόπηση της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων με το πέρας των διακυβερνήσεων αφ’ ενός του Ντόναλντ Τραμπ και αφ’ ετέρου του Τζο Μπάιντεν – ήταν τα θέματα που συζήτησε στην καθημερινή ειδησεογραφική εκπομπή ALPHA Ενημέρωση με την Κάτια Σάββα, ο Γαβριήλ Χαρίτος, επισκέπτης καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και αναλυτής του σταθμού μας για ζητήματα Μέσης Ανατολής.

Επιφανειακή η στασιμότητα που σημειώνεται στα μέτωπα του πολέμου

Περιγράφοντας την κατάσταση που επικρατεί στα μέτωπα Λιβάνου και Γάζας, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι παρατηρείται στασιμότητα, παρά την αισιοδοξία που εκφραζόταν εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Συγκεκριμένα, ενόψει των σημερινών εκλογών, ο αμερικανιός διαμεσολαβητής Άμος Χόχσταϊν διέκοψε την περιοδεία του στη Μέση Ανατολή και ήδη από προχθές βρίσκεται στην Ουάσιγκτον για διαβουλεύσεις. Ίδιο κλίμα αναμονής επικρατεί στο μέτωπο της Γάζας, με τους αξιωματούχους της Χαμάς να δηλώνουν ότι «θα χρειαστεί αρκετός χρόνος» για να εξεταστεί νέο σχέδιο εκεχειρίας που προωθούν η Αίγυπτος και το Κατάρ, που θα περιλαμβάνει την απελευθέρωση από 11 έως 14 ισραηλινών ομήρων, ενώ συγχρόνως, ακόμα δεν έχει καταστεί σαφές ποια είναι η ηγεσία της οργάνωσης μετά την εκτέλεση του Γιαχία Σινουάρ. Από ισραηλινής πλευράς, είναι σαφές ότι δεν είχε την πρόθεση να δεσμευτεί με τετελεσμένα στα πολεμικά μέτωπα, τη στιγμή που ουδείς ακόμα γνωρίζει ποια θα είναι η «επόμενη μέρα» στον Λευκό Οίκο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι εχθροπραξίες στα διάφορα πολεμικά μέτωπα να συνεχίζονται.

Ειδικότερα, όσον αφορά το επικείμενο κτύπημα του Ιράν κατά του Ισραήλ, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι «παραμένουν πιθανά όλα τα σενάρια», επισημαίνοντας ότι οργιάζουν οι φήμες που φέρουν είτε το Ιράν να εκτοξεύει πυραύλους κατά του Ισραήλ ακόμα και απόψε, είτε η πρωτοβουλία του κτυπήματος να έχει αφεθεί στις φιλοϊρανικές σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ, είτε ακόμα και η πιθανότητα το Ισραήλ να είναι εκείνο που ια προβεί σε προληπτικό κτύπημα. Αυτό το οποίο είναι σίγουρο, είναι πως τόσο το Ισραήλ όσο και το Ιράν βρίσκονται ακόμα και σήμερα σε ύψιστη επιφυλακή, που θα μπορούσε να συνοψιστεί με το γνωστό ρητό «φοβάται ο Γιάννης το θεριό, και το θεριό τον Γιάννη».  

Τα μηνύματα που στέλνει η Ρωσία ενόψει αλλαγής σκυτάλης στον Λευκό Οίκο

Ωστόσο, σε αντίθεση με το κλίμα επιφανειακής στασιμότητας που παρατηρείται εκ μέρους των αντιμαχόμενων πλευρών κατά την τρέχουσα περίοδο, η Ρωσία ήδη από τα μέσα Οκτωβρίου δείχνει να θέλει να δηλώσει την παρουσία της στα τεκταινόμενα της Μέσης Ανατολής. Όπως επεσήμανε ο κ. Χαρίτος, την ημέρα κατά την οποίαν ανακοινώθηκε η εκτέλεση του Γιαχία Σινουάρ (17/10), το Reuters μετέδωσε ότι ενόσω τα ισραηλινά στρατεύματα αποναρκοθετούσαν εκτάσεις στην μεθόριο Ισραήλ-Συρίας, τα ρωσικά φυλάκια είχαν εκκενωθεί και Σύροι στρατιώτες παρακολουθούσαν τους Ισραηλινούς να μεταθέτουν τον φράχτη ασφαλείας εντός της νεκρής ζώνης χωρίς να αντιδρούν, με σκοπό να διέλθουν στον Νότιο Λίβανο από τα βορειονατολικά προκειμένου να περικυκλωθούν δυνάμεις της Χεζμπολάχ από τα μετόπισθεν. Παράλληλα, οι Ισραηλινοί βομβάρδισαν ανενόχλητοι αποθήκες οπλισμού της Χεζμπολάχ νοτίως του συριακού λιμανιού της Λατάκιας, πολύ κοντά στις ρωσικές βάσεις της Ταρτούς. Λίγες ημέρες αργότερα, μετά την εκτέλεση Σινουάρ, αξιωματούχοι της Χαμάς μετέβησαν στο Κρεμλίνο εκφράζοντας την δέσμευση της οργάνωσης ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην απελευθέρωση ισραηλινών ομήρων που διαθέτουν και ρωσική υπηκοότητα. Τέλος, ο κ. Χαρίτος ανέφερε ότι σήμερα το πρωί προσγειώθηκε στο διεθνές αεροδρόμιο της Βηρυτού ένα ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος μεταφέροντας 19 τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας που περιείχε τρόφιμα και φάρμακα με αποδέκτη τον δοκιμαζόμενο πληθυσμό του Λιβάνου – επισημαίνοντας ότι σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι η Ρωσία επέλεξε τη σημερινή ημέρα για να προβεί σε αυτήν την κίνηση.

Σχολιάζοντας αυτά τα στοιχεία, και την διάθεση της Ρωσίας να αφήσει το δικό της ιδιαίτερο στίγμα στις εξελίξεις της περιοχής, ο Γαβριήλ Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Μόσχα θέλει να δηλώσει πρόθυμη να δράσει υποβοηθητικά και συμπληρωματικά στις προσπάθειες των ΗΠΑ να «επαναφέρουν σε τάξη» την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, μια τέτοια ρωσική απόφαση προφανώς θα προϋποθέτει αντίστοιχη καλή θέληση από την νέα διακυβέρνηση του Λευκού Οίκου – είτε αυτή θα αναληφθεί από το περιβάλλον της Καμάλα Χάρρις, είτε από το περιβάλλον του Ντόναλντ Τραμπ.

Συγκρίνοντας την εξωτερική πολιτική που εφάρμοσε η διακυβέρνηση Μπάιντεν και η διακυβέρνηση Τραμπ

Επιχειρώντας μία σύντομη συγκριτική επισκόπηση ως προς το «ποιον κόσμο ‘άφησε πίσω της’ η διακυβέρνηση Μπάιντεν» και αντιστοίχως, «ποιον κόσμο ‘άφησε πίσω της’ η πρώτη θητεία του Ντόνλαντ Τραμπ», ο κ. Χαρίτος εξέθεσε τα εξής δεδομένα:

Η διακυβέρνηση Μπάιντεν αφήνει πίσω της μία ανοιχτή πληγή στην Ευρώπη, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζει να μαίνεται χωρίς να έχει διαφανεί μέχρι στιγμής κάποια διέξοδος. Παράλληλα, σιγοβράζει η φλόγα που άναψε ξανά μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ με αφορμή την ευαίσθητη γεωπολιτικά Νοτιοανατολική Ασία με επίκεντρο το καθεστώς της Ταϊβάν. Όσον αφορά στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή, είναι πλέον σαφές ότι ο πάλαι ποτέ ‘διπολισμός’ που επέτρεπε στη Ρωσία να δρα εξισορροπητικά στην περιοχή, δεν υπάρχει πια, επειδή οι δίαυλοι επικοινωνίας Ουάσιγκτον-Μόσχας ουσιαστικά δεν λειτουργούν όπως παλαιότερα, εξ αιτίας της πόλωσης που προκάλεσε το Ουκρανικό.

Από την άλλη, η διακυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ είχε αναπτύξει μία ιδιότυπη επικοινωνία με την ομολογουμένως αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν – μία επικοινωνία, ωστόσο, που ομολογουμένως κατάφερε να αναδείξει κοινά σημεία αναφοράς μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Είχε εγκαινιάσει έναν νέο κύκλο διαλόγου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, με έμφαση τον μεταξύ τους οικονομικό ανταγωνισμό. Όσον αφορά στην Μέση Ανατολή ειδικότερα, η διακυβέρνηση Τραμπ προσέδωσε μία νέα προοπτική μέσα από το πλαίσιο των λεγόμενων «Συμφωνιών του Αβραάμ», οι οποίες, παρότι πράγματι έθεσαν στο περιθώριο το Παλαιστινιακό, δημιούργησαν νέους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των πολιτικών ηγεσιών του Ισραήλ και ορισμένων φιλοδυτικών αραβικών κρατών της περιοχής – ένα γεγονός πρωτόγνωρο για τα μέχρι πρότινος απαισιόδοξα δεδομένα.

Καταλήγοντας την ανάλυσή του, ο κ. Χαρίτος σημείωσε ότι οποιαδήποτε διδάγματα του παρελθόντος δεν χρωματίζουν απαραίτητα τις μελλοντικές εξελίξεις, διευκρινίζοντας ότι δεν αποκλείεται, σε περίπτωση εκλογικής νίκης των Δημοκρατικών και της Καμάλα Χάρις, να επιλεγούν άλλα πρόσωπα σε θέσεις-κλειδιά που θα την πλαισιώσουν, όσον αφορά στην διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών.

Παρακολουθήστε την ανάλυση και τις πληροφορίες που ανέφερε ο Γαβριήλ Χαρίτος στη σημερινή ειδησεογραφική εκπομπή ALPHA Ενημέρωση με την Κάτια Σάββα: