Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να καλεί την Τουρκία να εφαρμόσει πλήρως και γρήγορα όλες τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, τονίζοντας ότι επισημαίνει συστηματικά τη συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να εφαρμόσει ορισμένες αποφάσεις του ΕΔΑΔ, κάτι που για την Επιτροπή αποτελεί πηγή σοβαρής ανησυχίας.

Οι αναφορές αυτές περιλαμβάνονται σε απαντητική επιστολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην επιστολή που έστειλε στις 24 Ιουλίου 2023 ο Καθηγητής Ανδρέας Γρ. Ορφανίδης, ένας εκ των αιτητών της ομαδικής προσφυγής των υποθέσεων «Ξενίδη-Αρέστη», με περιουσία στα κατεχόμενα που δικαιώθηκε από το ΕΔΑΔ, χωρίς όμως η Τουρκία να έχει υλοποιήσει την απόφαση. Όπως αναφέρεται στην επιστολή της Κομισιόν, ο κ. Ορφανίδης “ζητούσε την στήριξη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΑΔ από την Τουρκία, δίνοντας έτσι τέλος στις παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα”.

Απαντώντας εκ μέρους της Προέδρου της Κομισιόν, ο Μπερνάρ Μπρουνέ, επικεφαλής Μονάδας στη Γενική Διεύθυνση Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση,  σημειώνει ότι ως κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να τηρεί τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ και ότι το  άρθρο 46 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων  περιγράφει τις ευθύνες των κρατών μελών όσον αφορά την εκτέλεση των αποφάσεων του Δικαστηρίου. 

Όπως αναφέρει, τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι νομικά υποχρεωμένα να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου και να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή την παροχή κατάλληλης προσφυγής στα θύματα. Η εφαρμογή, σημειώνει, των αποφάσεων του ΕΔΑΔ είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και για τη διασφάλιση του σεβασμού και της επιβολής των δικαιωμάτων και ελευθεριών που προστατεύει.

Τονίζει ακόμη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καμία εξουσία ή αρμοδιότητα σχετικά με την εφαρμογή και την επιβολή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, αλλά επιφορτισμένη με αυτό το καθήκον επίβλεψης της εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, παρακολούθησης της διαδικασίας εφαρμογής και διασφάλισης της συμμόρφωσης με τις αποφάσεις, είναι η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία μπορεί να εγκρίνει ψηφίσματα και συστάσεις και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει.

Αναφερόμενος στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, αναφέρει ότι η χώρα παραμένει βασικός εταίρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση και υποψήφια προς ένταξη, υπενθυμίζοντας ότι η Τουρκία συνδέεται με την ΕΕ με Συμφωνία Σύνδεσης από το 1964 και ότι  το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χορήγησε στην Τουρκία το καθεστώς της υποψήφιας χώρας τον Δεκέμβριο του 1999 και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2005. Στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, σημειώνεται, 16 κεφάλαια έχουν ανοίξει και ένα έχει κλείσει προσωρινά.

“Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία παραμένουν σε αδιέξοδο, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Ιουνίου 2018, τα οποία επαναβεβαιώθηκαν από τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2022” σημειώνεται.

Στην επιστολή αναφέρεται ότι η Τουρκία “συνέχισε να απομακρύνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν ανέτρεψε την αρνητική τάση σε σχέση με τις ενταξιακές μεταρρυθμίσεις, παρά την επανειλημμένη δέσμευσή της για μια πορεία προς την ΕΕ”.

“Οι σοβαρές ανησυχίες της ΕΕ σχετικά με τη συνεχιζόμενη επιδείνωση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης δεν έχουν αντιμετωπιστεί”.

Ταυτόχρονα, τονίζεται ότι η ΕΕ “έχει στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία”.

Για το σκοπό αυτό, προστίθεται στην επιστολή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2023 κάλεσε τον Ύπατο Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να υποβάλουν έκθεση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με την κατάσταση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, βασιζόμενη στα εργαλεία και τις επιλογές που όρισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και με προοπτική για βήματα με στρατηγικό και μακροπρόθεσμο τρόπο.

Αναφέρεται ότι στην έκθεσή της για τη Τουρκία, ως μέρος της ετήσιας δέσμης πολιτικών για τη διεύρυνση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση στην χώρα. Έχει, μεταξύ άλλων, προστίθεται στην επιστολή, επισημάνει συστηματικά τη συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας να εφαρμόσει ορισμένες αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

“Για την Επιτροπή, αυτό αποτελεί πηγή σοβαρής ανησυχίας σχετικά με τη συμμόρφωση του δικαστικού σώματος στα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα, καθώς και τη δέσμευση της Τουρκίας να προάγει το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων”. 

Το θέμα αυτό, αναφέρεται στην επιστολή, συζητείται τακτικά με τις τουρκικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των επίσημων συναντήσεων μεταξύ της Επιτροπής και της Τουρκίας στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σύνδεσης, ιδίως των τακτικών συνεδριάσεων της υποεπιτροπής αριθ. 8 που ασχολείται, μεταξύ άλλων, με το δικαστικό σύστημα, τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες.

“Να είστε βέβαιος ότι θα συνεχίσουμε να καλούμε την Τουρκία να εφαρμόσει πλήρως και γρήγορα όλες τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ” καταλήγει η επιστολή.