Λευκός Οίκος και Πεντάγωνο ανακοίνωσαν την Τετάρτη την απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 εξ αιτίας της αγοράς του ρωσικού συστήματος πυραύλων αεροπορικής άμυνας S-400. Όπως διευκρίνισε σε συνέντευξη Τύπου η υφυπουργός Άμυνας των ΗΠΑ αρμόδια για θέματα προμηθειών, Έλεν Λόρντ, η συμμετοχή της Τουρκίας θα τερματιστεί στα τέλη του Μαρτίου 2020.

Στις 31 Ιουλίου, θα πρέπει να αναχωρήσουν από τις ΗΠΑ οι Τούρκοι πιλότοι που ασκούνται στα τέσσερα μαχητικά που παρέλαβε η Τουρκία και βρίσκονται σε βάση της Αριζόνας. Ωστόσο, η μεταφορά του εκτός ΗΠΑ απαγορεύεται διά νόμου που ενέκρινε πέρυσι το Κογκρέσο κι αναμένεται να ανανεωθεί φέτος.

Η Τουρκία ήταν μία εκ των 11 χωρών της κοινοπραξίας που παράγει τα F-35 και κατασκευάζει περίπου 900 διαφορετικά ανταλλακτικά του υπερσύγχρονου μαχητικού, των οποίων παραγωγή θα μεταφερθεί στις ΗΠΑ και άλλες χώρες.«Η Τουρκία δυστυχώς θα χάσει σίγουρα θέσεις εργασίας και μελλοντικές οικονομικές ευκαιρίες από αυτή την απόφαση», ανέφερε η Έλεν Λορντ.

«Δεν θα λάβουν περισσότερα από 9 δισεκατομμύρια δολάρια, στο πλαίσιο του προβλεπόμενου έργου που της αναλογούσε και σχετίζεται με το F-35 κατά τη διάρκεια του προγράμματος», πρόσθεσε, σημειώνοντας παράλληλα ότι οι όποιες επιπτώσεις λόγω καθυστερήσεων στο πρόγραμμα θα είναι περιορισμένες.

Την Τρίτη ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε δηλώσει πως με το να μην πουληθούν τα 100 αεροσκάφη, η Lockheed Martin που τα παράγει δεν θα είναι ευτυχής. Ωστόσο η εταιρεία, μέσω εκπροσώπου της υποβάθμισε τη σημασία της απομάκρυνσης της Τουρκίας, λέγοντας ότι υπάρχουν άλλες χώρες για να καλύψουν τα αεροσκάφη που θα παραλάμβανε η Τουρκία.

Χαρακτηρίζοντας τη διεθνή κοινοπραξία που παράγει τα F-35 «ισχυρή και ανθεκτική», η Έλεν Λορτν είπε πως «η συνεργασία μας εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι φτάσαμε σ’ αυτό. Όμως εγώ και το Γραφείο Κοινών Προγραμμάτων F-35 θα συνεχίσουμε να εμπλεκόμαστε πλήρως με τους εταίρους μας, καθώς συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για να ολοκληρώσουμε σύντομα την απάλειψη της συμμετοχής της Τουρκίας από την κοινοπραξία», ανέφερε η Αμερικανίδα υφυπουργός Άμυνας.

Διευκρίνισε ταυτόχρονα ότι αυτή η απομάκρυνση της Τουρκίας από το πρόγραμμα δεν αποτελεί μέρος πιθανών κυρώσεων βάση του νόμου CAATSA, παραπέμποντας γι’ αυτό στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Δημοσιογραφικές πληροφορίες έφεραν την ανακοίνωση των κυρώσεων, είτε την Παρασκευή μετά το κλείσιμο του χρηματιστηρίου στην Τουρκία, είτε τη Δευτέρα το πρωί.

 «Αυτή είναι μια πολύ συγκεκριμένη αντίδραση σε μια συγκεκριμένη ενέργεια», δήλωσε ο Ντέιβιντ Τράκτενμπεργκ, αναπληρωτής υφυπουργός Άμυνας αρμόδιος για τη χάραξη πολιτικής, διαβεβαιώνοντας ταυτόχρονα ότι η αμερικανική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στη στρατηγική σχέση της με την Τουρκία.

Ο David J. Trachtenberg είπε ότι «ως μακροχρόνιοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, η σχέση μας είναι πολυεπίπεδη και εκτείνεται πέρα από την εταιρική σχέση F-35. Θα συνεχίσουμε την εκτεταμένη συνεργασία μας με την Τουρκία σε όλο το φάσμα της σχέσης μας“. 

Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, ΄Στέφανι Γκρίσαμ ανέφερε σε γραπτή δήλωση ότι η απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα S-400 καθιστά δυστυχώς αδύνατη τη συνεχιζόμενη εμπλοκή της στο πρόγραμμα των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-35.

«Τα F-35 δεν μπορούν να συνυπάρχουν με μια ρωσική πλατφόρμα συγκέντρωσης πληροφοριών που θα χρησιμοποιηθεί για να αποκτήσει γνώση των προηγμένων δυνατοτήτων. Οι ΗΠΑ εργάστηκαν δραστήρια με την Τουρκία παρέχοντας λύση αεροπορικής άμυνας για να αντιμετωπίσει τις νόμιμες αμυντικές της ανάγκες κι η κυβέρνηση έκανε πολλαπλές προσφορές για να λάβει η Τουρκία προτεραιότητα στην παραλαβή του αμερικανικού αντιαεροπορικού συστήματος Patriot», ανέφερε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου. 

Χαρακτηρίζοντας την Τουρκία «μακροχρόνιο και αξιόπιστο εταίρο και σύμμαχο στο ΝΑΤΟ για πάνω από 65 χρόνια», είπε πως αποδεχόμενη τους S-400 υπονομεύει τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν όλοι οι Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ για να απομακρυνθούν από τα ρωσικά συστήματα.

«Αυτό θα έχει επιζήμιες επιπτώσεις στην τουρκική διαλειτουργικότητα με τη Συμμαχία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να εκτιμούν τις στρατηγικές μας σχέσεις με την Τουρκία. Ως σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, η σχέση μας είναι πολυεπίπεδη και δεν εστιάζεται αποκλειστικά στην F-35. Η στρατιωτική σχέση μας είναι ισχυρή και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε εκτενώς με την Τουρκία, έχοντας επίγνωση των περιορισμών εξ αιτίας της παρουσίας του συστήματος S-400 στην Τουρκία», ανέφερε η κ. Γκρίσαμ.

Έκκληση στις ΗΠΑ “να εγκαταλείψουν το λάθος τους που θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στις στρατηγικές σχέσεις των δύο χωρών”, καλεί το τουρκικό ΥΠΕΞ υποστηρίζοντας ότι η απόφαση των ΗΠΑ για αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F35 δεν συνάδει με το πνεύμα της συμμαχίας και δεν βασίζεται σε καμιά νομική πραγματικότητα. Σε ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ αναφέρεται ότι αυτό το μονομερές βήμα δεν συνάδει με το πνεύμα της συμμαχίας, δεν βασίζεται και σε καμιά νομική πραγματικότητα. “Όπως δεν είναι δίκαιο η Τουρκία, η οποία είναι από τις χώρες συμπαραγωγής, να αφεθεί εκτός του προγράμματος των F35, είναι αβάσιμος και ο ισχυρισμός ότι και το σύστημα S400 εξασθενίζει τα F35. Η μη ανταπόκριση στην πρότασή μας για ίδρυση ομάδας εργασίας στην οποία να συμμετάσχει και το ΝΑΤΟ είναι η πιο καθαρή απόδειξη ότι οι ΗΠΑ είναι προκατειλημμένες και στερούνται βούλησης για επίλυση του ζητήματος με καλή θέληση εντός των διαστάσεών του”, αναφέρεται στην ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ.

Το τουρκικό ΥΠΕΞ προσθέτει ότι “οι ΗΠΑ πρέπει να δείξουν τη σημασία που δίνουν στη φιλία της Τουρκίας, όχι μόνο με λόγια αλλά και με πράξεις και ιδιαίτερα στον αγώνα ενάντια στις τρομοκρατικές οργανώσεις DEAS (τζιχαντιστές), PKK/PYD/YPG και FETO (γκιουλενιστές)”, αναφέροντας ότι έχει μεγάλη σημασία να μείνουν εμμείνουν σε κάθε επίπεδο στην αντίληψη που επέδειξαν ο Τούρκος Πρόεδρος με τον Αμερικανό Πρόεδρο κατά τη συνάντησή τους στην Σύνοδο των G20 που πραγματοποιήθηκε στην Οσάκα.“Καλούμε τις ΗΠΑ να διορθώσουν αυτό το λάθος που θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στις στρατηγικές μας σχέσεις”, αναφέρεται στην ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ.