Η σημερινή πενταμερής διάσκεψη ηγετών Γαλλίας, Λιβάνου, Κύπρου, Ελλάδας και Συρίας που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι είναι εξαιρετικά σημαντική, κυρίως επειδή η γαλλική πολιτική ηγεσία φαίνεται πως στοχεύει να θέσει στο προσκήνιο τις δικές της προτεραιότητες, με επίκεντρο τον ειδικό ρόλο της Γαλλίας στα τεκταινόμενα του Λιβάνου. Σχολιάζοντας το υπόβαθρο της σημερινής Πενταμερούς Διάσκεψης του Παρισιού, ο αναλυτής του σταθμού μας, ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ και του κυπριακού Ινστιτούτου Μελετών Πολιτικής και Δημοκρατίας (ΙΜΠΔ), Γαβριήλ Χαρίτος, τόνισε την κομβική σημασία που ανέκαθεν έχει ο Λίβανος για την γαλλική περιφερειακή πολιτική στην Εγγύς Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν από την Πενταμερή Διάσκεψη προηγείται κατ’ ιδίαν συνάντηση του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν με τον Πρόεδρο του Λιβάνου, Ζοζέφ Αούν, η οποία είναι και η πρώτη μετά την ανάδειξη του δευτέρου στο ύπατο αξίωμα της χώρας του.

Η Γαλλία εντείνει τις πιέσεις της στον Λίβανο

Η συνάντηση Μακρόν-Αούν έρχεται αποτελεί ακόμα ένα επεισόδιο της πολυετούς προσπάθειας της Γαλλίας να διασωθεί η λιβανική οικονομία και να προσελκυσθούν διεθνείς επενδυτές, αφού όμως η λιβανική πλευρά θα καταφέρει να επιδείξει αντίστοιχη σοβαρότητα να προωθήσει θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Με άλλα λόγια, ο κ. Χαρίτος διετύπωσε την εκτίμηση ότι η κυβέρνηση του Παρισιού καλείται να επαναλάβει στον σημερινό Πρόεδρο του Λιβάνου, όσα είχε τονίσει σε όλους τους προκατόχους του, ελπίζοντας αυτή τη φορά η Βηρυτός να λάβει με σοβαρότητα υπ’όψιν της τις γαλλικές παραινέσεις – ενδεχόμενο διόλου αυτονόητο, παρότι ο Ζοζέφ Αούν έχει μέχρι στιγμής αποδείξει ότι έχει αντιληφθεί πως ήρθε τελικά η στιγμή ο Λίβανος να αποφασίσει εάν επιθυμεί να εκλαμβάνεται από τις γειτονικές του χώρες ως «κυρίαρχο κράτος» ή, αντιθέτως, ως μία «περιοχή» στην οποίαν μοιραίως θα συνεχίσουν να επεμβαίνουν ισχυρότεροι περιφερειακοί δρώντες.

Μετά από την υπογραφή της, κατά κοινή ομολογία, εύθραυστης εκεχειρίας της 27ης Νοεμβρίου 2024, Γαλλία και Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναλάβει ανεπισήμως τον ρόλο του ‘πάτρωνα’ της κυβέρνησης της Βηρυτού υπό την εξής έννοια: Αφ’ενός οι ΗΠΑ φέρονται να αναλαμβάνουν την δέσμευση να ισχυροποιήσουν τον τακτικό λιβανικό στρατό – υπό την προϋπόθεση να πάψουν να υπάρχουν παραστρατιωτικές ένοπλες ομάδες και οργανώσεις που θα υπάγονται σε κοινοτικές λιβανικές παρατάξεις και ομάδες – και αφ’ ετέρου η Γαλλία να επικεντρώνεται εκ νέου στην προσπάθειά της να ενισχύσει την λιβανική οικονομία, ενεργοποιώντας τις συμβάσεις αξιοποίησης των κοιτασμάτων της λιβανικής ΑΟΖ μέσω της γαλλικής εταιρείας Total. Παρά την καλή θέληση του Προέδρου Ζοζέφ Αούν, το Παρίσι αναμένει πράξεις, πλην όμως ο χρόνος θα δείξει κατά πόσον αυτές θα εκδηλωθούν, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τις σημερινές εξελίξεις που έχουν φέρει πολύ κοντά τη συμφωνία εκεχειρίας σε κατάρρευση.

Η «νέα Συρία» δεν έχει βρει την θέση της στην περιοχή

Ένα άλλο ζήτημα που η Πενταμερής του Παρισιού αναμένεται να θίξει έγκειται στον καθορισμό της περιφερειακής πολιτικής που καλείται να εφαρμόσει η νέα διακυβέρνηση της Δαμασκού. Όπως επεσήμανε ο κ. Χαρίτος, ενώ αρχικά ο νέος Σύρος ηγέτης, Άχμαντ Αλ-Σάραα, έδινε την εντύπωση ότι η διακυβέρνησή του «προσφέρει γην και ύδωρ» στην Τουρκία, με την πάροδο των μηνών διαπιστώνεται ότι η «νέα Συρία» προσπαθεί να διατηρήσει λεπτές ισορροπίες τόσο ως προς το Ισραήλ και τις ΗΠΑ – δύο χώρες που έχουν στρατιωτική παρουσία εντός της συριακής επικράτειας – αλλά και ως προς τη Ρωσία, η οποία διατηρεί τελικά τις βάσεις της στα συριακά μεσογειακά παράλια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το Ισραήλ προειδοποιεί για αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό

Ρωσία και Τουρκία: Δύο ηχηρές απουσίες

Ένα άλλο ζήτημα που μοιραία θα συζητηθεί στην σημερινή Πενταμερή είναι ο περιφερειακός ανταγωνισμός Ισραήλ και Τουρκίας, δύο περιφερειακοί παίκτες που διεκδικούν τον δικό τους διακριτό ρόλο ελέγχου επί της συριακής επικράτειας. Ως προς τους τρεις «απόντες» στο Παρίσι (Ρωσία, Τουρκία και Ισραήλ), ο Γαβριήλ Χαρίτος επεσήμανε ότι δυστυχώς, τόσο η Γαλλία, όσο και η Ελλάδα, σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία δεν έχουν καλλιεργήσει διαύλους ομαλής και ευθείας επικοινωνίας με τα κέντρα λήψεως αποφάσεων στην Μόσχα, με αποτέλεσμα η σημερινή Πενταμερής εκ των πραγμάτων να μην είναι σε θέση να οδηγήσει σε απαντήσεις που σχετίζονται με μία συμπεφωνημένη διαχείριση των ιδιαίτερων ρωσικών περιφερειακών επιδιώξεων σε καθαρά συριακό (και κατ’ επέκταση λιβανικό) επίπεδο. Τέλος, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι, όπως προκύπτει από ανάλογες περιόδους του παρελθόντος, οποτεδήποτε η Τουρκία αντιμετωπίζει εσωτερικά πολιτικά προβλήματα, τα κέντρα αποφάσεων της Άγκυρας τείνουν να ενεργοποιούν εστίες εντάσεων πέραν της τουρκικής επικράτειας – και εν προκειμένω, είτε στη Συρία, είτε στο βόρειο Ιράκ, είτε ακόμα και στην Ανατολική Μεσόγειο (Κύπρος/Αιγαίο). Προφανώς, η γαλλική πλευρά φαίνεται ήδη ευαισθητοποιημένη ως προς αυτό το ενδεχόμενο, ύστερα μάλιστα από την πρόσφατη ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στα ενεργειακά ζητήματα της Ελλάδας, μέσω της εταιρείας Chevron, με το Παρίσι ενδεχομένως να θελήσει να διασυνδέσει αυτήν την εξέλιξη με τον ρόλο της Total σε Λίβανο, Κύπρο και Ελλάδα. Η επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ μεθαύριο Κυριακή (30/3) θεωρείται κεφαλαιώδους σημασίας προκειμένου οι δύο χώρες να επανασυντονιστούν ως προς την προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, και όπως ανέφερε ο Γαβριήλ Χαρίτος, η μεθαυριανή συνάντηση αποτελεί συνέχεια όχι μόνο της πρόσφατης Τριμερούς της Αθήνας των Υπουργών Εξωτερικών Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου, αλλά και της σημερινής Πενταμερούς του Παρισιού.

Πλεονέκτημα Χριστοδουλίδη

Αναφερόμενος στον ρόλο της Κύπρου, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι, σε σχέση με τους ηγέτες των υπολοίπων τεσσάρων χωρών που συμμετέχουν στην Διάσκεψη του Παρισιού, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει το πλεονέκτημα ότι αντιμετωπίζει σαφώς λιγότερα προβλήματα στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος Μακρόν αντιμετωπίζει εδώ και αρκετό καιρό ένα πολιτικό κλίμα που χρόνια είχε να αντιμετωπίσει η εσωτερική πολιτική σκηνή της χώρας του, οι Πρόεδροι του Λιβάνου και της Συρίας βρίσκονται αμφότεροι αντιμέτωποι με αναταράξεις που ενέχουν την δυναμική να οδηγήσουν τις χώρες τους ακόμα και σε επέκταση ενόπλων συγκρούσεων εντός και εκτός συνόρων, ενώ παράλληλα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός αντιμετωπίζει το τελευταίο διάστημα ποικίλες δυσκολίες σε επίπεδο επικοινωνίας με την εγχώρια κοινή γνώμη, αλλά και φαινόμενα διαφωνιών στο εσωτερικό της κομματικής του παράταξης.

Πού βρίσκεται η Κύπρος

Οπωσδήποτε, η σημερινή Πενταμερής του Παρισιού, η πρώτη που πραγματοποιείται με τη συγκεκριμένη σύνθεση χωρών, είναι σημαντική επειδή η Γαλλία δηλώνει με αυτόν τον τρόπο ότι θέλει να παραμείνει παρούσα στις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κύπρος, παρότι δεν έχει ισχυρό στρατιωτικό αποτύπωμα στην περιοχή, αποτελεί έναν παίκτη υπολογίσιμο στην διαμόρφωση της «τελική μεγάλης εικόνας», που είναι άλλωστε και το ζητούμενο σε αυτήν την Διάσκεψη. Από την άλλη όμως, η αστάθεια που επικρατεί στον Λίβανο, ιδιαίτερα μετά την σημερινή όξυνση του μετώπου

Ισραήλ-Χεζμπολάχ, ως επίσης και η επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Νετανιάχου σε συνάρτηση με την ένταση που φαίνεται πως λαμβάνει διαστάσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας – όλα αυτά, συνθέτουν ένα πολύπλοκο περιφερειακό παζλ, για την διαχείριση του οποίου κρίνονται αναγκαίες πολλές ακόμα διμερείς και πολυμερείς διαβουλεύσεις μεταξύ των πολλών περιφερειακών παικτών, πολλοί από τους οποίους ήταν σήμερα απόντες στο Σανζ Ελιζέ.

Παρακολουθήστε τις εκτιμήσεις του Γαβριήλ Χαρίτου για το υπόβαθρο της σημερινής Πενταμερούς Διάσκεψης του Παρισιού, μιλώντας στην εκπομπή ALPHA Ενημέρωση με την Κάτια Σάββα: